اولین مرحله برای درمان اختلال بلع تشخیص و یافتن علت آن است، احتمالا پزشک شما معاینه بالینی انجام دهد یا ممکن است از آزمایش های گوناگونی استفاده کند تا علت مشکلات بلع تان را مشخص کند.
این آزمایش ها شامل موارد زیر می شود:
- پرتو گرافی با ماده حاجب (اشعه ایکس باریوم): شما یک محلول باریوم می نوشید که مری تان را می پوشاند و این اجازه را می دهد که در پرتو ایکس بهتر نمایان شود.
پزشک شما می تواند تغییرات در شکل مری شما را ببیند و فعالیت عضلانی را ارزیابی کند.
هم چنین ممکن است از شما بخواهد غذای جامد یا قرصی که با باریوم پوشیده شده را بخورید تا عضلات گلوی شما را در هنگام بلع مشاهده کند یا به دنبال انسداد هایی در مری شما باشد که محلول باریوم مایع نتوانسته شناسایی کند.
بررسی بلع دینامیک
شما غذای پوشیده شده با باریوم را در غلظت های متفاوت می بلعید.
این آزمون تصویری از این غذا ها را در حین این که از طریق دهان شما حرکت می کنند و از گلوی شما پایین می روند ، فراهم می کند.
این تصاویر ممکن است مشکلات موجود در هماهنگی عضلات دهان و گلوی شما در هنگام بلع را نشان دهد و تشخیص می دهد که غذا وارد مجرای تنفسی شما می شود یا خیر.
- معاینه بصری مری شما (آندوسکوپی): یک ابزار نوری منعطف باریک (درون بین یا آندوسکوپ) از طریق گلوی شما پایین داده می شود تا پزشک شما بتواند مری شما را ببیند.
هم چنین ممکن است پزشک شما بافت برداری هایی را از مری شما انجام دهد تا به دنبال التهاب ، ازوفاژیت ائوزینوفیلی ، تنگی یا تومور بگردد.
- ارزیابی آندوسکوپی فیبراپتیکی بلع (FEES): پزشک شما احتمالا زمانی که تلاش می کنید بلع را انجام دهید ، گلوی تان را با یک دوربین خاص و لوله نوری (آندوسکوپ) بازرسی می کند.
- آزمایش عضله مری (مانومتری): در مانومتری یک لوله کوچک وارد مری شما شده و به یک رکوردر فشار متصل می شود تا انقباضات عضلانی مری شما را در هنگام بلع اندازه گیری کند.
- اسکن تصویر برداری: این موارد شامل سی تی اسکن که ترکیبی است از مجموعه تصاویر پرتو ایکس و پردازش کامپیوتری برای ایجاد تصاویر مرحله ای از استخوان ها و بافت های نرم بدن شما و یا ام آر آی که از یک میدان مغناطیسی و امواج رادیویی برای ایجاد تصاویر دقیق از اندام ها و بافت ها استفاده می کند ، می شود.
درمان اختلال بلع
درمان اختلال بلع یا دیسفاژی بستگی به نوع یا علت آن بستگی دارد.
اختلال بلع دهانی حلقی
برای اختلال بلع دهانی حلقی ، احتمالا پزشک شما را به یک متخصص گفتار درمانی یا بلع ، ارجاع می دهد و درمان آن می تواند شامل موارد زیر باشد:
- آموزش تمرین ها: تمرینات خاصی می تواند به هماهنگی عضلات بلع شما یا برانگیختگی دوباره اعصابی که رفلکس بلع را راه اندازی می کنند ، کمک کند.
- آموزش روش های بلع: شما می توانید راه هایی برای قرار دادن غذا در دهان خود یا قرار دادن بدن و سرتان در وضعیتی که به بلع شما کمک کند ، یاد بگیرید.
هم چنین ممکن است به شما تمرین ها و روش های جدید بلعی آموزش داده شود که به جبران اختلال بلع ایجاد شده در اثر مشکلات عصبی هم چون بیماری های آلزایمر و پارکینسون ، کمک کند.
اختلال بلع مروی
رویکرد های درمانی برای اختلال بلع مروی می تواند شامل موارد زیر باشد:
- اتساع مری: برای سفتی اسفنکتر مری (آشالازی) یا یک تنگی مری ، پزشک شما احتمالا از یک آندوسکوپ با یک بالون خاص متصل استفاده می کند تا به آرامی عرض مری شما را بسط و گسترش دهد یا لوله یا لوله های انعطاف پذیری را برای کشش مری عبور می دهد (اتساع).
