نحوه درمان فلج و بی حسی بدن پس از آسیب نخاعی با فیزیوتراپی و کاردرمانی
طی چهار دهه گذشته، تمرکز توانبخشی ضایعه نخاعی (SCI) از مدیریت پزشکی به مسائلی که کیفیت زندکی و مشارکت اجتماعی را تحت تأثیر قرار می‌دهد تغییر پیدا کرده است. فیزیوتراپیست‌ها (PTs) به طراحی و اجرای یک مداخله در فرآیند بهبودی فرد نیاز دارند که منجر به مشارکت اجتماعی حداکثری بمنظور فراهم کردن یک برنامه توانبخشی مؤثر برای فرد دچار ضایعه نخاعی شود.
فیزیوتراپی به افراد دچار ضایعه نخاعی کمک می‌کند تا بتوانند فعالیت روزانه خود را انجام دهند. این کار شامل ورزش‌هایی بمنظور بهبود قابلیت حرکتی و به همین ترتیب تحریک عصب‌ها و ماهیچه‌های ضایعه نخاعی است. علاوه بر آن، این کار میتواند به بازیابی عملکرد ماهیچه‌های آتروفی کمک کند. با وجود اینکه این کار خیلی مفید است اما فقط به بیماران دچار ضایعه نخاعی کمک می‌کند تا با آسیب خود زندگی کرده و از بدتر شدن آن جلوگیری شود.
واضح‌ترین نتیجه ضایعه نخاعی (SCI) فلج شدن است. گرچه ضایعه نخاعی نتایج گسترده‌ای روی عملکرد بسیاری از اعضای بدن از جمله مثانه، روده، سیستم تنفسی، سیستم قلبی عروقی و اندام جنسی نیز دارد. این ضایعه همچنین دارای پیامدهای اجتماعی، مالی و روانشناختی است و حساسیت افراد را به عوارض کلیوی و همچنین آسیب اسکلتی عضلانی، درد، پوکی استخوان و مشکلات دیگر افزایش می دهد.
بنابراین پس از انجام اقدامات اورژانسی و به تعادل نسبی رسیدن بیمار درمان فیزیوتراپی برای بازگشت وی به فعالیت‌های زندگی آغاز می شود. فیزیوتراپی میتواند فرد را قادر به بهبود حرکت و انجام فعالیت‌های روزمره کند.
برای دریافت برنامه فیزیوتراپی و مشاوره با متخصصان در کلنیک توانبخشی یادمان تحت نظر دکتر میتواند با شماره های 02188088541 و 02188074196 تماس بگیرید.
فیزیوتراپی چگونه میتواند به فرد کمک کند؟
ضایعه نخاعی (SCI) هنگامی رخ می‌دهد که نخاع پس از تصادف، سقوط، آسیب‌های ورزشی یا بیماری‌هایی مانند بیماری‌های فلج اطفال، مهره شکافدار یا میلیت عرضی آسیب دیده باشد.
آسیب به نخاع ممکن است به علت قطع شدن (کلی یا جزئی)، خرد شدن / فشرده شدن و یا کشش بیش از حد / پاره شدن نخاع اتفاق بیفتد. این ضایعه همانند “شکستگی کمر/ گردن” نیست، چرا که شکستگی کمر یا گردن به شکستگی یک یا چند مهره (استخوان‌هایی که ستون فقرات را تشکیل می‌دهند) برمی‌گردد، که لزوما به بروز آسیب نخاعی منجر نمی‌شود.
درمان با فیزیوتراپی با هدف رفع مشکلاتی است که میتواند پس از بروز ضایعه نخاعی اتفاق بیفتد تا فرد بتواند توانایی بالقوه خود را برای بهبود این ضایعه به حداکثر رسانده و بنابراین استقلال خود را نیز به حداکثر برساند.
این که آیا آسیب شخصی به فردی منجر به فلج چهار اندام / تتراپلژی یا فلج کامل عضلات منجر می‌شود یا خیر، درمان باید بر روی نیازهای فرد متمرکز شود. هنگامی که فیزیوتراپیست ارزیابی خود را انجام داده است و فرد می‌گوید که چه می‌خواهد به دست بیاورد، می‌توان یک دوره مناسب فیزیوتراپی را ترتیب داد که به توانبخشی کلی بدن و به حداکثر رساندن سرعت بهبودی کمک کند.
