آرتروز، التهاب مفاصل است و ممکن است در هر قسمتی از بدن ایجاد شود. آرتروز مچ دست باعث درد، ضعف و خشک‌شدگی می‌شود. در مفاصل سالم، استخوان‌ها دارای پوشش غضروف هستند. زمانی که این غضروف تحلیل رفته و نازک می‌شود، حرکت دادن مفصل دردناک شده و توانایی حرکتیان نیز کاهش می‌یابد. غضروف ممکن است به دلیل عوامل ژنتیکی، استفاده بیش از حد یا آسیب‌دیدگی‌های قبلی به سرعت تحلیل رود.
آرتروز چیزی نیست که بتوان با آن زندگی کرده و آن را نادیده گرفت. متخصصین کلینیک توان‌بخشی یادمان در درمان طیف کامل بیماری‌های آرتروزی از خفیف تا شدیدترین نوع آن تجربه دارند. هدف ما کاهش درد و تسکین شما است.
متخصصین این کلینیک از روش‌های غیر جراحی مانند استفاده از بریس‌ها، اسپلینت، تزریق یا تجویز داروهای ضدالتهابی برای کاهش درد و تورم کمک می‌گیرند.
در کلینیک یادمان از لیزر پرتوان، مگنت تراپی و اولتراسوند برای درمان انواع آرتروز از جمله آرتروز مچ دست استفاده می‌شود.
علت ابتلا به آرتروز مچ دست
اغلب اوقات، آرتروز مچ دست چندین سال پس از یک آسیب‌دیدگی اتفاق می‌افتد. ممکن است استخوان یا رباط دچار آسیب‌دیدگی شده و باعث ایجاد اختلال در مکانیسم عادی و طبیعی مچ دست شود. در حالی که آسیب‌دیدگی ممکن است در ابتدا به عنوان کشیدگی و رگ به رگ شدگی تلقی شود اما جراحات رباط مچ دست به مرور زمان و پس از چند سال به آرتروز تبدیل می‌شوند.
یکی از علل ابتلا به آرتروز مچ دست، شکستگی استخوان اسکافوئید است که در زمان آسیب‌دیدگی به درستی تشخیص داده نشده و تحت درمان قرار نگرفته است. شکستگی اسکافوئید که تحت درمان قرار نگرفته و بهبود نیافته باشد باعث ابتلا به نوعی آرتروز در مچ دست به نام تخریب پیشرفته غیر یکپارچه اسکافوئید (SNAC) می‌شود.
آرتروز مچ دست همچنین ممکن است پس از پارگی رباط این قسمت ایجاد شود و معمولاً زمانی اتفاق می‌افتد که ارتباط بین استخوان‌های هلالی و اسکافوئید از بین برود. این عارضه باعث ابتلا به تخریب پیشرفته اسکافو-لانیت (SLAC) می‌شود.
آرتروز همچنین ممکن است به دلیل عوامل ژنتیکی یا ابتلا به بیمارهای التهابی نظیر روماتیسم یا آرتروز پسوریاتیک نیز ایجاد شود. گاهی اوقات نیز دلیل ابتلا به این بیماری مشخص نیست.
علائم
بیماران مبتلا به آرتروز مچ دست دچار درد، خشک‌شدگی، کاهش توانایی‌های حرکتی، ضعف و تورم شدید می‌شوند.
التهاب تاندون یا آرتروز
به التهاب تاندون در مفاصل، تاندونیت نیز گفته می‌شود. درد ناشی از ابتلا به تاندونیت ممکن است به طور ناگهانی شدت گرفته و پس از مدتی برطرف شود یا ممکن است به مدت چند روز ادامه پیدا کند.
آرتروز، التهاب ناشی از بروز تغییرات تحلیلی در مفاصل است.
آرتروز انواع مختلفی دارد اما شایع‌ترین نوع آن، استئوآرتریت و روماتیسم مفصلی است، استئوآرتریت زمانی ایجاد می‌شود که غضروف محافظ مفصل تحلیل رفته و فرسوده می‌شود و روماتیسم مفصلی نیز در صورت حمله سیستم ایمنی بدن به مفاصل اتفاق می‌افتد.
تشخیص
آرتروز مچ دست را می‌توان با مراجعه به پزشک و معاینه مچ تشخیص داد. عکس‌برداری به وسیله اشعه ایکس نیز برای بررسی شدت تحلیل غضروف و غالباً برای تشخیص باریک شدن فضای بین استخوان‌ها، تغییرات رباط‌ها و شکل‌گیری خارهای استخوانی (استئوفیت ها) انجام می‌شود.
درمان آرتروز مچ دست
استفاده از اسپیلینت
استراحت در رختخواب به کاهش درد و تورم مفصل کمک کرده و غالباً زمانی که چندین مفصل درگیر این بیماری هستند و احساس خستگی شدید نیز وجود دارد بسیار مفید و مؤثر است. استراحت دادن به مفصل مفیدترین اقدامی است که می‌توان زمانی که یک یا چند مفصل به آرتروز مبتلا هستند انجام داد. اسپیلینت مچ دست، حرکات دردناک مچ را محدود کرده و به ثبات و پایداری و همچنین محافظت از مچ دست در هنگام انجام فعالیت‌ها کمک می‌کند.
