سنگ مثانه چیست؟ علائم، تشخیص و درمان
احتمالا کمی عجیب به نظر برسد، اما واقعا می توان در مثانه سنگ یافت و سنگ مثانه یکی از مشکلات اورولوژی به حساب می آید. آنها توده های کمی سخت هستند که از مواد معدنی موجود در ادرار شما تشکیل شده اند. در مردان 50 ساله و بالاتر شایع تر است.
گاهی اوقات هیچ علائمی ایجاد نمی کنند و خود به خود از بدن دفع می شوند. ممکن است هرگز متوجه سنگ مثانه نشوید. اما گاها در صورت لکه دار شدن، باعث ایجاد درد یا مشکلات دیگر می شوند. وقتی این اتفاق می افتد باید آن ها را دفع کنید.
علت ایجاد سنگ مثانه
کار مثانه جمع آوری ادرار از کلیه هاست تا زمانی که نیاز به دفع آن دارید. پس از انجام این کار، مثانه باید خالی باشد. اما برخی از مسائل بهداشتی می تواند از بروز این اتفاق جلوگیری کند و با وجود ادرار باقی مانده در مثانه به کار خود پایان دهید.
سپس برخی از مواد موجود در ادرار شروع به چسبیدن به هم می کنند و کریستال ها را تشکیل می دهند تا زمانی که سنگ مثانه ایجاد شود.
مواردی که می تواند باعث جلوگیری از تخلیه مثانه شود
- پروستات بزرگ تر از حد معمول. فقط مردان پروستات دارند، این ارگانی است که به منی کمک می کند. با پیر شدن مردان، پروستات معمولا بزرگتر می شود و می تواند به مجرای ادراری فشار بیاورد.
هنگامی که این اتفاق می افتد، لوله ای که حامل ادرار دفعی از بدن است دچار پیچ خوردگی می شود. ادرار به خوبی جریان نمی یابد و این باعث می شود مثانه به سختی خالی شود.
- آسیب عصبی. مثانه نوروژنیک نیز نامیده می شود، به این معنی که اعصاب مثانه مانند گذشته عمل نمی کند. این می تواند موجب ماندن ادرار در مثانه شود.
تعدادی موارد دیگر که می توانند منجر به ایجاد مشکل در تخلیه مثانه شوند وجود دارد:
- جراحی تقویت مثانه. بعضی از افراد این عمل را برای کمک به مشکلی به نام بی اختیاری انجام می دهند، که نمی توانند زمانی که ادرار دارند آن را کنترل کنند. این عمل جراحی می تواند شما را در معرض سنگ مثانه قرار دهد.
- دیورتیکولا مثانه. کیسه های کوچکی هستند که در مثانه شکل می گیرند. برخی از افراد با آن ها متولد می شوند، در حالی که برخی دیگر آن ها را از عفونت یا مشکل پروستات می گیرند.
- تورم مثانه. احتمال دارد این بیماری را از عفونت ادراری بگیرند.
- فتق مثانه. این مشکل فقط در زنان رخ می دهد. بخشی از دیواره مثانه ضعیف شده و به داخل مهبل فرو می رود، که می تواند جریان ادرار را مسدود کند.
- رژیم غذایی. رژیم غذایی پر چربی، قند و نمک که فاقد ویتامین A و B باشد می تواند احتمال ابتلا به سنگ مثانه را بالا ببرد، اگرچه این موارد در کشورهای در حال توسعه بیشتر است.
- سنگ کلیه. آن ها با سنگ مثانه تفاوت دارند، اما یک سنگ کلیه کوچک می تواند از کلیه به مثانه منتقل شود و رشد کند.
- تجهیزات پزشکی. کریستال هایی که منجر به سنگ می شوند می توانند روی دستگاه های پزشکی مانند سوند، یک لوله ی نازک تشکیل شوند که به تخلیه مثانه کمک می کند.
