فیزیوتراپی بیماران پارکینسون (ورزش و حرکات فیزیوتراپی)
فیزیوتراپی بیماران پارکینسون (ورزش و حرکات فیزیوتراپی) چگونه است
از دیدگاه بیولوژیکی، بیماری پارکینسون باعث کاهش سطح دوپامین شیمیایی مغز شده و این امر منجر به از دست دادن ارتباط موثر بین ساختارهای بالایی روی سطح مغز (که قشر مغز یا کورتکس مغز نام دارد) و بخش عمقی مغز که بیشتر عملکرد‌های اساسی بدن را مدیریت می‌کند (به نام عقده‌های قاعده‌ای یا هسته‌های قاعده‌ای) می‌شود. ساختارهای بالاتر مغز جایگاه افکار است و ساختارهای عمیق جایی است که این افکار به عمل، به ویژه حرکت تبدیل می‌شوند. محققان همچنان در حال مطالعه درباره چگونگی تاثیر پارکینسون بر سلول‌ها و شبکه‌های مغز هستند تا درک بهتری از بیماری و امکان درمان ان پیدا کنند. ما می‌دانیم که پارکینسون تنها سیستم دوپامین را تحت تاثیر قرار نمی‌دهد. روند بیماری سایر شبکه‌های مغز، از جمله آن‌هایی که مرتبط با خلق و خو، رفتار و شناخت (و تفکر) هستند، را نیز مختل می کند. هدف از درمان پارکینسون کمک به بیماران برای مدیریت علائم بیماری‌شان است.
اهداف کلی از انجام تمرینات ورزشی، فیزیوتراپی و کار درمانی عبارتند از بهبود علائم بیماری و کمک به بیمار برای انجام فعالیت‌هایی که از آن‌ها لذت می‌برد. متخصصین کلینیک توانبخشی یادمان، برای شما برنامه درمانی طراحی می‌کنند که مهارت‌هایی را تمرین کنید که به کمک آن‌ها بتوانید تحرک خود را حفظ کرده و بهبود دهید. این مهارت‌ها ممکن است شامل راه رفتن، حفظ تعادل و وضعیت بدنی مناسب باشد. برنامه درمانی لازم است مغز را نیز علاوه بر عضلات درگیر نماید. درمانگر به شما کمک می‌کند که با انجام تمرینات مختلف، تعیین هدف برای بهبودی و فعالیت سخت‌تر (به عنوان مثال، با افزایش دفعات تکرار تمرین)، توانایی‌های خود را به چالش بکشید. دانشمندان بر این باورند که یادگیری از این طریق منجر به تغییرات مغزی بهتری خواهد شد.
علل بیماری پارکینسون
در اکثر افراد، علت ابتلا به پارکینسون ناشناخته است. محققان بر این باورند که پارکینسون به واسطه ترکیبی از عوامل ایجاد می‌شود. دانستن بیشتر در مورد علت این بیماری به پژوهشگران کمک می‌کند تا راهکارهای درمانی برای توقف یا حتی پیشگیری از این بیماری ایجاد کنند.
ژنتیک
با توجه به این برآورد محققان که تا حدود 30 درصد از خطر ابتلا به پارکینسون بر اساس دلایل ژنتیکی توجیه می‌شود، ابتلا به پارکینسون به نحوی با ژنتیک ارتباط دارد. کمتر از 10 درصد این خطر در ارتباط با پیوندهای شناخته شده ژنتیکی توضیح داده شده ، که این نشان می‌دهد بیشتر ژن‌های پارکینسون هنوز کشف نشده‌اند.
محیط
عوامل دیگری نیز با افزایش احتمال ابتلا به بیماری پارکینسون مرتبط هستند. این عوامل شامل آسیب‌دیدگی سر و قرار گرفتن در معرض آفت کش‌ها می‌شود.
