اسکولیوز یک اختلال است که باعث ایجاد منحنی غیرطبیعی ستون فقرات می‌شود. وقتی از پهلو به ستون فقرات نگاه می‌کنید منحنی طبیعی دارد، اما هنگام نگاه کردن از جلو نیز باید صاف به نظر برسد. کیفوز یک منحنی در ستون فقرات دیده شده از پهلو است که در آن ستون فقرات به جلو خم شده است. یک کفیوز عادی در وسط (قفسه سینه) ستون فقرات وجود دارد. لوردوز یک منحنی است که از پهلو دیده می‌شود و در آن ستون فقرات به پشت خمیده شده است. لوردوز عادی در قسمت بالای ستون فقرات (گردنی) و قسمت پایین ستون فقرات (کمری) وجود دارد. افرادی که مبتلا به اسکولیوز هستند، دچار منحنی‌های اضافی در هر دو طرف بدن می‌شوند و استخوان‌های ستون فقرات به یکدیگر پیچ می‌خورند، و شکل “C” یا “S” در ستون فقرات ایجاد می‌کنند. اسکولیوز در دختران نسبت به پسران دو برابر بیشتر است. این می‌تواند در هر سنی دیده شود، اما در افرادی که بیش از 10 سال سن دارند، بیشتر رایج هستند. اسکولیوز ارثی است در حالی که افراد مبتلا به اسکولیوز بیشتر احتمال دارد که کودکان مبتلا به اسکولیوز داشته باشند؛ با این حال، بین شدت منحنی از یک نسل به نسل بعدی، هم بستگی‌ای وجود ندارد.
انواع مختلف اسکولیوز
تعدادی از روش‌ها برای تمایز بین اشکال مختلف اسکولیوز وجود دارند، اما شایع‌ترین روش طبقه‌بندی بر اساس اثرشناسی یا علت اصلی این عارضه است. فرم‌های مختلف اسکولیوز شامل 3 دسته هستند: ایدوپاتیک، مادرزادی، عصبی و عضلانی.
ایدوپاتیک
اکثر گونه‌های اسکولیوز ایدوپاتیک هستند که به این معنی است که علت ناشناخته است و یا هیچ عامل تکی وجود ندارد که موجب ایجاد بیماری شود.
مادرزادی
شکل‌های مادرزادی اسکولیوز به طور معمول ناشی از یک نقص ستون فقراتی در هنگام تولد هستند و بنابراین معمولا در سن زودتر از نوع ایدوپاتیک شناسایی می‌شوند.
عصبی و عضلانی
اسکولیوز عصبی و عضلانی، خمیدگی ستون فقرات است که به طور ثانویه به نوعی بیماری عصبی یا بیماری عضلانی مانند دیستروفی عضلانی یا فلج مغزی منجر می‌شود. این نوع از اسکولیوز نسبت به انواع دیگر سرعت پیشرفت بیشتری دارد. دانستن اینکه چگونه اختلالات انحنای ستون فقرات طبقه‌بندی می‌شوند، پایه‌ای از دانش را ایجاد می‌کند که درک از انواع خاص اسکولیوز ایجاد می‌کند.
علت اسکولیوز چیست؟
اسکولیوز حدود 2٪ از زنان و 0.5٪ مردان را تحت تاثیر قرار می‌دهد. در اغلب موارد، علت اسکولیوز ناشناخته (شناخته شده با عنوان ایدیوپاتیک) است. این نوع اسکولیوز بر اساس سن ایجاد اسکولیوز، همانند سایر انواع دیگر اسکولیوز توصیف شده است.
- اگر فرد کمتر از 3 سال سن داشته باشد، اسکولیوز ایدیوپاتیک کودکان نامیده می‌شود.
- اسکولیوز که بین 3 تا 10 سالگی ایجاد می‌شود اسکولیوز ایدیوپاتیک نوجوانان نامیده می‌شود.
- افرادی که بیش از 10 سال سن دارند (10 تا 18 ساله) اسکولیوز ایدیوپاتیک جوانان دارند.
بیش از 80 درصد از افراد مبتلا به اسکولیوز، اسکولیوز ایدیوپاتیک دارند و اکثر آنها دختران نوجوان هستند؛ شایع‌ترین محل برای اسکولیوز در ستون فقرات قفسه سینه است. ادبیات پزشکی اغلب نام یا اصطلاح خاصی برای اسکولیوز دارد:
- کیفواِسکولیوز: ترکیبی از انحنای ستون فقرات بیرونی و عرضی
- Dextroscoliosis: انحنای ستون فقرات به سمت راست
- Rotoscoliosis (چرخشی): انحنای ستون استخوان‌های مهره پیچ خورده روی محورش
- Levoconvex: انحنای ستون فقرات به سمت چپ
- Thoracolumbar: انحنای مربوط به هر دو ناحیه قفسه سینه و کمری ستون فقرات.
