آیا کودک شما در انجام فعالیت های روزمره در خانه، مدرسه یا جامعه دچار مشکل می شود؟ آیا آنها چالش هایی را تجربه می کنند که اکثر کودکان عادی در حال رشد با آنها مواجه نمی شوند؟ اگرکودک شما با این مشکلات مواجه است، متخصص کاردرمانی احتمالا قادر به رفع مشکل او خواهد بود.
کاردرمانی معالجه ای است که در زمان مواجهه با مشکلات در زمینه هایی که در ادامه این مقاله ذکر می شود به حمایت و کمک کودک و خانواده اش می پردازد.
تاخیر در رشد
تاخیر در رشد به این معنی است که کودک از روند رشد مهارت هایی که معمولا در یک سن خاص و در یک دوره زمانی خاص اتفاق می افتد، عقب مانده است.
تاخیر در رشد فراتر از عقب ماندن جزئی نسبت به سایر کودکان در رشد مهارت خاصی است؛ و به معنی عقب بودن از ترکیبی از مهارت ها یا عدم تکمیل مراحل اصلی رشد است.
نمونه هایی از تاخیر در رشد در پایین ذکر شده است:
- عدم تکمیل مراحل اصلی رشد مهارتهای نشستن، سینه خیز و راه رفتن
- عدم یادگیری در سطح متناسب با سن
- عدم رشد مهارتهای بازی کردن و مهارتهای اجتماعی
مهارت های حرکتی ظریف
مهارت های حرکتی ظریف حرکات کوچکی هستند که توسط انگشتان دست و پا، مچ ها، لب ها و زبان انجام می شوند، مانند در دست نگه داشتن یک شی ء کوچک یا برداشتن قاشق.
اگر کودک در رابطه با مهارت های ظریف حرکتی دچار مشکل باشد، احتمالا در انجام یکی از اعمال زیر به مشکل برخواهد خورد:
- بکارگیری اسباب بازی ها و پازل ها
- نگه داشتن مداد
- استفاده از ظروف و نی نوشیدنی در سن مناسب
- استفاده از قیچی
- استفاده از زیپ ها، دکمه ها و بند کفش ها
- رنگ آمیزی، ترسیم، دنبال کردن و پیش نویسی اشکال
- دست خط بد واختلال در شکل دهی به حروف و اعداد
- عدم تسلط بر دست در دوره سنی مناسب
- اجتناب در انجام تکالیف یا بازی هایی که نیاز به مهارت های حرکتی ظریف دارند
توسعه توانایی های حرکتی، استقامتی و تعادلی با کاردرمانی کودک
مهارت های حرکتی بدن در تحرک بدن و هماهنگ سازی دست ها، پا ها و سایر اعضای بدن نقش دارند. این مهارت ها عضلات بزرگتر که کنترل بدن را به عهده دارند را درگیر می کنند.
کودکی که از رشد حرکتی، استقامتی و یا تعادل عقب مانده است، دست و پا چلفتی یا ناهماهنگ به نظر می رسد و احتمالا در انجام اعمال زیر با مشکل مواجه می شود:
- بالا و پایین رفتن از پله ها در دوره سنی مناسب
- هماهنگ کردن دو طرف بدن
- درک مفهوم چپ و راست
- ضعف در انجام مهارت هایی که با توپ انجام می شود
- تعادل ضعیف
کشیدگی، انبساط و یا مقاومت ماهیچه های آنها بالاتر یا پایین تر از حد مناسب رشد اصلی آنها خواهد بود. آنها احتمالا:
- از جدا کردن پاهایشان از زمین هراس دارند
- در هنگام بازی و انجام فعالیت های مدرسه قادر به حرکت دست ها و پاها در وسط بدن و بصورت ضربدری نیستند
- از انجام فعالیت ها و بازی هایی که نیاز به مهارت های حرکتی کلی دارند خودداری میکنند
پردازش دیداری
پردازش دیداری فرایندی است که در مغز برای مفهوم سازی، درک و تفسیر اطلاعات دیداری یا آنچه دیده ایم بکار می رود.
اگر کودکی در یکی از موارد زیر مشکل دارد، احتمالا این اختلال مربوط به پردازش دیداری کودک است:
- دشواری در فاصله گذاری و اندازه حروف
- دشواری در تشخیص حروف
- دشواری در کپی کردن اشکال و حروف
- دشواری در دنبال کردن اشیا در حال حرکت با چشم و حرکت دست ها و پاها بصورت ضربدری در وسط بدن
- دشواری در پیدا کردن اشیاء در میان اشیاء دیگر
- دشواری در کپی کردن از روی تابلو یا برگه دیگر
- دشواری در درک مفهوم چپ و راست
احتمالا چنین کودکانی هنگام خواندن متن یا کپی کردن از روی تخته سیاه، جای خطوط را گم می کنند و ارتباط چشمی کمتری خواهند داشت.
مهارت حرکتی دهان/ سنسور دهانی و کاردرمانی کودک
مهارت های حرکتی یا سنسوری دهان کنترل عضلات صورت و نواحی اطراف دهان مانند لب ها، فک، زبان و کام گوشتی دهان را به عهده دارد.
