توانبخشی بعد از سکته مغزی زنان جوان، میانسال و سالمند
سکته مغزی هنگامی رخ می‌دهد که یک لخته خون یا یک رگ پاره شده جریان خون به مغز را قطع می‌کند. اگرچه احتمال ابتلا به سکته مغزی در مردان بیشتر است، اما زنان در طول عمر خود بیشتر در معرض سکته مغزی هستند.
دلایل زیادی وجود دارد که زنان بیشتر از مردان سکته می‌کنند. برای مثال، زنان بیشتر از مردان زندگی می‌کنند و سن مهم‌ترین عامل سکته مغزی است. افرادی که سکته می‌کنند احتمالاً فشار خون بالایی دارند، و همچنین جلوگیری از بارداری نیز خطر سکته مغزی در زنان را افزایش می‌دهد.
هرچه بیشتر درباره علائم سکته مغزی در خانم‌ها بدانید، بهتر می‌توانید به آنها کمک کنید. درمان سریع می‌تواند به معنای تفاوت بین ناتوانی و بهبودی باشد.
معالجه افراد بعد از سکته مغزی، بسیار مهم است و اکیدا توصیه می‌شود که بیماران فوراً به دنبال خدمات درمانی باشند تا بتوانند عملکرد خود را دوباره بدست آورند و برای بهبودی خود تلاش کنند.
90 روز ابتدایی پس از سکته مغزی به عنوان دوره طللایی برای درمان سکته مغزی شناخته می شود و باید توانبخشی در این دوره به طور جدی پیگیری شود تا از عوارض سکته کاسته شود.
بهبودی بعد از سکته مغزی ممکن است یک تجربه طولانی و ناامید کننده باشد. طبیعی است که در طول این مسیر با مشکلاتی روبرو شوید. همکاری و تمایل به کار در جهت پیشرفت بهبودی به شما کمک می‌کند تا بیشترین بهره را ببرید.
در کلینیک توانبخشی یادمان انواع روش های مدرن فیزیوتراپی و توانبخشی برای درمان بیمارانی که دچار سکته مغزی شده اند تحت نظر متخصصین با تجربه انجام می شود.
علائم
علائم ویژه سکته مغزی در زنان
سکته مغزی در زنان ممکن است علائمی داشته باشد که در اکثر مواقع شبیه به علائم سکته در مردان نیست. این علائم عبارتند از:
- حالت تهوع یا استفراغ
- تشنج
- سکسکه
- مشکل در نفس کشیدن
- درد
- غش کردن یا از بین رفتن هوشیاری
- ضعف عمومی
از آنجایی که این علائم مختص خانم‌ها است، ممکن است پیدا کردن سریع ارتباط آنها با سکته مغزی دشوار باشد. این مسئله می‌تواند درمان را به تأخیر بیندازد و مانع بهبودی فرد شود.
اگر خانم هستید و مطمئن نیستید که علائم شما از علائم سکته مغزی است، باید سریعا با خدمات اضطراری محلی خود تماس بگیرید. درمانگران به محض رسیدن به شما، علائم و نشانه‌ها را در شما بررسی می‌کنند و درصورت نیاز درمان را شروع می‌کنند.
علائم وضعیت مغزی تغییر یافته
رفتارهای عجیب و غریب مانند خواب آلودگی ناگهانی نیز ممکن است نشان‌دهنده سکته مغزی باشد. پزشکان این علائم را “منبع قابل اعتماد وضعیت مغزی تغییریافته” می‌نامند.
این علائم شامل موارد زیر هستند:
- عدم واکنش
- پریشانی
- گیجی
- تغییر رفتار ناگهانی
- تحریک
- توهم
محققان دریافتند که وضعیت مغزی تغییر یافته شایع‌ترین نشانه غیرمعمول سکته مغزی است. گزارش‌ها نشان‌دهنده این است که وضعیت مغزی حدود 23 درصد از زنان و 15 درصد از مردان در اثر سکته مغزی تغییر کرده است. اگرچه ممکن است زنان و مردان هردو به سکته مغزی مبتلا شوند، اما زنان در حدود 1.5 برابر بیشتر از مردان حداقل یک علامت سکته مغزی را گزارش می‌کنند.
علائم شایع سکته مغزی
علائم زیادی برای سکته مغزی در زنان و مردان وجود دارد. سکته مغزی اغلب با عدم توانایی در صحبت کردن یا درک صحبت دیگران، تند حرف زدن و گیجی و پریشانی مشخص می‌شود.