بالا رفتن سن
پیر شدن بزرگترین عامل خطر برای بیماری پارکینسون است. دانشمندان معتقدند که سلول‌های ما با پیر شدن بیشتر در معرض خطر آسیب‌دیدگی قرار می‌گیرند. علاوه بر این، با گذشت زمان، ممکن است بیان ژن‌ها تغییر کند، که این خود می‌تواند زنجیره‌ای از رویدادهای سلولی را پیش بیاورد که منجر به بیماری پارکینسون شود.
ترکیبی از عوامل مختلف
گاهی ترکیبی از ژنتیک، محیط زندگی و پیری باعث ایجاد بیماری می‌شوند. همه افراد مبتلا به جهش‌های ژنتیکی مرتبط با پارکینسون، به این بیماری مبتلا نمی‌شوند. به همین شکل، هر کسی که در معرض آفت‌کش‌ها قرار بگیرد به پاریکینسون مبتلا نخواهد شد. محققان هر روز با جدیت فراوان مطالعات خود درباره این محرک‌های مختلف را ادامه می‌دهند.
علائم پارکینسون
اگرچه ممکن است شخص مبتلا به پارکینسون همه علائم زیر را تجربه نکند، اما پارکینسون بر بسیاری از سیستم‌های بدن تأثیر می‌گذارد. نشانه های پارکینسون در افراد مختلف متفاوت است و در طول زمان تغییر می‌کند. سه نشانهای که به پزشکان در تشخیص پارکینسون کمک می‌کنند عبارتند از:
- آرام شدن حرکت (برادیکینزیا)
- لرزش
- سختی حرکت (و خشک شدن)
برای تشخیص پارکینسون، باید آرام شدن حرکت (برادیکینزیا) همراه با یکی از دو علامت دیگر یعنی لرزش و سختی حرکت (و خشک شدن) وجود داشته باشد. دیگر علائم پارکینسون با مشکلات حرکتی زیر مرتبط هستند:
- تغییر در نحوه راه رفتن
– چرخش دشوار
– بی‌نظم و یا پر شتاب گام برداشتن (گام‌های سریع، کوتاه، و در جهات ناخواسته)
– عقب عقب راه رفتن (گام برداشتن‌های سریع، کوتاه، غیر ارادی به سمت عقب)
- برای مدتی خشک و بی‌تحرک شدن (ناتوانی در انجام حرکات و یا این احساس که پا به زمین چسبیده است.)
- میکروگرافیا (ریز و ناخوانا شدن دست‌خط )
- تغییراتی در نحوه گفتار و بلع
از دیگر نشانه‌های حرکتی که اغلب ذکر شده است، بی ثباتی موضعی (مشکل در حفظ تعادل و سقوط) است، اما این علامت تا زمانی که بیماری پیشرفت نکند رخ نمی‌دهد.
علائم غیر حرکتی پارکینسون
علائم غیر حرکتی پارکینسون نیز می‌توانند به طور غیر مستقیم بر حرکات بیمار تاثیرگذار باشد:
- تغییرات روده‌ای و مثانه (یبوست، نیاز به دفع فوری و تکرر ادرار ، بی اختیاری ادرار)
- تغییرات شناختی (اشکال در تمرکز و توجه، مشکلات حافظه)
- تغییرات خلق و خو (اضطراب، افسردگی)
- افت فشارخون وضعیتی (کاهش فشار خون و احساس سرگیجه هنگامیکه شخص ازحالت نشسته یا دراز کشیده بلند شود)
- تغییرات حسی (احساس درد، فشار، گز گز کردن و مور مور شدن، سوزش)
- اختلالات خواب
- مشکلات دید فضایی (اشکال در تشخیص تغییرات مقدار فضاهای اطراف اشیاء، به عنوان مثال، اشکال در تشخیص ارتفاع درست یک پله)
تشخیص
بیماری پارکینسون با یک آزمایش یا یک اسکن تشخیص داده نمی‌شود؛ بلکه تشخیص آن توسط یک پزشک صورت می‌گیرد، که از بیمار در مورد وضعیت سلامتی و سابقه پزشکی او سؤال کرده و حرکات او را مورد ملاحظه قرار می‌دهد. ممکن است پزشک لازم ببیند آزمایش یا تصویربرداری هم انجام شود به عنوان مثل ام‌آرآی کمک می‌کند تا احتمال وجود دیگر بیماری‌ها بررسی شود ، در حالی که بعضی ازمایش‌های تشخیصی دیگر، مانند دات اسکن، ممکن است به تشخیص پارکینسون کمک کنند.
