اولتراسوند تراپی یکی از پرکاربردترین روش‌ها در درمان‌های فیزیکی است. اولتراسوند تراپی به طور خاص در توانبخشی کاربردهای مختلفی دارد از جمله درمان اختلالات اسکلتی- عضلانی مانند درد ، اسپاسم عضلانی ، کنتراکچر مفصلی و آسیب دیدگی بافت. پارامترهای اساسی درمان با اولتراسوند تراپی شامل فراوانی ، شدت ، چرخه وظیفه ، زمان درمان و منطقه درمانی است.

اولتراسوند تراپی یکی از روش‌های پرکاربرد فیزیوتراپی است که به نظر می‌رسد با گرما رسانی به ناحیه اسیب دیده باعث سرعت گرفتن روند بهبود می‌شود.

این گرما به کاهش درد ، بهبود روند ترمیم سلولی و بهبود کیفیت کشسانی قسمت آسیب دیده بدن، به افزایش دامنه حرکت و انعطاف پذیری بدن کمک می‌کند.

در کلینیک توانبخشی یادمان از روش‌های مدرن فیزیوتراپی از جمله اولتراسوند تراپی برای درمان انواع مشکلات اسکلتی-عضلانی و کاهش درد ناشی از آن‌ها استفاده می‌شود. کمک به بیماران مبتلا به آرتروز مفاصل یکی از کاربردهای رایج اولتراسوندتراپی در این کلینیک است.

 جلسه اولتراسوند تراپی


جلسه اولتراسوندتراپی

بهترین و راحتترین راه برای توصیف یک جلسه اولتراسوندتراپی، به خاطر اوردن سونوگرافی است که برای خانم‌های باردار انجام  می‌شود ، زیرا این دو فناوری تا حد زیادی شبیه هم هستند. در این روش دسته کوچک دستگاه را روی ناحیه مشکل‌داری که قرار است تحت درمان قرار بگیرد و قبلا روی آن ژل یا کرم استعمال شده، حرکت می‌دهند. دسته دستگاه ارتعاش کرده و امواج اولتراسوند را از طریق پوست به داخل بدن می‌فرستد. این امواج باعث ارتعاشی در بافت زیرین می‌شوند که می‌تواند مزایای مختلفی داشته باشد.

بطور کلی هر جلسه اواتراسوندتراپی بیش از 5 دقیقه طول نمی‌کشد. این کار صرفا شامل استفاده از ژل یا کرم و سپس کشیدن دسته دستگاه روی پوست اطراف ناحیه آسیب دیده است.

کاربردهای اولتراسوند تراپی


کاهش درد و افزایش روند بهبودی

در اولتراسوندتراپی امواج صوتی با فرکانس‌های بالاتر از طیف صدای انسان (بالاتر از 20 کیلو هرتز) به بدن بیمار منتقل می‌شود. انرژی‌ای که همراه با امواج صوتی منتقل می‌شود ، می‌تواند برای درمان نواحی متمرکز و منفردی از بافت برای کمک به تسکین درد در نواحی آسیب دیده بدن و سرعت بخشیدن به روند بهبود عضلات آسیب دیده یا سایر بافت‌ها استفاده شود.

درمان ورم و التهاب

از آنجا که مزایای اولتراسوند تراپی بسیار زیاد است ، از این روش درمانی می‌توان برای طیف گسترده‌ای از مشکلات استفاده کرد. با این حال ، این روش معمولاً برای مشکلات مربوط به تورم ماهیچه ، خصوصاً هنگامی که سرعت روند بهبودی اهمیت زیادی دارد ، در نظر گرفته می‌شود.

