درمان اختلال بلع و مشکلات غذا خوردن در کودکان و بزرگسالان (دیسفاژیا)
درمان اختلال بلع و مشکلات غذا خوردن در کودکان و بزرگسالان (دیسفاژیا) چیست؟
اختلال در بلع (دیسفاژی) در میان تمام گروه‌های سنی، به ویژه در افراد مسن، شایع است. اصطلاح دیسفاژیا به احساس عبور سخت غذا یا مایعات از دهان به معده اشاره دارد. این اختلال ممکن است ناشی از عوامل متعدد باشد. مشکلات بلع به ندرت حاکی از یک بیماری جدی‌تر، مانند یک تومور یا یک اختلال عصبی پیش‌رونده است. هنگامی‌که مشکل در یک دوره کوتاه زمانی به‌خودی خود برطرف نشود، شما باید به یک متخصص گفتاردرمانی مراجعه کنید
درمان اختلال بلع زمانی آغاز می‌شود که تشخیص صورت گرفته باشد، اما عوامل مختلفی در تشخیص این اختلال دخیل هستند. متخصصین یک برنامه درمانی را بر اساس علت‌شناسی، توان روحی و جسمی، و کیفیت زندگی انتخاب خواهند کرد. آنها طرح درمان را با بیمار و خانواده او در میان خواهند گذاشت؛ چگونه این طرح درمانی آنها را در دستیابی به ایمن‌ترین و آزادانه‌ترین رژیم غذایی کمک خواهد کرد، از لحاظ آناتومی بدن آنها در چه وضعیتی است، و غیره، و تمام گزینه‌های درمانی موجود برای مشکل بلع خاص آنها را در اختیارشان قرار می‌دهد
ما چگونه عمل بلع را انجام می‌دهیم؟
افراد به‌طور معمول برای خوردن جامدات، نوشیدن مایعات، و بلع بزاق و مخاطی که بدن تولید می‌کند، روزانه صدها مرتبه عمل بلع را انجام می‌دهند. فرآیند بلع دارای چهار مرحله مرتبط است:
- مرحله اول مرحله آماده‌سازی دهانی است، که در آن غذا یا مایعات به منظور آماده‌سازی برای بلع جویده می‌شود.
- مرحله دوم مرحله دهانی است، که در آن زبان غذا یا مایعات را به پشت دهان هدایت می‌کند، و واکنش بلع آغاز می‌شود.
- مرحله سوم مرحله حلقی است که زمانی شروع می‌شود که غذا یا مایعات به سرعت از حلق، ناحیه اتصال گلو به دهان، عبور می‌کند، و سپس به مری یا لوله بلع وارد می‌شود.
- در آخر، مرحله مری، که در آن غذا یا مایعات از طریق مری به معده وارد می‌شود.
اگرچه مراحل اول و دوم تا حدی دارای مراحل کنترل ارادی هستند، مراحل سوم و چهارم به‌طور غیرارادی و بدون ورودی آگاهانه رخ می‌دهد.