یخ
سرما درمانی پس از انجام فعالیت می‌تواند مفید واقع شود؛ دمای سرد یک مسکن مؤثر برای کاهش درد است و می‌تواند به کم شدن تورم نیز کمک کند.
گرما
گرفتن مچ در زیر آب گرم یا استفاده از حمام پارافین / موم به افزایش گردش جریان خون دران قسم کمک کرده و می‌تواند به کاهش خشک‌شدگی و ناراحتی مچ دست کمک کند.
داروهای ضدالتهابی
مصرف داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی مانند ایبوپروفن یا ناپروکسن به کاهش التهاب، تورم و درد کمک می‌کند. گاهی اوقات استفاده از ژل‌های موضعی مانند دیکلوفناک نیز مؤثر واقع شده و در عین حال عوارض جانبی کمتری نیز به دنبال خواهد داشت.
طب سوزنی
طب سوزنی نوع درمان است که در آن سوزن‌هایی در برخی نقاط فشار خاص بدن به منشور کاهش درد فرو داده می‌شود. از آنجا که طب سوزنی به کاهش و تسکین درد کمک می‌کند ممکن است به درمان آرتروز نیز کمک کند.
تزریق کورتیزون
کورتیکواستروئید دارویی بسیار قوی برای کاهش التهاب است که می‌توان آن را مستقیماً در مفصل مچ دست تزریق کرد. اثر این دارو به سرعت احساس می‌شود و به میزان چشمگیری باعث کاهش درد می‌شود. طول دوام اثر تسکینی تزریق این داروها به فرد و شدت آرتروز وی بستگی دارد و ممکن است تا چندین ماه ادامه داشته باشد.
فیزیوتراپی آرتروز مچ دست
اقدامات فیزیوتراپی نیز ممکن است بخشی از درمان باشد. افراد مبتلا به آرتروز غالباً مفاصل خشکی دارند زیرا به دلیل درد شدید نمی‌توانند آنها را حرکت دهند. اگر مفصل مبتلا به آرتروز حرکت داده نشود، خشک‌شدگی و درد ممکن است تشدید شوند؛ بنابراین افراد مبتلا به آرتروز غالباً می‌توانند از مزایای درمان‌های فیزیکی نیز بهره‌مند شوند. متخصص فیزیوتراپی، نحوه تمرین دادن عضلات و مفاصل خشک‌شده را بدون این که به مفصل آسیب وارد شود به شما آموزش می‌دهد. فیزیوتراپی پس از آسیب‌دیدگی‌هایی نظیر زمین خوردن و پس از انجام عمل‌های جراحی مفصل به خصوص تعویض مفصل مفید و مؤثر واقع می‌شود.
هدف از انجام اقدامات فیزیوتراپی چیست؟
هدف از انجام اقدامات فیزیوتراپی این است که بیمار دوباره بتواند کارها و امور عادی و روزمره خود را بدون مشکل انجام دهد.
حفظ دامنه حرکتی یک نکته مهم در توانایی انجام فعالیت‌های روزمره است بنابراین افزایش دامنه حرکتی مفصل اولین هدف انجام اقدامات فیزیوتراپی است. تقویت عضلات اطراف مچ دست نیز از اهمیت بسیار زیادی برخوردار است زیرا هر چه این عضلات قوی‌تر باشند بهتر می‌توانند مفصل ضعیف شده را پایدار نگه دارند.
متخصص فیزیوتراپی تمرین‌هایی برای تقویت عضلات و استفاده از مفاصل برای شما طراحی می‌کند.
استفاده از بسته‌های یخ یا پدهای گرمایی، همچنین استفاده از اولتراسوند و پدهای گرمایی برای گرم کردن عمقی قسمت آسیب‌دیده نیز به کاهش موضعی درد کمک می‌کند. گرما همچنین باعث شل شدن عضلات اطراف مفصل ملتهب می‌شود. مفاصل و عضلات خود را قبل از شروع تمرین‌های ورزشی و برای راحت‌تر انجام دادن این تمرین‌ها در حمام یا دوش آب گرم، گرم کنید.
لیزر پرتوان، مگنت تراپی و اولتراسوند از روش‌های مؤثر فیزیوتراپی برای درمان انواع آرتروز از جمله آرتروز مچ دست محسوب می‌شوند.
درمان‌های شغلی آرتروز مچ دست
در کار درمانی، نحوه کاهش کشیدگی مفصل حین انجام فعالیت‌های روزمره به شما آموزش داده می‌شود. متخصص کار درمانی می‌تواند نحوه تغییر دادن محیط منزل و محل کار را برای کاهش حرکاتی که ممکن است باعث تشدید آرتروز شوند به شما آموزش می‌دهد. آنها همچنین اسپیلینت ها و مچ‌بندهای طبی دست را در اختیار شما قرار داده و استفاده از وسایل کمکی برای انجام اموری نظیر رانندگی، استحمام، لباس پوشیدن، امور منزل و برخی فعالیت‌های شغلی را به شما توصیه می‌کنند.