فیزیوتراپی و کاردرمانی برای درمان پارکینسون
فیزیوتراپیست‌ها سعی می‌کنند مشکلات بیماران در حفظ تعادل، قدرت و دامنه حرکتی مرتبط با حرکات کاربردی فرد (مثلا راه رفتن، نشستن و بلند شدن از صندلی و جا به جا شدن در رختخواب) را رفع کنند. همچنین ممکن است یک برنامه تمرینی مخصوص برای بیمار طراحی کنند.
متخصصین کار درمانی بهبود مهارت‌های کاربردی که مربوط به وظایفی است که وقت اشخاص را پر می‌کند، مانند فعالیت‌های زندگی روزمره (مانند لباس پوشیدن، حمام کردن، پخت و پز)، فعالیت‌های شغلی، مدرسه، فعالیت‌های اجتماعی / ارتباطی و فعالیت‌های مرتبط با اوقات فراغت فرد را مد نظر قرار می‌دهند.
فیزیوتراپیست‌ها و متخصصان کار درمانی که با افراد مبتلا به پارکینسون کار می کنند ممکن است تمام موارد زیر را انجام دهند:
- طراحی یا تغییر برنامه‌های ورزشی
- ارزیابی و درمان مشکلات حرکتی و مشکلات راه رفتن
- ارزیابی و درمان دردهای مفصلی یا عضلانی که فعالیت‌های زندگی روزمره اختلال را مختل می‌کنند.
- کمک به بهبود تعادل یا افتادن‌های مکرر
- آموزش مکانیک بدن (ورزش‌های بدنی که هدف آن‌ها بهینه سازی هماهنگی عضلات و طرز ایستادن و غیره است) و آموزش تکنیک‌های مناسب بدنی به کسانی که از فرد مبتلا به پارکینسون مراقبت می‌کنند.
- توصیه و آموزش استفاده از وسایل کمک توانبخشی مناسب و وسایلی که در راه رفتن به بیماران مبتلا به پارکینسون کمک می‌کنند.
مراحل چهارگانه مداخلات فیزیوتراپی و کاردرمانی
فیزیوتراپی و کاردرمانی می‌توانند در مدیریت علائم پارکینسون مفید باشند. مداخلات معمولا در چهار مرحله انجام می شود:
مرحله 1: پیش توانبخشی
این مرحله مانند پیشگیری است. قبل از اینکه حتی نشانهای بروز کند ، بیمار مدیریت مشکل را شروع می‌کند. حتی اگر مساله قابل توجهی در حفظ تعادل، سفتی عضلات یا انجام حرکات نداشته باشید، یک برنامه تمرینی را شروع کنید.
مرحله 2: توانبخشی
در این مرحله علائم ایجاد شده‌اند، اما شما می‌توانید اقداماتی برای حل مشکل انجام دهید. برنامه تمرینی خود را ادامه دهید، یاد بگیرید که چطور بهتر راه بروید ، از تختخواب یا صندلی بلند شوید، یا زمانی که بدنتان بی‌حرکت می‌شود از آن حالت خارج شوید و وضعیت بدنی خود را بهبود ببخشید.
مرحله 3: حفاظت
همه تلاش خود را به کار بگیرید تا تونایی‌هایی که دارید را از دست ندهید. فعال باشید. به یک گروه بپیوندید، فعالیت‌های فیزیکی و اجتماعی داشته باشید و لذت ببرید!