مزایای گرما بخشی و آرامش بخشی امواج اولتراسوند به کاهش درد عضلات کمک می‌کنند ، و در عین حال افزایش جریان در ناحیه آسیب‌دیده به معنای عبور بیشتر لنف از آن است. لنف مایع شفافی است که گلبول‌های سفید خون را در سرتاسر بدن در خود حمل می‎کند. گلبول‌های سفید با عفونت مقابله کرده، باعث بهبودی شده و مایعات اضافی را نیز رفع می‌کنند. ترکیب این سه عامل ، اولتراسوند تراپی را به راهی بسیار مؤثر برای درمان تورم و التهاب ، نه تنها در عضلات ، بلکه همچنین در مفاصل و رباط‌ها تبدیل می‌کند. مواردی از قبیل تاندونیت ، تورم غیر حاد مفاصل و التهاب مزمن، برخی از موارد متداولی هستند که با اولتراسوندتراپی درمان می‌شوند.

افزایش گردش خون و ترمیم زخم و استخوان

علاوه بر گرم و شل کردن عضلات ، اولتراسوند تراپی باعث خرد کردن بافت اسکار و افزایش جریان موضعی خون می‌شود. همه این موارد با هم ترکیب می‌شوند تا سرعت بهبودی در ناحیه مشکل دار را افزایش داده  و آن را به روشی مناسب برای سرعت بخشیدن به مشکلات مزمن یا مواردی که روند بهبودی در آن‌ها کند است تبدیل ‌کند. اولتراسوندتراپی همچنین می‌تواند روند ترمیم استخوان‌های آسیب دیده را بهبود ببخشد.

اولتراسوند تراپی برای چه بیماری‌هایی استفاده می‌شود؟


اولتراسوندتراپی برای چه بیماری‌هایی استفاده می‌شود

نواحی و مشکلاتی که ممکن است از اولتراسوندتراپی برای درمان آن‌ها استفاده شود شامل موارد زیر است:

  • آرتروز زانو 
  • آرتریت روماتوئید
  • اختلالات اسکلتی-عضلانی
  • سندرم تونل کارپال
  • اسپوندیلیت آنکیلوزان یا روماتیسم ستون فقرات
  • بیماری PLID در مرحله حاد
  • سندروم آرنج تنیس‌بازان
  • پیچ خوردگی یا رگ به رگ شدن رباط‌ها
  • کشیدگی عضلات
  • تاندونیت
  • التهاب مفاصل
  • التهاب غلاف کف پایی ( فاشیای کف پا)
  • درد استخوان های کف پا (متاتارسالژیا)
  • ناراحتی مفاصل بین مهره‌ای پشتی
  • سندرم گیرافتادگی شانه
  • بورسیت و چسبندگی بافت اسکار
  • تشکیل چسبندگی
  • گرفتگی و اسپاسم عضلات
  • التهاب تاندون عضلات گرداننده شانه یا روتاتور کاف
  • هماتوم
  • بورسیت
  • کشیدگی و پارگی عضلات
  • رگ به رگ شدن و اسیب‌دیدگی رباط
  • کانترکچر یا سفتی مفاصل
  • توانبخشی بعد از سکته مغزی
  • پیچ خوردگی/ کشیدگی مچ پا
  • کپسولیت
  • سختی مفصل
  • شانه یخ زده
  • بافت اسکار
  • درد مزمن پایین کمر
  • تاندونیت کلسیفیه
  • سل ریه یا استخوان
  • ترومبوز ورید عمقی
  • نواحی که دچار بی‌حسی شده
  • هموفیلی
  • اندام تولید مثل
  • عفونت حاد
  • مغز و نخاع
  • در طول فاز التهابی زخم برای تحریک آزادسازی فاکتورهای رشد و شتاب دادن به خود فاز التهاب
  • در طول فاز تکثیری زخم برای تحریک نقل و انتقال و تکثیر فیبروبلاست و تسریع بسته شدن زخم
  • در طول فاز بهبود زخم برای تحریک ازادسازی فاکتورهای رشد و افزایش عروق بافت
  • در طول فاز رشد، آخرین مرحله التیام زخم، (در صورتی که درمان در فاز التهابی شروع شده باشد) به منظور بهبود تراکم و ساختار کلاژن اسکار
  • برای پراکنده کردن مواد هموراژیک ( خونریزی دهنده) مرتبط با کبودی
  • برای کاهش بار باکتریایی
  • به منظور افزایش دارورﺳﺎﻧﯽ ﭘﻮﺳـﺘﯽ
  • دِبریدمان
  • زخم پای وریدی
  • صدمات ناشی از فشار یا زخم‌های فشاری
  • زخم‌های عروقی
  • زخم‌های نوروپاتی
  • اسکار سوختگی
  • زخم‌های جراحی