- عمل جراحی: برای تومور مری ، آشالازی و دیورتیکول حلقی ، به عمل جراحی نیاز دارید تا مجرای مری خود را پاک کنید.
- دارو ها: سختی های بلع مربوط به بازگشت اسید به مری می تواند با تجویز دارو های دهانی درمان شود تا اسید معده کاهش یابد.
شما احتمالا نیاز دارید این دارو ها را برای دوره ای مدید مصرف کنید.
اگر شما به ازوفاژیت ائوزینوفیلی مبتلا هستید ، احتمالا به کورتیکو استروئید نیاز دارید.
اگر دچار اسپاسم مری هستید ، شل کننده های عضلات می توانند به شما کمک کنند.
اختلال بلع شدید
اگر دشواری بلع شما را از خوردن و نوشیدن به طور مناسب باز می دارد ، احتمالا پزشک شما این موارد را توصیه می کند:
- یک رژیم مایعات خاص: این مورد می تواند به شما در حفظ وزن سالم و پرهیز از کم شدن آب بدن کمک کند.
- یک لوله تغذیه: در موارد شدید اختلال بلع ، احتمالا نیاز به لوله تغذیه دارید تا بخشی از مکانیسم بلع تان را که به طور طبیعی کار نمی کند ، بگذرانید.
عمل جراحی
عمل جراحی می تواند توصیه شود تا مشکلات بلعی را تسکین دهد که در اثر انسداد یا باریک شدن گلو از جمله:
- برآمدگی های استخوانی
- فلج تار های صوتی
- دیورتیکول حلقی
- بازگشت اسید به مری و آشالازی ایجاد شده اند؛ و یا سرطان مری را درمان کند.
بلع و گفتار درمانی معمولا پس از عمل جراحی مفید است.
نوع عمل جراحی بستگی به علت اختلال بلع دارد. برخی نمونه ها عبارت اند از:
- میوتومی هلر لاپاراسکوپی که در افراد مبتلا به آشالازی برای برش عضله در پایین ترین قسمت مری (اسفنکتر) در زمانی استفاده می شود که دیگر موفق به باز شدن و آزاد کردن غذا به سمت معده نمی شود.
- میوتومی آندوسکوپی دهانی (POEM): این عمل جراحی از یک آندوسکوپ استفاده می کند که داخل دهان شما قرار می گیرد و از گلوی شما پایین می رود تا برشی در لایه داخلی مری ایجاد کند.
سپس همانند آن چه در میوتومی هلر اتفاق افتاد ، عضله انتهایی اسفنکتر مری برش داده می شود.
- اتساع مری: پزشک شما یک لوله نوری (آندوسکوپ) را دخل مری شما قرار می دهد و بالون متصل به آن را باد می کند تا عرض آن به آرامی بسط و گسترش یابد (اتساع).
این درمان برای:
- عضله اسفنکتر سفت شده در انتهای مری (آشالازی)
- باریک شدن مری (تنگی مری)
- حلقه غیر طبیعی از بافتی که در محل اتصال مری و معده واقع شده (حلقه شاتسکی)
- اختلالات حرکتی مری استفاده می شود.
از سویی دیگر پزشک شما ممکن است به جای بالون یک لوله یا لوله هایی انعطاف پذیر با قطر های مختلف را از گلوی شما عبور دهد.
- استنت گذاری: پزشک هم چنین می تواند یک لوله پلاستیکی یا فلزی (استنت) را قرار دهد تا کمک کند انسداد یا باریکی داخل مری شما باز شود.
برخی استنت ها دائمی هستند؛ از جمله آن هایی که برای افراد مبتلا به سرطان مری استفاده می شود.
در عین حال بقیه موارد موقت هستند و بعدا برداشته می شوند.
بیشتر بخوانید : درمان اختلال بلع غذا و مایعات (بیماری دیسفاژی) بدون جراحی
سبک زندگی و درمان های خانگی
اگر شما به مشکلات بلع دچار هستید ، حتما به یک پزشک مراجعه کرده و توصیه های او را دنبال کنید.
هم چنین برخی مواردی که می توانید امتحان کنید تا به راحت تر کردن علائم شما کمک کنند ، این ها هستند:
- عادت های غذایی خود را تغییر دهید.
وعده های غذایی کوچک تر اما با تکرار بیشتر را امتحان کنید.
حتما غذای خود را به قطعات کوچک تر برش دهید؛ غذا را به طور کامل بجوید و با سرعت کمتری غذا بخورید.
- غذا ها را با بافت های مختلف امتحان کنید تا ببینید کدام بیشتر باعث ایجاد مشکل می شود.