مرحله 4: پیشگیری
مراحل مجددا تکرار می‌شوند. از آنجا که نمی‌خواهید هیچ مشکل جدیدی بر چالش‌های موجودتان اضافه شود، برنامه تمرینی خود را ادامه دهید، یاد بگیرید که چطور شرایط خانه را تغییر دهید که مناسب وضعیت شما باشد و چطور به شخصی که مراقب شماست آموزش بدهید و چطور قوی باقی بمانید.
ماساژ
ماساژ درمانی به افزایش گردش خون و کاهش تنش عضلانی کمک کرده و باعث آرامش می‌شود. در صورتی که شخص مبتلا به پارکینسون دچار خشکی بدن، اضطراب و / یا استرس باشد، ماساژ درمانی برای او می‌تواند بسیار مفید باشد. ماساژ جایگزین حرکات و تمرینات منظم نیست، اما انجام آن در کنار برنامه تمرینی کلی بیمار بسیار عالی است. ماساژ، چه توسط خود شخص انجام شود، و چه شخص دیگری این کار را برای او انجام دهد، مفید است. اکثر داروخانه‌ها یا فروشگاه‌های بزرگ، وسایلی مانند غلتک‌های چوبی و ماساژورهای برقی دستی را می‌فروشند که می‌توانید از آن‌ها استفاده کنید.
ورزش به عنوان درمان
تحقیقاتی که انجام می‌شوند به وضوح به ما نشان می‌دهند که ورزش علاوه بر این که به طور مستقیم در بهبود علائم بیماری موثر است، کمک می‌کند تا مغز تغییرات ناشی از پارکینسون را خنثی کند. مطالعات نشان داده‌اند که ورزش و فیزیوتراپی می‌توانند بسیاری از جنبه‌های پارکینسون را با استفاده از ترکیب بازخوردها، تکرار حرکات، به چالش کشیدن فرد، توانایی حل مسئله، درگیر کردن فرد و انگیزه دادن به او بهبود بخشند. گذشته از مصرف به موقع دارو ، ورزش به تنهایی مهم‌ترین فعالیتی است که می‌توانید برای مدیریت پارکینسون و بهینه کردن شرایط زندگی خود انجام دهید. مزایای گزارش شده ورزش شامل بهبود در زمینه‌های زیر است:
- نحوه راه رفتن و حفظ تعادل
- انعطاف پذیری و وضعیت بدنی
- حد تحمل
- حافظه کاری و قدرت تصمیم گیری
- توانایی توجه و تمرکز
- کیفیت خواب
و کاهش موارد ذیل:
- افتادن
- بی‌حرکت شدن در هنگام راه رفتن
- افسردگی و اضطراب
تمرینات انعطاف پذیری
انجام حرکات کششی منظم اولین گام در برنامه تمرینی است و می‌تواند یکی از لذت بخش‌ترین آن‌ها باشد. حرکات کششی کمک می‌کنند تا شما با سفتی عضلانی که ناشی از پارکینسون است مقابله کنید. همچنین به انعطاف پذیری عضلات و مفاصل شما کمک می‌کند. افرادی که بدن انعطاف پذیرتری دارند، حرکات روزمره را راحتتر انجام می‌دهند.
عضلاتی در اثر پارکینسون دچار گرفتگی و خشکی می‌شوند که مسوول خم کردن و چرخاندن مفاصل هستند. یک برنامه تمرینی انعطاف پذیری لااقل باید بر نواحی که در زیر آورده‌ایم تمرکز داشته باشد:
– دیواره قفسه سینه
– شانه‌ها و آرنج‌ها
– پشت ران‌ها (عضلات همسترینگ) و زانو
– ساق پاها
– روی مچ و کف دست
– ناحیه پایینی کمر و گردن
کشش شانه
- به حالت طاقباز به پشت روی زمین دراز بکشید.
- در صورتی که از یک بالش استفاده می‌کنید، آن را فقط زیر سر خود قرار دهید، نه زیر شانه‌هایتان.
- به آرامی بازوهای خود را صاف و مستقیم بالا برده و اجازه دهید که از روی سر گذشته و پایین بروند.