تاخیر در رشد مهارتهای حرکتی یا سنسوری دهانی به صورت یکی از موارد زیرنمایان خواهد شد:
- تراوش بیش از حد آب از دهان
- جویدن غذا با استفاده از دندان های جلو بجای دندان های آسیاب
- دشواری در استفاده از فنجان در دوره سن مناسب
- دشواری در نوشیدن مایعات با نی در دوره سن مناسب
- تغذیه طولانی مدت از شیر مادر یا شیشه شیر
- خستگی بعد از صرف غذا
- خروج بیش از حد مایعات از دهان نوزاد در هنگام شیر خوردن از سینه مادر یا شیشه شیر
- خروج بیش از حد مایعات و غذا از دهان کودک در هنگام نوشیدن مایعات یا جویدن غذا
- کودک هنگام خوردن بعضی غذا ها خیلی سر و صدا میکند و بد غذا است، فقط غذاهای خاصی را دوست دارد
- کودک بیش تر از زمان سنی معمول، اسباب بازی ها اشیاء را در دهانش می گذارد
پردازش حسی
پردازش حسی اطلاعاتی که از طریق حس شنوایی و بویایی دریافت می شوند را قابل درک می کند. ممکن است کودک خیلی نسبت به اشیاء و موضوعات اطرافش حساس باشد و علائم زیر را از خود نشان داد:
- خیلی حساس است و یا نسبت به صدا، لمس و جابجایی واکنش بسیار شدید نشان می دهد
- نسبت به بعضی احساس ها کامل بی تفاوت است ( به عنوان مثال درد های شدید را تحمل میکند و به بریدگی ها و کبودی ها توجه نمی کند)
- مدام در حال حرکت، پریدن، برخورد به در و دیوار و بالا و پایین پریدن است
- به سادگی تمرکزش را توسط محرک های دیداری و شنیداری از دست می دهد
- دارای واکنش احساسی
- دشواری در تحمل تغییرات
- ناتوانی در آرام کردن خود در هنگام ناراحتی
مهارت های تعامل اجتماعی و کاردرمانی کودک
مهارت های اجتماعی مهارت هایی هستند که در ایجاد رابطه و فهمیدن اطرافیان به فرد کمک می کنند و باعث ایجاد ارتباط با افراد دیگر می شوند.
اگر کودک برخی از نشانه های زیر را داشت احتمالا ناشی از تاخیر در رشد مهارتهای اجتماعی اوست:
- دشواری در تعامل اجتماعی و مشارکت با اعضای خانواده یا دوستان
- دشواری در سازگاری با محیط جدید
- تاخیر در مهارت های زبانی
- بطور کلی روی یک موضوع تمرکز می کنند ( به عنوان مثال روی موضوعاتی چون فضا، جهان، دایناسورها و قطار ها)
- ناتوانی در تحمل محیط مدرسه
بیشتر بخوانید: کاردرمانی کودکان سی پی
چالش های یادگیری
چالش های یادگیری که گاهی ناتوانی در یادگیری هم نامیده می شوند، نوع دیگری از تاخیر رشد به حساب می آیند. اگر کودک با یکی از موارد زیر روبرو شد بهتر است از یک متخصص کاردرمانی مشاوره بگیرید:
- بی توجهی و عدم تمرکز در مدرسه
- به سادگی تمرکزش را ازدست می دهد
- دشواری در دنبال کردن دستور العمل ها و تکمیل کارها
- خیلی سریع با انجام تکالیف مدرسه خسته می شود
- قدرت کمی در کنترل هیجان و تصمیمات ناگهانی دارد
- بیش فعال یا کم انرژی است
- عدم هماهنگی با حجم کار در مدرسه
- دشواری در یادگیری مطالب جدید
- معکوس کردن اعداد یا حروف پس از هفت سالگی
بیشتر بخوانید: کاردرمانی کودکان
مهارت های بازی
مهارت های بازی مهارت هایی هستند که به کودک کمک می کند تا جهان اطرافش را به خوبی بفهمد.
کودک از طریق بازی، اعتماد به نفس کسب می کند، روش های حل مسئله را یاد می گیرد و مهارت های اجتماعی خودش را افزایش می دهد.
اگر کودک یکی از نشانه های زیر را داشته باشد احتمالا تاخیر در رشد داشته است:
- نیاز به راهنمایی بزرگتر ها برای شروع بازی
- دشواری در انجام بازی تقلیدی
- قادر به انجام بازی هدفمند نیست و بی هدف و سرگردان می چرخد
- به سرعت از یک بازی به بازی دیگر می رود
- قادر به یافتن اسباب بازی های مناسب نیست
- ساعتها بازی های تکراری انجام می دهد. (مانند به خط کردن اسباب بازی ها)
- هنگام بازی با همسالان/ خواهر و برادر های خود همراه نمی شود
- مفاهیم به اشتراک گذاری و نوبت گیری را درک نمی کند
برای دریافت کمک بیشتر در تعیین مهارت های متناسب با سن کودک، باید مراحل رشد اصلی از دو ماهگی تا پنج سالگی تحت نظارت قرار گیرد.
به یاد داشته باشید که همه کودکان با یکدیگر تفاوت دارند و این مهارتها را با سرعت مخصوص خودشان توسعه می دهند.
با این حال اگر فکر میکنید کودک شما در انجام برخی از مهارتهای ذکر شده دچار مشکل می شود از متخصص کاردرمانی مشاوره بگیرید.
شماره تماس های کلینیک یادمان برای دریافت نوبت : 02188088541 – 02188074196
آدرس: شهرک غرب، بلوار فرحزادی، پانصد متر بالاتر از بلواردادمان، کوچه محتاج ، انتهای بن بست ، پلاک یک