درمان صافی کف پا با حرکات اصلاحی و فیزیوتراپی به جای جراحی

صافی کف پا به وضعیتی گفته می‌شود که کف پا دارای قوس طبیعی نباشد این عارضه زمانی کاملاً مشهود است که فرد سرپا بایستد. صافی کف پا یک عارضه بسیار شایع است متاسفانه این عارضه می‌تواند با درد و ناراحتی همراه شود و باعث بروز سایر مشکلات مربوط به پا شود. ممکن است این سوال برای شما پیش بیاید که آیا صافی کف پا قابل درمان است؟

امروزه امکان درمان درد حاصل از صافی کف پا وجود دارد و روش‌های مختلفی برای رفع این عارضه معرفی شده است. اما اطلاع داشتن از این عارضه قبل از شروع درمان و آشنایی با روش‌های درمانی مختلف اهمیت بسیار زیادی دارد. صافی کف پا در کودکان و نوزادان یک پدیده کاملا طبیعی است. هنگامی که نوزاد متولد می‌شود عضلات و تاندون‌های پای او شل است و هنگامی که بزرگتر می‌شود این عضلات قوی می‌شوند. با قوی شدن تاندون و عضلات قوس پا شکل می‌گیرد. در برخی از افراد، تاندون و عضلات پا قوی نمی‌شوند و به همین دلیل کف پای آنها فاقد قوس طبیعی است اگر قوس کف پا شکل گرفته باشد، عوامل متعددی می‌تواند باعث صاف شدن آن شوند، این عوامل عبارتند از پیری، آسیب دیدگی، افزایش وزن و حتی بیماری می‌تواند باعث ضعیف شدن عضلات کف پا شود و در نتیجه قوس طبیعی آن از بین برود.

صافی کف پا چگونه تشخیص داده می‌شود؟

 ممکن است تصور کنید که درد کف پا به علت فعالیت زیاد یا ایستادن به صورت طولانی ایجاد می‌شود. اگرچه این موارد نیز تأثیرگذار هستند، علائم دیگری نیز وجود دارند که باید از آنها اطلاع داشته باشید.  برخی از علائم بسیار شایع صافی کف پا عبارتند از:

• احساس درد در اطراف قوزک پا و پاشنه پا
• متناسب نبودن کفش با وضعیت پا
• مشکل در ایستادن روی پنجه پا
• متورم بودن قوزک پا

 اگر علی رغم داشتن علائم فوق از صاف بودن کف پای خود اطمینان ندارید، تست مربوط به صافی کف پا را انجام دهید. برای انجام این تست پای برهنه و مرطوب خود را روی یک سطح خشک قرار دهید سپس به رد باقیمانده از پاهای خود نگاه کنید. افرادی که قوس پای طبیعی دارند، در فاصله بین پاشنه پا و پنجه آنها یک فضای خالی دیده می‌شود. اگر کف پای شما صاف است قسمت بسیار زیادی از این فضای خالی ایجاد نخواهد شد.

 صافی کف پا باعث بروز چه مشکلی می‌شود؟

آیا درمان کردن صافی کف پا واقعا ضروری است؟ معمولاً صافی کف پا با بروز درد همراه است که علاوه بر کف پا، قوزک، زانو و ران نیز درگیر می‌شود. صافی کف پا به اختلالات پا ارتباط دارند البته همه افرادی که دچار صافی کف پا هستند این موارد را تجربه نمی‌کنند. اما تقویت نکردن عضلات پا می تواند باعث بروز این علائم شود. برخی از خطرات شایع مرتبط با صافی کف پا عبارتند از:

اور پرونیشن

 این عارضه زمانی رخ می‌دهد که، پاهای بیمار هنگام ایستادن به سمت داخل می‌چرخد. این مسئله در افرادی که صافی کف پا دارند شایعه است. منظور از برونیشن، وضعیت طبیعی فرد هنگام ایستادن، راه رفتن، یا دویدن است اگر شما دچار صافی کف پا هستید به پاهای شما به سمت داخل می‌چرخد. پاهای شما نمی‌توانند به خوبی ضربات را جذب کنند و هر بار که شما به گام برمی‌دارید  پاهای شما کمی دچار چرخش می‌شود. اگر فعالیت جسمانی زیادی دارید این عارضه می تواند باعث ایجاد درد شود و ریسک آسیب دیدگی را افزایش دهد.