کشش دورانی
- به پشت روی زمین قرار بگیرید، در حالی که زانوهایتان را خم کرده و کف پاهایتان روی زمین است. بازوها باید به طرفین باز شده و روی زمین قرار گرفته باشند.
- هر دو زانو را به یک سمت بچرخانید، در حالی که بازوها و بخش بالایی بالا تنه را روی زمین نگه داشته‌اید. سر را در جهت مخالف بچرخانید.
- حرکت را با چرخش زانوها در جهت مخالف تکرار کنید.
تمرینات هوازی ( ایروبیک)
ورزش‌های ایروبیک یا هوازی شامل هر فعالیتی است که قلب، ریه‌ها و عضلات را به کار گرفته و به بدن کمک می‌کند تا کالری بسوزاند. پزشکان توصیه می‌کنند که بیشتر بزرگسالان حداقل 150 دقیقه در هفته ورزش شدید تا متوسط ، یا 75 دقیقه در هفته ورزش شدید انجام دهند. برخی تحقیقات در زمینه پارکینسون تأیید می‌کنند که 2.5 ساعت تمرین هفتگی، زمانی است که کیفیت زندگی را برای افرادی که پارکینسون دارند بهتر می‌کند. این به معنی پنج نوبت تمرین 30 دقیقه‌ای در هفته است. شما می‌توانید خلاق باشید و سعی کنید محدودیت‌های فیزیکی خود را دور بزنید. به عنوان مثال، به جای یک پیاده روی 30 دقیقه‌ای، سه بار در روز به مدت 10 دقیقه پیاده‌روی کنید. از جمله ورزش‌های ایروبیک عبارتند از:
- پیاده روی، آهسته دویدن، دویدن
- شنا کردن
- ایروبیک در آب
- ایروبیک با صندلی ( ایروبیک نشسته)
- دوچرخه سواری: در محیط داخل (دوچرخه ثابت)، دوچرخه سواری در فضای باز، دوچرخه سواری با دوچرخه دو نفره، یا دوچرخه موتور دار (دوچرخه‌هایی که شتاب و سرعت بیشتری نسبت به دوچرخه‌های عادی دارند).
تمرینات قدرتی
عضلات قوی برای حفظ و بهبود توانایی‌های عملکردی بدن حیاتی هستند. اگرچه هیچ دستورالعمل خاصی برای تمرینات قدرتی ( قوی سازی عضلات) در افراد مبتلا به پارکینسون وجود ندارد، اما ماهیچه‌ها می‌توانند در هر شرایطی که باشند تقویت شوند. تمرینات قدرتی می‌توانند با وزنه زدن، استفاده از دستگاه‌های بدنسازی در باشگاه، استفاده از وزن بدن برای افزایش مقاومت یا حتی استفاده از وسایل خانگی معمولی مانند یک بطری پر از شن و ماسه انجام شوند. پزشکان دستورالعمل‌های زیر را برای همه توصیه می‌کنند:
- حداقل هر تمرین را 10 تا 15 بار انجام دهید.
- تمرینات تقویتی را 2 یا 3 روز در هفته انجام دهید (اما دو روز پشت سر هم یک سری عضله را تمرین ندهید، زیرا عضلات قبل از تمرین مجدد نیاز به یک روز استراحت دارند.
یک برنامه تمرینی برای تقویت عضلات، که به حفظ وضعیت بدنی مناسب و تغییرات قدرت عضلانی که در پارکینسون ایجاد می‌شود، کمک کند حداقل شامل تمرینات قدرتی ماهیچه‌های زیر است:
- عضلات مرکزی (ماهیچه‌های شکمی)
- عضلات ران (ماهیچه‌های چهارسر)
- باسن (ماهیچه‌های سرینی)
- عضلات کمر
- عضلات پشت بازو (ماهیچه سه‌سر بازویی)
تمرین سر خوردن روی دیوار
- به فاصله 6-8 اینچ از دیوار پشت به یک آن بیاستید.