شایع‌ترین علائم سکته مغزی عبارتند از:
- ایجاد مشکل ناگهانی در دید یا دوبینی
- بی‌حسی یا ضعف ناگهانی صورت و اندام‌ها، به احتمال زیاد در یک طرف بدن
- مشکل ناگهانی در صحبت کردن یا درک کردن صحبت دیگران که مربوط به گیجی است
- سردرد ناگهانی و شدید بدون علت مشخص
- سرگیجه ناگهانی، مشکل در راه رفتن، یا از دست دادن تعادل یا هماهنگی
تحقیقات نشان می‌دهد که زنان اغلب در تشخیص صحیح علائم سکته مغزی بهتر عمل می‌کنند. یک مطالعه نشان داده است که 90 درصد از زنان، در مقایسه با 85 درصد از مردان، می‌دانند که مشکل در صحبت کردن یا گیجی ناگهانی آنها از علائم سکته مغزی است.
این مطالعه همچنین نشان داد که اکثریت زنان و مردان نتوانستند تمام علائم را به درستی بیان کنند و تشخیص دهند که چه موقع باید با اورژانس تماس بگیرند. تنها 17 درصد از شرکت کنندگان در این تحقیق توانستند به درستی عمل کنند.
در صورت بروز سکته مغزی چه کاری باید انجام داد؟
اگر فکر می کنید ممکن است شما یا شخصی در اطراف شما دچار سکته مغزی شده، باید هرچه کارهای زیر را انجام دهید.
- صورت: از شخص بخواهید لبخند بزند. آیا یک طرف صورتشان فرو میرود؟
- دست‌ها: از شخص بخواهید که هر دو دست خود را بالا ببرد. آیا یک دست او پایین می‌افتد؟
- صحبت کردن: از شخص بخواهید یک عبارت ساده را تکرار کند. آیا حرف زدن او تند و نامفهوم یا عجیب است؟
- زمان: اگر هر یک از این علائم را مشاهده کردید، وقت آن است که سریعاً با اورژانس یا مرکز خدمات فوریت‌های پزشکی محلی خود تماس بگیرید.
وقتی شخصی دچار سکته مغزی شود، هر دقیقه برای او محاسبه می‌شود. هرچه مدت زمان بیشتری را برای تماس گرفتن با اورژانس هدر بدهید، احتمال اینکه سکته مغزی منجر به آسیب مغزی یا ناتوانی فرد شود بیشتر می‌شود.
اگرچه ممکن است واکنش اولیه شما این باشد که خود را به بیمارستان برسانید، اما کار درست این است که در همان جایی که هستید بمانید. به محض مشاهده علائم با مرکز فوریت‌های پزشکی محلی خود تماس بگیرید و منتظر رسیدن آنها باشید. آنها می‌توانند مراقبت‌های فوری پزشکی لازم را برای شما انجام دهند.
پس از مراجعه به بیمارستان، پزشک علائم و تاریخچه پزشکی شما را بررسی می‌کند و قبل از تشخیص، معاینه فیزیکی و سایر آزمایشات تشخیصی را انجام می‌دهد.
روش‌های درمانی سکته مغزی
روش‌های درمانی سکته مغزی به نوع سکته بستگی دارد.
سکته مغزی ایسکمیک
اگر سکته مغزی ایسکمیک باشد ( شایع ترین نوع آن )، بدان معناست که یک لخته خون جریان خونرسانی به مغز شما را قطع می‌کند. پزشک شما از یک داروی فعال کننده پلاسمینوژن بافتی (TPA) برای از بین لخته استفاده خواهد کرد.
این دارو باید در طی سه تا چهار ساعت و نیم بعد از ظهور اولین علائم مصرف شود تا مؤثر باشد. اگر قادر به مصرف TPA نیستید، پزشک شما برای جلوگیری از تشکیل لخته، از پلاکت‌ها یا داروهای ضدانعقاد خون استفاده می‌کند.
سایر گزینه‌های درمانی شامل جراحی یا سایر روش‌های تهاجمی است که باعث شکستن لخته ها یا باز کردن انسداد شریان‌ها می‌شود. طبق دستورالعمل‌های جدید، برداشتن مکانیکی لخته تا 24 ساعت پس از ظهور اولین علائم سکته مغزی قابل انجام است. برداشتن مکانیکی لخته با عنوان ترومبکتومی مکانیکی نیز شناخته می‌شود.
سکته مغزی هموراژیک
سکته مغزی هموراژیک هنگامی رخ می‌دهد که یک رگ خونی در مغز سوراخ یا پاره شود. پزشکان این نوع سکته مغزی را با روش متفاوتی نسبت به سکته مغزی ایسکمیک درمان می‌کنند.