مایعات هم چون قهوه و آب میوه برای بسیاری افراد مشکل ساز است؛ و غذا های چسبنده مانند کره بادام زمینی یا کارامل می تواند دشواری هایی در بلع ایجاد کند.
از غذا هایی که برای شما دردسر ایجاد می کنند ، پرهیز کنید.
از الکل ، دخانیات و کافئین پرهیز کنید. این ها می توانند سوزش معده را بدتر کنند.
برای نوبت دکتر آماده شوید
اگر اختلال بلع را تجربه می کنید ، برای درمان حتما به پزشک متخصص مراجعه کنید.
پزشک شما بسته به علت احتمالی، شما را به متخصص گوش ، حلق و بینی ، متخصص بیماری های گوارشی یا پزشکی که به بیماری های سیستم اعصاب تسلط دارد (عصب شناس) ارجاع می دهد.
در این جا اطلاعاتی را برای شما آماده کرده ایم تا برای نوبت دکتر خود آماده شوید.
بیشتر بخوانید : مشکل بلع در بیماران ام اس (MS): درمان اختلال بلع در ام اس
چه کاری می توانید انجام دهید؟
- از محدودیت های پیش از نوبت دکتر آگاه باشید.
زمانی که نوبت می گیرید ، بپرسید که آیا چیزی هست که باید از قبل انجام دهید؛ برای مثال محدود کردن رژیم غذایی.
- نشانه های خود را فهرست کنید؛ از جمله حتی مواردی که به ظاهر به آن چه برایش نوبت گرفته اید نا مربوط هستند.
- اطلاعات کلیدی شخصی خود را بنویسید؛ از جمله استرس های اصلی و تغییرات اخیر در زندگی.
- تمام دارو ها ، ویتامین ها و مکمل هایی که مصرف می کنید را فهرست کنید.
- سوال هایی که می خواهید از پزشک بپرسید را بنویسید.
برخی از سوالات اساسی که در خصوص اختلال بلع باید از پزشک خود بپرسید عبارت اند از:
- محتمل ترین علت نشانه های من چیست؟
- علل احتمالی دیگر چیست؟
- به چه آزمایش هایی نیاز دارم؟
- آیا این وضعیت موقت است یا به طول خواهد انجامید؟
- من به بیماری های دیگری هم دچار هستم. چطور می توانم به بهترین نحو آن ها را در کنار هم مدیریت کنم؟
- آیا نیاز دارم رژیم غذایی خود را محدود کنم؟
- آیا جزوه، بروشور یا مطالب چاپی وجود دارد که داشته باشم؟ چه وب سایت هایی را پیشنهاد می کنید؟
از پزشک یا متخصص اختلال بلع چه انتظاری می توان داشت
احتمالا پزشک از شما سوالاتی خواهد پرسید؛ از جمله:
- نشانه های شما مداوم بوده یا گاه و بی گاه؟
- آیا به نظر می رسد هر چیزی نشانه های شما را بهبود می بخشد؟
- آیا چیزی وجود دارد که نشانه های شما را بدتر کند؟ مثلا بلع غذا های خاصی سخت تر از سایر غذا ها است؟
- آیا در بلع غذا های جامد دچار مشکل هستید؟ یا مایعات؟ یا هر دو؟
- آیا زمانی که غذا را می بلعید ، سرفه می کنید یا عق می زنید؟
- آیا در ابتدا با بلع غذا های جامد مشکل داشتید و بعد این سختی به مایعات هم کشیده شد؟
- آیا پس از بلع غذا آن را بر می گردانید (استفراغ) ؟
- آیا تا به حال خون یا ماده سیاهی بالا آورده اید؟
- آیا کاهش وزن داشته اید؟
در این فاصله چه کاری می توانید انجام دهید؟
تا زمان نوبت دکتر ، جویدن آرام تر غذا کامل تر از همیشه می تواند به شما کمک کند.
اگر به سوزش معده یا بازگشت اسید به مری دچار هستید، وعده های غذایی کوچک تر را امتحان کنید. و درست قبل از رفتن به رخت خواب چیزی نخورید.
آنتاسید های (داروهای خنثی کردن اسید معده) بدون نسخه پزشک نیز به صورت موقت می توانند کمک کنند.
سایت کلینیک تخصصی درمان اختلال بلع + مقالات جامع و مفید در این خصوص
در صورتی که با اختلال بلع یا مشکل بلع غذا که یک مشکل بسیار آزار دهنده است مواجه شده اید برای درمان قطعی به کلینیک دکتر فرشاد خسروی مراجعه کنید.
برای مشاوره و درمان با ما تماس بگیرید