بسته به سطح آسیب نخاعی و طبیعت آن و اینکه آیا این آسیب کامل بوده یا ناقص است، مشکلات مرتبط با آن عبارتند از:
- ضعف عضلانی / فلج
- کاهش توانایی تنفس
- از دست دادن حرکت و تعادل عمومی
- از دست دادن حرکت عملکردی
- وضعیت قرارگیری ضعیف بدن
- درد
درمان باید بر روی فرد متمرکز شده و به طور خاص مناسب بیماری وی باشد. یک برنامه درمانی طبق یک ارزیابی جامع فیزیکی تنظیم شده است که میتواند شامل موارد زیر باشد:
- فعالیت‌های کششی برای حفظ طول عضله و تاندون و کاهش یا حداقل کردن اسپاسم / انقباض عضلانی.
- انعطاف‌پذیری و تمرین‌های تقویتی برای کل بدن.
- تمرینات تنفسی برای به حداکثر رساندن عملکرد ریه و جلوگیری از عفونت قفسه سینه.
- تمرینات تناسب اندام و حالت قرار گیری بدن که می تواند به کاهش درد ناشی از وضعیت قرار گیری غلط بدن و کاهش تعادل کمک کند و از تکنیک‌های انتقال مناسب (خارج/داخل صندلی چرخدار، تخت خواب، توالت/حمام، ماشین و غیره) سود ببرد.
- فعالیت‌های عملیاتی جهت بهبود الگوهای حرکتی اساسی از قبیل جابجا شدن روی پهلوها و نشستن و ایستادن در جایی مناسب.
- آموزش مجدد پیاده‌روی در صورتی که فعالیت‌های کافی عضلانی و قدرت کافی در پاها وجود داشته باشد.
فیزیوتراپیست همچنین ممکن است بتواند در مورد استفاده از تجهیزات مناسب مانند صندلی چرخدار و بالشتک‌های بادی، تجهیزات ورزشی و محرک‌های عضلانی الکتریکی (EMS) / تحریک الکتریکی عملکردی (FES) به فرد توصیه‌هایی بکند.
فیزیوتراپی عصبی با در اختیار داشتن درمان مناسب و به چالش کشیدن فرد در طول پروسه بهبودی، همراه با توصیه و تشویق، در واقع میتواند استقلال خود را به حداکثر برساند.
فیزیوتراپی برای بیمار چه زمانی آغاز شود؟
توانبخشی بعد از ضایعه نخاعی و به محض اینکه وضعیت پزشکی بیمار پس از آسیب، پایدار می‌شود شروع می شود. این زمان میتواند بسته به اینکه آیا بیمار در زمان بروز ضایعه دچار آسیب‌های دیگر و یا عوارض پزشکی یا تنفسی ناشی از ضایعه هم شده یا خیر از چند روز تا چند هفته متغیر باشد. توانبخشی شامل یک رویکرد تیمی و بیمار محور است. هدف کلی توانبخشی این است که فرد را قادر سازد به زندگی سازنده و رضایت بخش خود بازگردد. این برای افراد مختلف معانی مختلفی دارد. به عنوان مثال، برخی افراد اولویت بالاتری را برای استقلال و/ یا پیاده‌روی قائل هستند، در حالی که برخی افراد دیگر چنین اولویتی قائل نیستند. تحقیقات در تلاش برای شناسایی اولویت‌های افراد مبتلا به ضایعه نخاعی بوده است، اگرچه هیچ کدام از این افراد از نمونه‌های ارائه شده استفاده نکرده‌اند و بنابراین همه چیز باید با در نظر گرفتن ملاحظات تفسیر شوند. افرادی که دارای تتراپلژی بودند، بالاترین اولویت را برای بازسازی عملکرد دست و اندام فوقانی قائل بودند و افرادی که دارای پاراپلژی بودند، بازگشت عملکرد جنسی را به عنوان مهمترین اولویت خود در نظر گرفتند. بازیابی توانایی پیاده‌روی نیز برای هر دو گروه از اهمیت بالایی برخوردار بود، اما بر خلاف آنچه اغلب تصور می شد به عنوان بالاترین اولویت نبود.
فیزیوتراپی در طی مرحله توانبخشی بر اهداف مربوط به وظایف حرکتی مانند راه رفتن، حرکت دادن صندلی چرخدار، انتقال و استفاده از اندام فوقانی تمرکز دارد. تنظیم اهداف برای یک فرد مبتلا به ضایعه نخاعی پر از ایراد است، چرا که حداقل بخش‌هایی از آن، بر پیش‌بینی‌های احتمالی فیزیوتراپیست‌ها ‘و بیماران’ از نتایج احتمالی فیزیوتراپی بستگی دارد.