علل دیگر انواع اسکولیوز
همانطور که در بالا ذکر شد، اسکولیوز ایدیوپاتیک و زیر مجموعه‌های آن بیش از 80٪ از بیماران اسکولیوز را شامل می‌شود. با این حال، سه نوع دیگر اسکولیوز وجود دارد:
- عملکردی: در این نوع اسکولیوز، ستون فقرات طبیعی است اما منحنی غیر طبیعی به علت مشکل در جایی دیگر در بدن ایجاد می‌شود. این می‌تواند ناشی از یک پای کوتاهتر از دیگری یا اسپاسم عضلانی در پشت باشد.
- عصبی عضلانی: در این نوع اسکولیوز، هنگامی که استخوان‌های ستون فقرات شکل می‌گیرند، یک مشکل وجود دارد. هر دو استخوان‌های ستون فقرات عدم موفقیت شکل گرفتن به طور کامل را دارند و یا نمی‌توانند در طول رشد جنین از یکدیگر جدا شوند. این نوع اسکولیوز مادرزادی در افراد مبتلا به اختلالات دیگر مانند نقص مادرزادی، دیستروفی عضلانی، فلج مغزی یا سندرم مارفان (بیماری بافت همبند ارثی) ایجاد می‌شود. افراد مبتلا به این عارضه‌ها اغلب منحنی C شکل دراز دارند و دارای عضلات ضعیف هستند که قادر به صاف نگه داشتن آنها نیستند. اگر منحنی در هنگام تولد وجود داشته باشد، آن را مادرزادی می‌نامند. این نوع اسکولیوز اغلب بسیار شدید است و نیاز به درمان تهاجمی بیشتری نسبت به دیگر انواع اسکولیوز دارد.
- انحطاط‌آور: بر خلاف دیگر گونه‌های اسکولیوز که در کودکان و نوجوانان یافت می‌شود، اسکولیوز دژنراتیو در بزرگسالان رخ می‌دهد. این ناشی از تغییرات در ستون فقرات به دلیل آرتریت شناخته شده به عنوان اسپوندیلوز است. ضعیف شدن رباط‌های طبیعی و دیگر بافت‌های نرم ستون فقرات همراه با اسپورهای غیرطبیعی استخوان می‌توانند منجر به انحنای غیر طبیعی ستون فقرات شوند. ستون فقرات همچنین می‌تواند تحت تاثیر پوکی استخوان، شکستگی‌های فشاری استخوان‌های مهره و انحطاط دیسک قرار گیرد.
علل بالقوه دیگری برای اسکولیوز، از جمله تومورهای ستون فقرات مانند اسئوئید استئوما وجود دارد. این یک تومور خوش خیم است که می‌تواند در ستون فقرات ایجاد شود و باعث درد می‌شود. درد باعث می‌شود افراد به سمت مخالف کج شوند تا میزان فشار بر روی تومور کاهش یابد. این می‌تواند منجر به ناهنجاری ستون فقرات شود. علاوه بر این، محققان پیشنهاد می‌کنند که ژنتیک (ارثی)، اختلالات عضلانی و یا متابولیسم فیبریلین غیرطبیعی ممکن است در ایجاد یا کمک به ایجاد اسکولیوز نقش داشته باشند.
عوامل خطر برای اسکولیوز کدامند؟
سن یک عامل خطر است زیرا علائم اغلب بین 9 تا 15 سالگی شروع می‌شوند. زن بودن خطر ابتلا به اسکولیوز را افزایش می‌دهد و زنان نسبت به مردان در معرض خطر بیشتری برای بدتر شدن خمیدگی ستون فقرات هستند. اگرچه اکثر افرادی که مبتلا به مشکلات می‌شوند، اعضای خانواده‌‌ی مبتلا به اسکولیوز ندارند، سابقه‌ی خانوادگی اسکولیوز خطر بیماری را افزایش می‌دهد.