- کمر و دست‌های خود را روی دیوار قرار دهید.
- زانوهای خود را به آرامی خم کنید و بدن خود را روی دیوار به سمت پایین سر بدهید.
- اجازه ندهید که زانوها از پاها جلوتر برود.
- برای 5 ثانیه ( تا 5 بشمارید) در این وضعیت بمانید.
- بدن خود را روی دیوار به سمت بالا سر بدهید تا به موقعیت اولیه برگردید.
تقویت عضلات چهارسر
- به حالت دست به سینه روی لبه صندلی بنشینید در حالی که پشت و کمرتان کاملا صاف و کشیده‌اند.
- به آرامی به جلو خم شده و به کمک فشاری که بر پاهای خود وارد می‌کنید کنید بیاستید.
- برای یک لحظه در حالت ایستاده بمانید.
- حال به آرامی به سمت جلو خم شده و بدن خود را پایین بیاورید تا بنشینید.
فشردن تیغه‌های شانه به هم
- در حالی که پشت و کمرتان کاملا صاف و کشیده‌اند روی لبه صندلی بنشینید.
- بازوهایتان را به دو طرف باز کرده بکشید، در حالی که انگشتان دست‌ها از هم باز هستند.
- بازوهایتان را به سمت عقب ببرید و تیغه‌های شانه‌ها را به هم فشار دهید.
حرکت پل
- در حالی که کف پاهایتان روی زمین و زانوهایتان خم است، به پشت روی زمین دراز بکشید.
- لگن خود را از زمین بلند کرده و عضلات باسن را منقبض کنید.
- برای 5 ثانیه در این حالت باقی مانده، و سپس بدن خود را پایین بیاورید.
بوکس یا مشت‌زنی
بوکس بدون تماس، وقتی به شکلی بی خطر و در محیطی مناسب انجام شود، سرگرم کننده بوده و می‌تواند ورزش سودمندی باشد.
یوگا
یوگا انعطاف پذیری، تنفس و آگاهی از وضعیت بدن را افزایش داده و به آرام سازی و کاهش استرس کمک می‌کند. یوگا فعالیتی است که بر اساس سرعت و توانایی بدنی هر فرد انجام می‌شود، به این معنی که همه نباید یک حرکت را به یک شکل واحد انجام داده یا برای مدت مشابهی در یک وضعیت باقی بمانند و حرکات در اکثر مواقع می‌توانند بسته به نیازها و شرایط افراد تغییر کنند.
تای چی
تای چی ورزشی متعلق به چین باستان است که شامل حرکات آهسته و ملایمی است که به دنبال هم انجام می‌شوند. تای چی، حرکات بدنی، تمرکز ذهنی و تنفس عمیق را با هم ترکیب می‌کند زیرا طی انجام تمرینات آن بدن در حرکت مداوم است. تحقیقات نشان داده است که تای چی می‌تواند تعادل را در افراد مبتلا به پارکینسون بهبود بخشد. گزارش شده که در بسیاری از افراد مبتلا به پارکینسون پس از انجام تای چی، انعطاف پذیری، قدرت بدنی و آرامش بهبود یافته است. قبل از هر چیز لازم است با یک مربی تای چی صحبت کنید تا بفهمید آیا تای چی برای شما مفید خواهد بود یا خیر.
پیلاتس
تمرکز ورزش پیلاتس بر تقویت عضلات مرکزی بدن برای بهبود قدرت بدنی و آموزش آگاهی از بدن، اصلاح وضعیت بدنی و حرکات ظریف است. تمرینات پیلاتس را می‌توان روی یک تشک ورزشی و با انواع تجهیزات انجام داد. پیلاتس به بهبود انعطاف پذیری و چابکی فرد کمک کرده و ممکن است در بهبود کمر درد نیز مفید باشد. قبل از هر چیز لازم است با یک مربی پیلاتس صحبت کنید تا بفهمید کدام تمرینات برای شما مفیدترند.