تاندونیت آشیل

 احتمال آسیب دیدگی تاندون آشیل در افرادی که صافی کف پا دارند وجود دارد زیرا در این حالت فشار به طور نامناسب در پا توزیع می‌شود این امر باعث می‌شود که برخی از کارهای ساده از قبیل ایستادن باعث ایجاد درد شود و حتی می‌تواند باعث التهاب و تورم در اطراف پاشنه پا شود.

 شین اسپلینت

 درد ساق پا بیشتر در افراد دونده رخ می‌دهد اما می‌تواند به راحتی افرادی که صافی کف پا دارند را نیز درگیر کند. زیرا استخوان ساق پا دچار تورم می‌شود این امر به علت حالت نامناسب بدن ایجاد می‌شود به طرز غیرقابل باوری باعث بروز درد می‌گردد و از میزان فعالیت بیمار می‌کاهد.

 بونیون

 این عارضه معمولا به علت استفاده از کفش نامناسب رخ می‌دهد. اما صافی کف پا در بروز این مسئله نقش دارد زیرا صافی کف پا باعث می‌شود که وضعیت پا حالت غیر طبیعی داشته باشد. هنگامی که پای شما درون کفش راحت نباشد، به راحتی باعث بروز قوز شست پا و میخک می‌شود. ضعیف بودن قوس پا ریسک بروز این عارضه را افزایش می‌دهد از آنجایی که پای این افراد نمی تواند به طور کامل ضربات حاصل از راه رفتن را جذب کند اعمال فشار بیش از حد به پا می تواند باعث بروز درد و ناراحتی شود این مساله فقط یکی از چندین مشکلی است که بیمار با آن مواجه می‌شود. در صورتی که شما به یکی از این مشکلات مبتلا شده‌اید به درمان بیشتر نیاز خواهید داشت.

 آیا روشی برای درمان صافی کف پا وجود دارد؟

 انجام عمل جراحی اولین روشی است که به ذهن افراد مبتلا به صافی کف پا می‌رسد. هدف از انجام عمل جراحی صافی کف پا این است که بتوان وضعیت و عملکرد قوس پای افراد را اصلاح کرد. معمولاً عمل جراحی در افرادی انجام می‌شود که صافی کف پای آنها با درد بسیار زیادی همراه است. برای انجام این عمل جراحی باید بیماری یک شبانه روز در بیمارستان بستری شود. عمل جراحی در برخی از افراد با تهاجم کمی همراه است، و باید برای رفع مشکل بیمار چند اقدام اساسی انجام داد. به طور کلی در اصلاح صافی کف پا دو اقدام مهم انجام می‌شود که عبارتند از:

• بیمار تحت بیهوشی عمومی یا موضعی قرار می‌گیرد سپس پزشک سه برش مجزا را روی پای ایجاد می‌کند. برش‌های ایجاد شده به جراح کمک می‌کند بتواند تاندون آسیب دیده و ضعیف که باعث بروز درد شده است را تخلیه کند، سپس یک تاندون جدید جایگزین تاندون تخلیه شده می‌شود تا از پا محافظت نماید.
• مرحله دوم جراحی برداشتن استخوان پاشنه نام دارد در این مرحله جراح برش دیگری را در استخوان پاشنه ایجاد می کند و پیچ فلزی را وارد این ناحیه می‌نماید. این پیچ به نحوی طراحی شده است که می‌تواند بخشی از استخوان پاشنه تبدیل شود از قوس کف پا محافظت نماید.

دوران بهبود پس از جراحی چقدر است؟

 در این روش نیز همانند سایر روش‌های جراحی، دوران بهبود با صرف زمان همراه است. چون عمل جراحی روی پا انجام می‌شود و پا باید بتواند وزن بدن را به مدت طولانی تحمل کند، دوران بهبود کمی طولانی خواهد بود. بهبودی حاصل از این عمل جراحی در چند مرحله انجام می‌شود و بیمار باید آمادگی کامل را داشته باشد. معمولاً در چند روز اول پس از جراحی بیمار بی حسی پاهای خود را تجربه می‌کند. این امر کاملا طبیعی است و به عدم احساس درد شدید حاصل از جراحی کمک خواهد کرد به احتمال زیاد پزشک از آتل و گچ برای بستن پای بیمار استفاده می‌کند که در برخی موارد لازم است که تا زانوی بیمار درون گچ قرار بگیرد. پزشک بر اساس میزان درد و ناراحتی بیمار دستور می‌دهد که چند روز در بیمارستان بستری شود و برای تسکین درد حاصل از جراحی مصرف قرص مسکن را تجویز میکند تا چند هفته پس از عمل جراحی. بیمار باید اقدام به انجام برخی موارد در منزل نماید تا از میزان درد کاسته شود. برخی از این نکات سودمند عبارتند از:

• تا حد امکان پاهای خود را بالاتر از سطح بدن قرار دهد، این کار به کاهش تورم نیز کمک می‌کند.
• از فشار آوردن به پاهای خود برای راه رفتن خودداری کند پزشکان توصیه می‌کنند که این گروه از بیماران باید به متخصص توانبخشی مراجعه نمایند تا یک برنامه شخصی مناسب را برای دوران بهبود آنها طراحی کند.
• از بیش از حد راه رفتن خودداری کند.
• از مصرف داروهای ضد التهاب خودداری کنند زیرا مصرف این داروها می‌تواند دوران بهبود را طولانی کند و از پیوند خوردن سریع استخوان پیشگیری کند.

 تا چند هفته پس از جراحی بیمار به چکاپ دوره‌ای نیاز دارد آنچه در هر چکاپ رخ می‌دهد در افراد مختلف متفاوت است، با این حال بیمار باید انتظار انجام عکسبرداری، گچ گرفتن مجدد پا، و معاینه جسمانی را داشته باشد. به طور کلی بیمار میتواند حدود ۱۲ هفته پس از جراحی اولیه، کفش‌هایش را بپوشد. در این حالت پزشک گچ پای بیمار را باز می‌کند و استفاده از بوت مخصوص را تجویز می‌نماید. ممکن است بیمار برای راه رفتن به عصا نیاز داشته باشد، یا حتی بتواند با بریس یا کف طبی، از کفش‌های خود استفاده کند.

 آیا انجام عمل جراحی برای رفع صافی کف پا خطرناک است؟

 در همه عمل‌های جراحی خطراتی نیز وجود دارد برخی از نگرانی‌های شایع در افرادی که قصد انجام این عمل جراحی را دارند عبارتند از:

• عفونت
• تداوم علائم پس از عمل جراحی
• آسیب دیدگی عصب

این موارد کاملا نادر هستند اما در صورتی که جراحی به خوبی انجام نشود، احتمال بروز این موارد وجود خواهد داشت. معمولاً فاکتورهای خطر برای این نوع جراحی نسبتا پایین است. با این حال جراحی کف پا به عنوان یک روش تهاجمی در نظر گرفته می‌شود و معمولاً در دوران بهبود پس از جراحی طولانی است. به همین دلیل افرادی که دچار صافی کف پا هستند ترجیح می دهند از راه حل‌های طبیعی برای رفع مشکل خود استفاده کنند. خوشبختانه چند روش خانگی برای بهبود صافی کف پا وجود دارد که می‌تواند به تقویت قوس پا، تسکین درد و کاهش ریسک سایر اختلالات پاک کمک کنند.

درمان صافی کف پا با ورزش

 

ورزش درمانی یک روش درمانی پزشکی است که نسبت به عمل جراحی از تهاجم کمتری برخوردار است. این روش برای افرادی مناسب است که هنوز تاندون و عضلات آنها انعطاف پذیری کمی دارد. تاندون‌های پای برخی از بیماران بسیار سفت است. اگر عضلات پای بیمار کمی انعطاف پذیری داشته باشد ورزش درمانی می‌تواند به یک روش توانبخشی عالی تبدیل شود. هنگامی که بیمار به علت مشکل صافی کف پای خود به متخصص فیزیوتراپی مراجعه می‌کند، پزشک انجام دادن چند تمرین کششی را به او پیشنهاد می‌کند، که صرفاً برای بهبود وضعیت قوس کف پا و تقویت تاندون‌ها طراحی شده است متخصص فیزیوتراپی علاوه بر معرفی کردن تمرینات کششی، از یک چسب مخصوص برای ایجاد قوس موقت پا استفاده می‌کند. استفاده از این کفی می‌تواند به تسکین علائم حاصل از صافی کف پا کمک کند. درمان صافی کف پا با فیزیوتراپی و ورزش درمانی می‌تواند به رفع التهاب و درد کف پا کمک کنند، در این راستا متخصص فیزیوتراپی از التراسوند درمانی برای تسکین درد بیمار استفاده می کند. اگر بیمار به عنوان اولین گزینه درمانی به متخصص فیزیوتراپی مراجعه می‌کند، به احتمال زیاد به علت صافی کف پا درد زیادی را متحمل خواهد شد. تعداد زیادی از روش ها و راه حل هایی که توسط متخصص فیزیوتراپی طراحی شده است به تسکین فوری و موثر درد کمک می‌کند. بیمار می‌تواند تمرینات ورزشی مخصوص کف پا را نیز در منزل انجام دهد.