علائم
شما ممکن است فکر کنید که اسکولیوز به سادگی یک منحنی ستون فقرات است، اما منحنی تنها یکی از علائم و نشانه‌های بسیاری از اسکولیوز ایدیوپاتیک است. درک این به ما کمک می‌کند تا علت پیشرفت اسکولیوز را درمان کنیم، نه علائم را. گرچه ایدیوپتیک به معنای علت ناشناخته است، ما متوجه شدیم که اسکولیوز ناشی از ترکیبی از استعداد ژنتیکی و عوامل محیطی است. این باعث واکنش غیرطبیعی مغز به تراز ستون فقرات می‌شود، به ویژه در دوران نوجوانی و اغلب در دختران. به طور معمول، مغز به بدن می‌گوید که چگونه با گرانش هم‌تراز شود و با رشد کردن صاف باقی بماند. وضعیت ستون فقرات در بسیاری از کودکان پاسخ نورولوژیکال عادی است. مراکز مغزی که حالت ستون فقرات را کنترل می‌کنند پیام‌هایی را به عضلات فرزند شما ارسال می‌کنند که به آنها می‌گویند که ستون فقرات را صاف نگه دارند. اینگونه است که کودک یاد می‌گیرد که چگونه بایستد و تعادلش را حفظ کند.
نشانه‌های دیگر اسکولیوز
مغز پیام‌های نرمال را هنگامی که فرزند شما اسکولیوز ایدیوپاتیک دارد، نمی‌فرستد. ما اغلب انحنای ستون فقرات را در طول رشد سریع جهش‌ها متوجه می‌شویم زیرا این زمانی است که سوء استفاده آشکار می‌شود. عوامل محرک محیطی استعداد ژنتیکی فرزند شما را در برابر اسکولیوز افزایش داده و باعث بروز زنجیره‌ای از مشکلات می‌شوند. ما متوجه کجی ستون فقرات می‌شویم زیرا این نشانه اولیه است اما علائم و نشانه‌های دیگر اسکولیوز عبارتند از:
- درد
- افسردگی
- کیفیت زندگی پایین‌تر
- محدودیت تنفس
- فعالیت فیزیکی محدود
- کاهش عملکرد اجتماعی
یک کودک با کجی اسکولیوز که به کمی 10 درجه اندازه‌گیری می‌شود، ممکن است یکی از این علائم را تجربه کند و یا ممکن است تنها ستون فقرات منحنی داشته باشد. درد و سایر علائم با افزایش خمیدگی بدتر می‌شوند، به خصوص پس از رسیدن به 30 درجه.
اسکولیوز خفیف چیست؟
هر خمیدگی ستون فقرات بیشتر یا برابر 10 درجه به عنوان اسکولیوز شناخته می‌شود. به ویژه، اسکولیوز خفیف به عنوان منحنی بین 10 تا 20 درجه تعریف شده است. اسکولیوز خفیف می‌تواند بیشتر به دسته‌های مختلف تقسیم شود و پزشک شما ممکن است یکی از این موارد را به عنوان بخشی از تشخیص شما ذکر کرده باشد.
- اسکولیوز خفیف در ستون فقرات قفسه سینه:در قسمت میانی پشت (قفسه سینه) رخ می‌دهد و معمولا در کودکان یا نوجوانان تشخیص داده می‌شود.
- اسکولیوز خفیف ستون فقرات کمری در قسمت پایین کمر رخ می‌دهد و در بزرگسالان شایع‌تر است.
- levoscoliosis (لوواسکولیوز) خفیف حاکی از این است که منحنی ستون فقرات به سمت راست است.
- Dextroscoliosis (دکسترواسکلیوز)خفیف حاکی از این است که منحنی ستون فقرات به سمت راست است.
- اصطلاح dextro و levo را می‌توان با منطقه ستون فقرات ترکیب کرد، بنابراین “dextroscoliosis وابسته به قفسه‌ی سینه خفیف” به معنی منحنی کوچک ستون فقرات به سمت راست، در وسط ستون فقرات است.
- کایفوزیس خفیف یک منحنی اندکی به سمت بیرون است که باعث گردی بیش از حد پشت گردن می‌شود.
اصطلاح دیگری که ممکن است در اغلب موارد استفاده شود، ایدیوپاتیک است و به ویژه اسکولیوز ایدیوپاتیک نوجوانان. کلمه ایدیوپاتیک حاکی از این است که علت مشخصی برای اسکولیوز وجود ندارد، که شایع‌ترین نوع اسکولیوز است که تشخیص داده می‌شود. اسکولیوز ایدیوپاتیک نوجوانان به سادگی بدان معنی است که اسکولیوز ایدیوپاتیک است که ابتدا در نوجوانی (سن 10 تا 18 سالگی) رخ داده است.