چه وقت‌هایی نباید از اولتراسوندتراپی استفاده شود 


مواردی وجود دارد که به هیچ وجه نباید از اولتراسوندتراپی استفاده شود. موارد منع استفاده از اولتراسوند تراپی ممکن است شامل موارد زیر باشد:

سرطان

 از آنجا که اولتراسوندتراپی می‌تواند فعالیت سلولی را افزایش دهد ، نباید از آن در مناطق سرطانی بدن استفاده شود ، زیرا تصور می‌شود این امر احتمال بروز متاستاز را افزایش می‌دهد.

در کودکان 

انجام اولتراسوندتراپی روی استخوان‌هایی که هنوز رشدشان کامل نشده ممکن است باعث شکستگی یا مشکلات دیگری در بخشی از استخوان شود که مسئول رشد استخوان هستند.

در دوران بارداری

 تأثیر اولتراسوند تراپی بر جنین در حال رشد انسان هنوز کاملاً مورد بررسی قرار نگرفته است ، بنابراین باید از انجام این کار در دوران بارداری اجتناب کرد.

نزدیک چشم 

 استفاده از اولتراسوندتراپی در نزدیکی چشم ، ممکن است موجب آسیب رسیدن به شبکیه یا عدسی چشم شود.

نواحی اطراف قلب 

تصور می‌شود که اولتراسوندتراپی ممکن است سیگنال‌های الکتریکی اطراف قلب را تغییر دهد. اگر شخصی از دستگاه ضربان ساز استفاده می‌کند، اولتراسوند تراپی ممکن است در عملکرد طبیعی آن اختلال ایجاد کند.

روی دستگاه تناسلی 

 تأثیر استفاده از اولتراسوندتراپی بر اندام‌های تولید مثل مانند بیضه‌ها یا تخمدان‌ها هنوز کاملاً بررسی نشده است و بنابراین باید از آن اجتناب کرد.

در مناطقی که دچار احساس کاهش درجه حرارت هستند

اگر آسیب دیدگی شخص مانع از آن شده باشد که فرد بتواند گرما و سرما را به شکلی طبیعی احساس کند، نباید از اولتراسوندتراپی  استفاده شود. زیرا فرد قادر نیست به درستی احساس ناراحتی یا سوزش را به متخصص فیزیوتراپی خود گزارش دهد.

روی قسمتهایی از بدن که مفصل به طور کامل تعویض شده است 

در بسیاری از موارد تعویض کامل مفصل از سیمان مخصوصی برای نگه داشتن مفصل جدید استفاده می‌کنند و اولتراسوند تراپی  ممکن است به سرعت این سیمان را گرم کرده و به نواحی اطراف آن در بدن آسیب برساند.

در افرادی که مشکلات عروقی دارند 

  اگر دچار مشکلات گردش خون هستید ، اولتراسوندتراپی ممکن است انتخاب مناسبی برای شما نباشد زیرا به نظر می‌رسد کاهش گردش خون، توانایی بدن برای مدیریت بالا رفتن دمای ناشی از اولتراسوندتراپی را محدود می‌کند.