ارزیابی بیماران مبتلا به ضایعه نخاعی
ارزیابی بیمار مبتلا به ضایعه نخاعی یک مرحله اولیه مهم در مدیریت فیزیوتراپی است. این مرحله نه تنها برای تعیین اهداف واقعی، بلکه برای شناسایی مشکلات کلیدی نیز مهم است. اغلب ارزیابی‌هایی که برای این منظور انجام می‌شود، ذهنی است. به عنوان مثال، یک فیزیوتراپیست طی تلاش برای تعیین مشکل اساسی، ممکن است به طور ذهنی توانایی بیمار را برای رفتن از روی صندلی چرخدار به تختخواب ارزیابی کند. ارزیابی ممکن است شامل دیدن و تحلیل تلاش‌های بیمار در انتقال از صندلی چرخدار به تختخواب باشد که به منظور تعیین بخشی از این پروسه که بیمار در انجام آن مشکل دارد و مجزا کردن مشکلاتی که در پس آن وجود دارد انجام می‌شود. این نوع ارزیابی به هدایت روند درمانی کمک می‌کند.
مداخله فیزیوتراپی
نتایج ارزیابی و فرآیند تنظیم هدف برای هدایت درمان استفاده می‌شود. واضح است که درمان باید مبتنی بر شواهد باشد، اما این موضوع برای فیزیوتراپییست بدلیل وجود چند آزمایش دقیق، تصادفی و کنترل شده برای بیماران با ضایعه نخاعی یک چالش واقعی محسوب می‌شود. درمانگران بیشتر وقت خود را صرف فیزیوتراپی‌های ساده‌تر که معمولا برای مقابله با اختلالاتی مانند ضعف، محدودیت حرکتی مفصلی، تناسب اندام محدود، درد و مشکلات تنفسی استفاده می‌شود، اختصاص می‌دهند و همچنین زمانی نیز بمنظور آموزش مردم برای راه رفتن، حرکت در اطراف تختخواب، حرکت روی صندلی چرخدار و استفاده از اندام فوقانی صرف می‌کنند.
مداخله فیزیوتراپی بمنظور افزایش توان جسمی
ضعف، واضح‌ترین اختلالی است که مانع از انجام وظایف موتوری توسط افراد مبتلا به ضایعه نخاعی می‌شود. در نتیجه، مداخلات آموزش افزایش توان جسمی به طور گسترده توسط فیزیوتراپیست ها اداره می‌شود. توان جسمی محدود در افراد مبتلا به ضایعه نخاعی میتواند به دلایل عصبی ایجاد شود، همانطور که در عضله چهارگوش افراد دارای توان درجه 2 یا 3 که در حال تلاش برای پیاده‌روی هستند دیده می‌شود. از طرفی، توان کم این افراد ممکن است همچنین به دلیل عدم وجود توده عضلانی (یا بطور دقیق‌تر، سطح مقطع فیزیولوژیکی ناکافی) در عضلات سالمی مانند عضلات فوقانی افراد مبتلا به پاراپلژی که در تلاش برای انتقال از سطح زمین به صندلی چرخدار هستند، باشد.
مداخله فیزیوتراپی بمنظور درمان و جلوگیری از کوتاه شدن عضله
کوتاه شدن عضله یک مشکل رایج بعد از ضایعه نخاعی است. حرکات منفعل و کششی به طور گسترده‌ای برای درمان و جلوگیری از کوتاه شدن عضله استفاده می شود.
مداخلات فیزیوتراپی برای بهبود عملکرد وظایف موتوری
فیزیوتراپی بیشتر در جهت بهبود توانایی بیماران برای انجام وظایف حرکتی مانند راه رفتن، انتقال، حرکت دادن صندلی چرخدار و استفاده از اندام فوقانی می‌باشد.
از اولین درمان چه انتظار ی باید داشت
در طی مراجعه یا “ارزیابی” اولیه شما (60 تا 90 دقیقه)، یک سابقه دقیق از میزان کلی سلامت شما، از جمله آسیب‌های قبلی، جراحی‌ها یا نواحی از بدن که باعث نگرانی شما هستند، بررسی می‌شود. فیزیوتراپیست سپس آسیب های موجود شما را بررسی کرده و به طور کامل مفاصل، قابلیت حرکتی بدن (مکانیک بدن)، عضلات، استخوان‌ها و بافت نرم شما را بمنظور تعیین علت آسیب ارزیابی می‌کند و یک برنامه درمانی برای کاهش درد و ناخوشی و بازیابی سطح عملکردی شما توصیه می‌کند. این برنامه درمانی میتواند شامل هر ترکیبی از تن‌درمانی، از جمله ART – تکنیک انتشار فعال، شیوه درمانی، برنامه‌های ورزشی و آموزش باشد.
شکستگی آرنج دست: تشخیص با ام ار ای و درمان با تزریق استروئیدها