علائم خفیف اسکولیوز
اغلب اسکولیوز خفیف ممکن است علائم و نشانه‌های قابل توجه بیرونی را نشان نداده و سال‌ها تشخیص داده نشود. بسیاری از علائم یا نشانه‌های اسکولیوز ملایم شامل تغییرات قرینه بدن و وضعی دقیق می‌شوند.
- منحنی اسکولیوز بین 10 تا 20 درجه
- رایج‌ترین در دختران جوان قبل از قاعدگی، اما همچنین در پسران و بزرگسالان دیده می‌شود.
- ممکن است دچار درد شوید، و یا ممکن است درد نداشته باشید.
- کج شدن بدن به یک طرف
- کج شدن سر
- حالت رو به جلوی سر- هنگامی که از پهلو دیده می‌شود، سر به سمت جلو کشیده می‌شود و گوش‌ها با بالای شانه تراز نیستند.
- لباس آویزان ناهموار روی بدن
- قد پای ناهموار
- یک شانه بالاتر از دیگری است
- یک تیغه شانه جلو آمده‌تر از دیگری است
- یک مفصل ران بلندتر از دیگری به نظر می‌رسد.
- یک طرف قفسه سینه بالاتر از دیگری است.
- دنده‌ها در طول خم شدن کامل به سمت جلو برآمده هستند.
علت اسکولیوز در طول بارداری چیست؟
در اینجا برخی از علل رایج اسکولیوز در حاملگی وجود دارد.
- ایدیوپاتیک یا ناشناخته: حدود 80٪ از موارد اسکولیوز علت قطعی ندارند و به ایدیوپاتیک اشاره دارند. همچنین پزشکان نمی‌توانند توضیح درستی از وقوع آن را ارائه دهند.
- عصبی و عضلانی: بیماریهای عصبی عضلانی مثل فلج مغزی یا دیستروفی عضلانی ناشی از تقریبا 20٪ موارد اسکولیوز هستند.
- طول پا: زنان با طول‌های متغیر پا نیز مبتلا به اسکولیوز هستند.
- مادرزادی: این بدشکلی ستون فقرات است که بین سه تا شش هفته بارداری رخ می‌دهد. در صورتی که قطعه‌بندی نامناسب استخوان‌های مهره وجود داشته باشد این ممکن است رخ دهد.
- ارثی: حضور ژن GPR126 بر رشد ستون فقرات در مراحل اولیه زندگی تاثیر می‌گذارد. این در مراحل بعدی منجر به خمیدگی جانبی ستون فقرات می‌شود.
- علل دیگر: وضعیت نادرست و بلند کردن اجسام سنگین نیز می‌تواند به اسکولیوز منجر شود.
آیا اسکولیوز باعث افزایش عارضه سلامتی در دوران بارداری خواهد شد؟
بارداری معمولا خمیدگی ستون فقرات را بدتر نمی‌کند. با این حال، در موارد شدید، خمیدگی این علائم را بدتر می‌کند. حاملگی تقریبا همان علائم را در زنان با یا بدون اسکولیوز ایجاد می‌کند. مسائل سلامتی رایج که زنان باردار تجربه می‌کنند عبارتند از:
- کمر درد: اکثر زنان دچار کمر درد خفیف تا متوسط هستند، و اکثر آنها دارای درد در قسمت پایین کمر هستند. بنابراین، آسان نیست که بگوییم درد ناشی از اسکولیوز است یا بارداری. اما اگر اسکولیوز یک عارضه‌ی از پیش موجود است، خطر درد در قسمت پایین کمر هنگام بارداری افزایش می‌یابد.
- مشکلات تنفس: زنان باردار با پیشرفت در دوران بارداری، برای پشتیبانی از رشد و تکامل کودک دچار اضافه وزن می‌شوند. بنابراین رحم در حال رشد است و فشار روی دیافراگم اعمال می‌کند که نفس کشیدن را برای مادر دشوار می‌کند.
همچنین زنان در حین بارداری دچار تنگی نفس می‌شوند. این به خاطر افزایش هورمون پروژسترون است که میزان دم‌زنی را افزایش می‌دهد. این وضعیت‌ها در حضور اسکولیوز بدتر می‌شوند.
- حرکت: در صورتی که پاهایتان دچار طول ناهموار هستند، راه رفتن برایتان همراه با مشکل است. این امر با پیشرفت بارداری مشکل‌تر خواهد شد.