علائم سنگ مثانه
برخی از سنگ های مثانه هیچ مشکلی ایجاد نمی کنند. اما بیشتر اوقات، آن ها دیواره مثانه را اذیت می کنند یا مانع از بیرون آمدن ادرار می شوند. هنگامی که این اتفاق برای بیمار می افتد ممکن است:
- خون در ادرار داشته باشد
- احساس سوزش یا درد هنگام ادرار
- ادرار کردن را سخت می کند، با اینکه ادرار را متوقف و دوباره شروع می کند
- درد در پایین شکم–و برای مردان در آلت تناسلی و بیضه ها
- بیرون روی بیش از حد معمول، مخصوصا در شب
- ادرار کدر یا تیره تر از حالت نرمال
تشخیص و آزمایش
پزشک در مورد علائم بیمار سوال خواهد کرد و با معاینه فیزیکی شروع می کند و پایین شکم را برای معاینه مثانه بررسی می کند. سپس ممکن است سنگ وجود داشته باشد:
- سیستوسکوپی. پزشک یک لوله کوچک با دوربین—سیستوسکوپ—در مجرای ادرار قرار می دهد و آن را به مثانه می فرستد تا به دنبال سنگ باشد.
- تصویر برداری. این می تواند به پیدا کردن محل و اندازه هر سنگ مثانه کمک کند و ببیند که آیا ادرار در جایی مسدود شده یا خیر. ممکن است پزشک از سی تی، اشعه ایکس یا سونوگرافی استفاده کند.
- آزمایش ادرار. پزشک معالج ادرار را برای هر چیز غیر معمولی بررسی می کند و برای دیدن اینکه آیا ممکن است عفونت ادراری داشته باشید یا خیر.
درمان سنگ مثانه
اگر سنگ مثانه کوچک باشد، احتمالا بتوان مقدار زیادی آب نوشید تا سنگ ها مجبور شوند خود به خود از مجاری ادراری عبور کنند، اما اگر نتوان مثانه را خالی کرد این روش کارآمد نیست.
اگر سنگ ها خود به خود دفع نشوند. شاید پزشک پیشنهاد کند:
- شکستن سنگ ها به قطعات ریزتر. این روشی است به نام سیتولثولاپاکسی . پزشک معالج ابتدا برای یافتن محل سنگ ها سیستوسکوپی انجام می دهد سپس از سونوگرافی لیزر یا ابزار دیگری از طریق سیستوسکوپ برای شکسته شدن سنگ ها و بیرون ریختن قطعات ریز استفاده می کند.
- عمل جراحی. در صورتی که سنگ ها برای شکستن خیلی بزرگ باشند، ممکن است به جراحی نیاز باشد تا مثانه را باز کرده و آن ها را برداشت.
آیا می توان از آن ها جلوگیری کرد؟
در حالت ایده آل، با درمان علت سنگ مثانه از آن ها جلوگیری می کنید. همیشه شدنی نیست اما گزینه های مختلفی وجود دارد:
- دیورتیکولا مثانه: برای از بین بردن آن می توانید عمل جراحی انجام دهید. در وهله اول درمان پروستات بزرگ شده، گاها می تواند مانع از ایجاد دیورتیکولا شود.
- مردان با پروستات بزرگتر از حد معمول: درمان دارویی یا جراحی می تواند کارساز باشد.
- آسیب به عصب: درمان دارویی یا استفاده از سوند دیگر می تواند شانس ابتلا به سنگ مثانه را کاهش دهد.
- زنان دارای فتق مثانه: احتمالا به عمل جراحی نیاز باشد تا از مثانه و دیگر اعضای وابسته به لگن محافظت شود.
گذشته از این موارد، به اندازه کافی آب بیاشامید تا به واسطه آن از تشکیل کریستال ها درون مثانه جلوگیری کنید و میزان آب مصرفی روزانه را از پزشک بپرسید.
در صورتی که مشکلی در دفع ادرار نظیر سوزش، درد، دفع ادرار بیش از حد و توقف ادرار و شروع دوباره دفع آن به مقدا زیاد دارید حتما با پزشک خود مشورت کنید.
بیشتر بخوانید: سنگ کلیه چیست و تشخیص ، علائم و درمان آن
برای معاینه و بررسی سنگ مثانه و آگاهی از آزمایشات لازم برای تشخیص سنگ مثانه با کلینیک یادمان تماس بگیرید.
برای دریافت نوبت و مشاوره با دکتر علی حاجب متخصص اورولوژی با شماره های زیر تماس حاصل فرمایید.
برای مشاوره و درمان با ما تماس بگیرید