روش درمانی مبتنی بر علت اصلی این نوع سکته مغزی است:
- آنوریسم (بزرگ شدن یا بیرون‌زدگی دیواره یک سرخرگ). پزشک ممکن است برای جلوگیری از جریان خون به آنوریسم، جراحی را پیشنهاد کند.
- فشار خون بالا. پزشک داروهایی را تجویز می‌کند که فشار خون را پایین آورده و خونریزی را کاهش دهد.
- شریان‌های معیوب و پارگی رگ‌ها. پزشک ممکن است برای جلوگیری از خونریزی، ترمیم ناهنجاری‌های شریانی (AVM) را توصیه کند.
بهبود سکته مغزی در زنان
جستجوی منابع در دوره طلایی پس از سکته مغزی بسیار مهم است. بهبود سکته مغزی در بیمارستان آغاز می‌شود. برخی از افراد نیز مراقبت از خود را در خانه ادامه می‌دهند. مراقبت در منزل را می‌توان با درمان‌های سرپایی یا مراقبت در بیمارستان تکمیل کرد.
توانبخشی می‌تواند شامل کار با متخصص گفتاردرمانی، فیزیکال تراپی و کاردرمانی برای بازیابی مهارت‌های شناختی بیمار باشد.
- گفتار درمانی به افرادی که در تولید یا درک گفتار مشکل دارند کمک می‌کند.
- فیزیکال تراپی (فیزیوتراپی) با استفاده از تمریناتی به شما کمک می‌کند تا حرکات و مهارت‌های هماهنگی را که ممکن است به دلیل سکته مغزی از دست داده باشید، دوباره بدست آورید.
- کار درمانی بر بهبود فعالیت‌های روزمره از قبیل خوردن، آشامیدن، لباس پوشیدن، استحمام، خواندن و نوشتن تمرکز دارد.
حمایت خانواده و دوستان نیز می‌تواند در رفع ترس و اضطراب ناشی از سکته مغزی کمک کند. اجازه دهید عزیزانتان بدانند که چه احساسی دارید و چه کاری می‌توانند برای کمک به شما انجام دهند. مطالعات نشان می‌دهد زنانی که از سکته مغزی جان سالم به در می‌برند معمولاً آهسته‌تر از مردان بهبود می‌یابند.
همچنین، زنان ممکن است مشکلات زیر را بیشتر از مردان تجربه کنند:
- ناتوانی ناشی از سکته مغزی
- اختلال در فعالیت‌های روزمره زندگی
- افسردگی
- خستگی
- نقص در کارکرد مغز
- کاهش کیفیت زندگی
پیشگیری از سکته مغزی
هر ساله، دو برابر تعداد خانم‌هایی که در اثر ابتلا به سرطان سینه جان خود را از دست می‌دهند، در اثر سکته مغزی می‌میرند. به همین دلیل مهم است که نسبت به سلامتی خود هوشیار باشید. برای کمک به جلوگیری از سکته مغزی در آینده می‌توانید:
- یک رژیم غذایی سالم داشته باشید
- وزن خود را متعادل نگه دارید
- به طور منظم ورزش کنید
- سیگار را ترک کنید
- برای کمک به مدیریت بهتر استرس، سرگرمی‌هایی مانند بافندگی یا یوگا انجام دهید
همچنین زنان به دلیل اینکه با عوامل خطر خاص و ویژه‌ای روبرو هستند، باید اقدامات احتیاطی بیشتری را انجام دهند. به این معنی که:
- بر فشار خون خود در دوران بارداری و بعد از آن نظارت کامل داشته باشند
- برای فیبریلاسیون دهلیزی (AFib) اگر بالای 75 سال باشد غربالگری انجام دهند
- قبل از شروع جلوگیری از حاملگی، برای فشار خون بالا غربالگری انجام دهند
دورنما
بهبود سکته مغزی می‌تواند در افراد مختلف متفاوت باشد. فیزیوتراپی ممکن است بتواند در بازیابی مهارت‌های از دست رفته به شما کمک کند. برخی از افراد ممکن است بتوانند بعد از چند ماه دوباره توانایی راه رفتن یا صحبت کردن خود را بدست بیاورند، اما برخی دیگر ممکن است به زمان بیشتری برای بهبودی نیاز داشته باشند.
در طی این مدت، مهم است که توانبخشی خود را ادامه دهید و یک سبک زندگی سالم را نیز برای خود انتخاب کنید. این کار علاوه بر کمک به بهبودی شما، می‌تواند به جلوگیری از سکته‌های بعدی کمک کند.
علت سکته مغزی سالمندان: توانبخشی سکته مغزی در افراد پیر و مسن