آیا کودکتان می‌تواند عارضه اسکولیوز را به ارث ببرد؟
علت واقعی اسکولیوز ایدیوپاتیک ناشناخته است، اما شناخته شده که ارثی است. مطالعات نشان می‌دهد که حدود 30٪ از بیماران اسکولیوز دارای سابقه خانوادگی این بیماری هستند. با این حال، این به این معنا نیست که کودک شما قطعا مشکل را به ارث می‌برد. حدود یک سوم کودکانی که والدینشان مبتلا به این عارضه هستند، دچار این مشکل می‌شوند. این خطر در دختران بیشتر از پسران است.
بهترین راه برای درمان اسکولیوز خفیف و شدید
پزشکان استفاده از روش‌های زیر را برای درمان کجی و انحراف ستون مهره‌ها به بیماران پیشنهاد می‌کنند:
استفاده از بریس
گفتن موفقیت آمیز بودن درمان اسکولیوز خفیف نوجوان با استفاده از برس آسان‌تر از انجامش است. به طور معمول، تجویز می‌شود که بریس سفت تمام وقت پوشیده شود و این شامل 16 ساعت یا بیشتر در روز است. مسلما استفاده از بریس ناجور است و می‌تواند احساس ناراحتی ایجاد کند، به ویژه در ابتدا. می‌تواند انتخاب لباس‌هایی که می‌توان پوشید را دشوار کند، در صورتی که بریس در زیر لباس یا هنگام تعویض لباس در رختکن قابل مشاهده باشد، کودکان دیگر احتمالاً سوالاتی را پرسیده یا او را آزار می‌دهند. برای همه این دلایل، بسیاری از نوجوانان یا از پوشیدن بریس سر باز می‌زنند یا به سادگی آن را آنگونه که توصیه می‌شود استفاده نمی‌کنند.
ورزش و حرکات اصلاحی
روش Schroth یک اصل غیر جراحی درمان اسکولیوز با استفاده از تمرین خاص اسکولیوز بر اساس الگوی منحنی است. ورزش‌های اسکولیوز شبیه به ورزش‌های متداول نیستند و روش شروث (Schroth) شامل یک تکنیک تنفس اصلاحی اختصاصی به نام تنفس چرخشی یا RAB می‌باشد. هر بیمار مبتلا به اسکولیوز دارای یک الگوی منحنی منحصر به فرد است و هدف از روش شروث این است که انعطاف پذیری و چرخش تنه را مجددا به موقعیت فیزیولوژیکی “نرمال” بازگردانیم. اصطلاح تمرین انحنای ستون فقرات ممکن است باعث شود که دیگران فکر کنند کنترل اسکولیوز با ورزش آسان است. البته می‌تواند اینطور باشد به شرطی که فرد بر آن تلسط پیدا کرده باشد. مهم است که تمرین کردن با یک کارشناس مجرب و با دانش در زمینه شروث انجام شود. با آموزش متمرکز در جدیدترین تکامل روش شروت، بیمار می‌تواند مهارت‌های مورد نیاز برای مدیریت درازمدت را یاد بگیرد و آنها را در زندگی روزمره بکار گیرد. برای افرادی که تصمیم به یادگیری تمرین شروث می‌گیرند، مزایای آن متعدد هستند.
جراحی
جراحی اسکولیوز معمولا اهداف زیر را دارد:
- جلوگیری از پیشرفت منحنی: زمانی که اسکولیوز نیاز به عمل جراحی دارد، معمولا این امر به این دلیل است که بدشکلی در حال بدتر شدن است. بنابراین، جراحی اسکولیوز باید حداقل از هرگونه بدتر شدن منحنی جلوگیری کند.
- کاهش بد شکلی: بسته به میزان انعطاف پذیری در ستون فقرات، جراحی اسکولیوز اغلب می‌تواند پیچیدن غیرطبیعی ستون فقرات را علاوه بر اصلاح منحنی جانبی در حدود 50 تا 70 درصد دوباره تغییر دهد. این تغییرات می‌تواند به فرد کمک کند تا راست بایستد و قوز دنده را در پشت کاهش می‌دهد.
- حفظ تعادل تنه: برای هرگونه تغییر وارده روی حالت ستون فقرات، جراح تعادل کلی تنه را نیز در نظر می‌گیرد به این صورت که سعی می‌کند انحنای رو به عقب و جلوی طبیعی ستون فقرات را تا حد ممکن حفظ کرده و در عین حال لگن و پاها صاف بمانند.
“کپی فقط با ذکر منبع و لینک بلامانع است”