 تمرینات ورزشی مخصوص صافی کف پا

 ورزش کردن به طور منظم بهترین روش برای مبارزه با عوارض حاصل از صافی کف پا است. در این روش نیز همانند سایر تمرینات ورزشی، هدف از انجام این تمرینات، تقویت عضلات پا است زیرا معمولاً صافی کف پا به علت ضعیف بودن تاندون و عضلات رخ می‌دهد. تقویت کردن این عضلات باعث قوی شدن قوس پا و کاهش مشکلات حاصل از صافی کف پا می‌شود، در بخش زیر به تعدادی از حرکات اصلاحی صافی کف پا اشاره می‌کنیم.

 کشیدن پا به سمت بالا

 عضلات قوزک پا بهترین گروه از عضلات پا محسوب می‌شوند. قوی بودن این عضلات به حفظ تعادل کمک می کند، به همین دلیل کشیدن ساق پا به سمت بالا یک تمرین کششی سودمند برای تقویت عضلات محسوب می‌شود. انجام دادن این تمرین کششی روی زمین یا روی پله بسیار ساده است. اگر بیمار تعادل خوبی ندارد می‌تواند تا زمان قوی شدن عضلاتش از یک وسیله به عنوان محافظ استفاده کند.

گرفتن حوله به کمک پنجه پا

 بیمار باید برای انجام دادن این ورزش برای درمان صافی کف پا، روی یک صندلی بنشیند و پاهایش را روی یک حوله کوچک قرار دهد. سپس سعی کند به کمک انگشتان پا حوله را بگیرد و سعی کند آن را از زمین جدا کند. بهتر است بیمار چند بار این حرکت سودمند را انجام دهد.

 هدایت کردن قوس پا به سمت بالا در حالت ایستاده

 بیمار باید برای انجام این حرکت اصلاحی برای صافی کف پا، روی یک پای خود بایستد و تعادل کامل داشته باشد. در این حالت باید سعی کند قوس پای خود را بلند کند و به سمت بالا هدایت نماید و حدود چند ثانیه در این حالت بماند سپس قوس پایش را به سمت پایین بیاورد. این کار باعث منقبض شدن عضلات کف پا می‌شود و به قوس شدن آنها کمک می‌کند. سپس بیمار باید این کار را با پای دیگرش انجام دهند و سعی کند در طول روز چند بار این حرکت را تکرار نماید. تعداد زیادی از تمرینات ورزشی مخصوص کف پا بر تقویت عضلات این ناحیه تمرکز دارند. بیماران می‌توانند از تمرینات کششی مخصوص پنجه یا ماساژ درمانی نیز بهره بگیرند. هر کاری که به نفع عضلات و تاندون‌های پا و قوزک باشد می‌تواند به بهبود قدرت و پایداری این ناحیه کمک کند. انجام دادن این تمرینات ورزشی در کنار حرکات کششی بهترین روش برای رفع صافی کف پا بدون نیاز به عمل جراحی است. انتخاب کردن نوع تمرینات ورزشی اهمیت چندانی ندارد و آنچه حائز اهمیت است میزان پاسخ بدن به این تمرینات است. این تمرینات ورزشی به تقویت و کشش عضلات کمک می کنند. بیمار باید روند بهبود را احساس کند و حتی ممکن است انجام دادن این تمرینات باعث بروز درد و ناراحتی شوند که نباید از تحمل بیمار خارج شود. بیمار باید تا جایی به  انجام حرکات ورزشی بپردازد که باعث آسیب رسیدن به بدن او نشوند. بیمار می‌تواند در خصوص انتخاب بهترین تمرینات ورزشی با متخصص فیزیوتراپی مشورت کند.