موارد دیگر منع استفاده از اولتراسوند تراپی

  • زخم‌های باز
  • جراحات متاستازی
  • مناطقی که حس آن‌ها کاهش یافته
  • روی غدد جنسی
  • روی ضایعات بدخیم و ضایعات پیش سرطانی
  • روی گانگلیون گردنی سینه‌ای (ستاره‌ای)
  • برای بیماران هموفیلی که فاکتور جایگزین دریافت نکرده‌اند
  • روی نخاع بعد از لامینکتومی
  • روی بافت‌هایی که قبلاً با اشعه ایکس درمان شده یا پرتودرمانی شده‌اند
  • در صورت وجود سل (منطقه‌ای)
  • روی پوست آسیب‌ دیده یا در معرض خطر ، یعنی بثورات پوستی ، اگزما
  • روی نواحی بی‌حس
  • روی بافت‌های تحریک پذیر
  • روی استخوان‌های شکسته

سوالات متداول 


از چه مدت بعد از شروع اولتراسوند تراپی می‌توان متوجه نتایج شد؟

اندکی بعد از اولین جلسه اولتراسوندتراپی ، درد بیماران تسکین خواهد یافت. از آنجایی که جلسات اولتراسوندتراپی  ممکن است دو تا سه هفته به طول انجامد ، مزایای اولتراسوندتراپی  به راحتی در این دوره قابل مشاهده است. اگر پروتکل درمانی که توسط پزشک اولتراسوند تراپی  به شما توصیه می‌شود را دنبال کنید ، به سرعت بهبود خواهید یافت.

داروها چطور در پوست توزیع میشوند؟ 

فونوفورزیس ، نوعی اولتراسوندتراپی است که برای انتقال غیر تهاجمی دارو به داخل پوست در ناحیه آسیب‌دیده استفاده می‌شود. دارو با ژل اولتراسوند مخلوط شده و سپس دستگاه اولتراسوند که حاوی ژل مخلوط با دارو است روی پوست استعمال می‌شود.

اولتراسوند تراپی با سونوگرافی چه تفاوتی دارد ؟ 

اولتراسوندتراپی را نباید با سونوگرافی اشتباه گرفت. سونوگرافی فقط برای تولید تصاویر ام‌آر‌آی از بافت‌های نرم ، استخوان‌ها و اندام‌های داخلی بدن ، استفاده می‌شود. در سونوگرافی از امواج اولتراسوندی که فرکانسشان کمی بالاتر است استفاده می‌شود. اولتراسوند تراپی از امواج اولتراسوندی با محدوده کمتر استفاده کرده و برای تشخیص و بهبود مشکلات داخل پوست استفاده می‌شود.

در طول اولتراسوند تراپی چه حسی خواهم داشت؟

طی یک جلسه اولتراسوندتراپی ، بیماران چیز زیادی احساس نکرده یا نمی‌شنود چرا که امواج اولتراسوند به راحتی قابل تشخیص نیستند. بیماران دردی احساس نمی‌کنند اما ممکن است در نقاط تحت درمان گرمای کمی احساس کنند.

استعمال ژل کوپلینگ (سازگار کننده) روی پوست و روی سری دستگاه به کاهش هرگونه ناراحتی جزئی که ممکن است بیمار در اثر گرمای ناشی از دستگاه احساس کند ، کمک می‌کند.

آیا می‌توان از اولتراسوند تراپی برای درمان چین و چروک و سلولیت استفاده کرد؟ 

در اولتراسوندتراپی از امواج اولتراسوندی با فرکانس 1 مگاهرتز استفاده می‌شود که برای درمان مشکلات زیبایی مانند چین و چروک و سلولیت قابل استفاده نیست. کاربرد اولتراسوند درمانی عمدتاً برای معالجه دردهای اسکلتی-عضلانی است.

در صورتی انجام اولتراسوند تراپی، چه کارهایی میتوانید برای کمک به خودتان انجام دهید؟ 

اگر می‌خواهید اولتراسوندتراپی انجام دهید، همواره از دستورالعمل‌هایی که پزشک به شما ارائه می‌کند پیروی کنید. اگر در طول جلسه درد و ناراحتی دارید به پزشک خود اطلاع دهید. در صورتی که سؤالی برایتان ایجاد شد، حتما از پزشک خود بپرسید. پزشک از پاسخ دادن به شما خوشحال خواهد شد.