تمرینات ورزشی آرتروز مچ دست
تمرینات ورزشی بخش مهمی از درمان آرتروز است. که اگر هر روز به طور صحیح انجام شوند بسیار مؤثر واقع خواهند شد. پزشک و درمانگر برنامه‌ای برای شما تجویز می‌کنند. که ممکن است بر اساس تغییرات نیازهای شما تعدیل شوند.
افراد مبتلا به آرتروز، درد، خشک شدگی و ضعف ناشی از اختلالات مفصل را می‌شناسند. دست‌های مبتلا به آرتروز می‌توانند باعث ناتوانی فرد شوند. زیرا انسان‌ها باید بسیاری از کارهای خود را با دستانشان انجام دهند.
برخی حرکات ورزشی نیز ممکن است به کاهش درد ناشی از ابتلا به آرتروز و همچنین تقویت عضلات دستان کمک کنند. در اینجا به برخی از حرکات ورزشی ساده که به تسکین درد آرتروز کمک می‌کنند و شما تقریباً همه جا می‌توانید آنها را انجام دهید اشاره می‌کنیم.
دست خود را مشت کنید
این یک تمرین بسیار ساده است. که شما می‌توانید هر موقع که احساس کردید دستان شما خشک شده‌اند انجام دهید. به سادگی یکی از دستان خود را مشت کنید. و به آرامی انگشتان خود را خم کنید. تا مشت شما بسته شود. نباید دستان خود را خیلی محکم فشار دهید. با ملایمت این تمرین را انجام دهید. به آرامی دست خود را دوباره باز کنید. و این تمرین را با دست دیگرتان انجام دهید.
دست خود را روی یک سطح صاف قرار دهید
اگر به دلیل ابتلا به آرتروز در دست خود درد دارید سعی کنید دست خود را روی یک سطح صاف قرار دهید. شاید روی میزی که روی آن کار می‌کنید. یا روی میز ناهار. در حالی که کف دست شما رو به پایین است، دست خود را روی میز قرا دهید. و به آرامی انگشت شصت خود را از انگشتان دیگر دور کنید. این حرکت را برای تک‌تک انگشتان دیگر نیز انجام دهید. و سعی کنید آنها را به سمت انگشت شصت خود حرکت دهید.
انگشت شصت حدود را خم کنید
این حرکت را می‌توانید روی یک میز نیز انجام دهید. اگر آرتروز باعث درد دستان شما شده است، کنار دست راست خود را روی سطح میز قرار دهید. به طوری که انگشت شصت شما رو به بالا باشد. سعی کنید این حالت را به مدت 10 ثانیه حفظ کنید. و سپس آن را به سمت انگشتان دیگر بازگردانید. این حرکت را با دست دیگر خود نیز تکرار کنید.
کشش پنجه
این حرکت به افزایش دامنه حرکتی دستان و انگشتان شما کمک می‌کند. ابتدا بازوها و دستان خود را به سمت جلوی بدن خود بکشید. مفاصل انگشتان بالایی را به سمت پایین خم کنید. تا دست شما شبیه به پنجه پرندگان شود. این حالت را به مدت 30 ثانیه حفظ کنید و دوباره تکرار نمایید.
تسکین‌دهنده استرس
یکی از معایب ابتلا به آرتروز دستان این است که نمی‌توانید به درستی و در لحظه، اشیا را در دست خود بگیرید. این تمرین علاوه بر کمک به تسکین درد مفاصل به تقویت مشت شما نیز کمک می کند. و استرس را نیز تا حدودی کاهش می‌دهد. این حرکت را می‌توانید به راحتی با استفاده از توپ‌های فشاری انجام دهید. توپ را در دست خود فشار دهید. این حرکت را 10 مرتبه تکرار کنید. سعی کنید هر مرتبه فشار را چند ثانیه حفظ کنید.
انجام عمل جراحی آرتروز مچ دست
- عمل جراحی مچ دست مبتلا به آرتروز به الگوی آرتروز و استخوان‌هایی که درگیران هستند بستگی دارد.
- در عمل جراحی مچ دست، عصب‌هایی که پیام‌ها درد را از سمت مچ دست به سمت مغز منتقل می‌کنند برداشته می‌شوند. این عمل بر قدرت یا احساس دست، مچ دست و ساعد تأثیری ندارد. فقط قسمتی از عصب که حامل سیگنال‌های درد است برداشته می‌شود. معمولاً این بخش شامل 2 سانتی‌متر از عصب می‌شود. پس از انجام این عمل که یک عمل کم تهاجمی برای تسکین و کاهش درد است، ارتباط مچ دست با مغز قطع می‌شود.
- برخی دیگر از عمل‌های مچ دست نظیر استیلوئیدکتومی رادیال یا کارپکتومی پراگزیمال نیز برای برداشتن قسمت مبتلا به آرتروز در مچ دست و حفظ توانایی‌های حرکتی سایر قسمت‌ها انجام می‌شوند.