علائم و نشانه‌های اختلالات بلع چه هستند؟
علائم اختلالات بلع ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- سرازیر شدن آب از دهان
- احساس گیرکردن غذا یا مایعات در گلو
- ناراحتی در گلو یا قفسه سینه (زمانی که ریفلاکس معده و مری معده وجود داشته باشد)
- احساس وجود جسم خارجی و یا توده در گلو
- کاهش وزن و تغذیه ناکافی ناشی از مشکلات طولانی‌مدت و یا قابل‌توجه در بلع
- سرفه یا خفگی ناشی از بلع ناکافی ذرات غذا، مایعات، و گیرکردن آنها در شش‌ها
- تغییر صدا
علت اختلالات بلع چیست؟
هرگونه وقفه در فرآیند بلع می‌تواند مشکل‌آفرین باشد. خوردن آرام و جویدن کامل می‌تواند به کاهش مشکلات بلع کمک کند. با این حال، مشکلات می‌تواند ناشی از طیف وسیعی از علل دیگر، از جمله دندان‌های خراب، دندان‌های مصنوعی نامناسب، و یا یک سرماخوردگی معمولی باشد. یکی از شایع‌ترین علل اختلال بلع ریفلاکس معده و مری است. این عارضه زمانی اتفاق می‌افتد که اسید معده از طریق مری به حلق می‌رسد و ایجاد ناراحتی می‌کند. علل دیگر عبارت‌اند از: فشارخون بالا؛ دیابت؛ بیماری تیروئید؛ سکته مغزی؛ اختلال عصبی پیش‌رونده؛ وجود یک لوله تراکئوتومی؛ تار صوتی فلج یا بی‌حرکت؛ تومور دردهان، گلو، یا مری؛ و یا عمل جراحی در سر، گردن، و یا نواحی مری، در آسپریشن نوزادان ممکن است به اختلال بلع منتهی شود. بیماری قلبی ، زایمان زودرس ، مشکلات تنفسی از دیگر دلایل اختلال بلع می باشد.اشکال در بلع همچنین می‌تواند به برخی از داروها نیز مرتبط باشد:
- نیترات
- فاکتورهای آنتی‌کلی‌نرژیک موجود در برخی از داروهای ضدافسردگی و داروهای ضدحساسیت
- قرص کلسیم
- مسدودکننده‌های کانال کلسیم
- آسپرین
- قرص آهن
- ویتامین سی
- داروهای ضدروان‌پریشی
- تتراسایکلین (مورداستفاده برای درمان آکنه)
اختلالات بلع چگونه تشخیص داده می‌شود؟
هنگامی‌که اختلال بلع ماندگار شود و دارای علت ناشناخته باشد، متخصص گفتاردرمانی سابقه بیماری شمارا مورد بحث قرار خواهد داد و دهان و گلوی شما را معاینه می‌کند. معاینه ممکن است با کمک آینه انجام شود. گاهی اوقات یک لوله کوچک (لارنگوسکوپ انعطاف‌پذیر) وارد بینی (لوله تغذیه) می‌شود و سپس در حالی‌که اسکوپ در سر جای خود در گلو قرار دارد، به بیمار غذا داده می‌شود. این روش‌ها امکان تجسم ناحیه پشت زبان، گلو، و حنجره را فراهم می‌آورد. این روش‌ها ارزیابی آندوسکوپی فیبروپتیک بلع یا ارزیابی آندوسکوپی انعطاف‌پذیر بلع با تست حساسیت نامیده می‌شود. در صورت لزوم، معاینه مری، که ازوفاگوسکوپی ترانس تازال نامیده می‌شود، ممکن است توسط متخصص گوش و حلق و بینی انجام شود. چنانچه به مشکل بلع دچار هستید، پیگیری درمان برای جلوگیری از سوءتغذیه و کم شدن آب بدن از اهمیت بسیاری برخوردار است.
اختلالات بلع چگونه درمان می‌شود؟
برخی از این اختلالات می‌توانند با دارو درمان شوند. داروهای کند کننده تولید اسید معده، شل کننده‌های عضلانی، و آنتی‌اسیدها چند نمونه از داروهای در دسترس هستند. درمان متناسب با علت خاص اختلال بلع طراحی می‌شود.ریفلاکس معده و مری اغلب می‌تواند با تغییر عادات غذا خوردن و عادات زندگی به شیوه‌های زیر درمان شود:
- یک رژیم غذایی متعادل با وعده‌های غذایی کوچک‌تر و بیشتر
- حذف تنباکو، الکل و کافئین
- کاهش وزن و استرس
- اجتناب از خوردن مواد غذایی سه ساعت قبل از خواب
- استفاده از بالش بلند در هنگام خواب شب
اگر این اقدامات مؤثر واقع نشد، استفاده از آنتی‌اسیدها در بین وعده‌های غذایی و هنگام خواب ممکن است تسکین‌دهنده باشند.
گفتاردرمانی برای درمان مشکلات بلع و غذا خوردن
بسیاری از اختلالات بلع ممکن است از طریق درمان مستقیم بلع رفع شود. یک متخصص گفتاردرمانی می‌تواند تمرینات خاص را برای هماهنگی عضلات بلع یا تحریک اعصاب ایجادکننده رفلکس بلع ارائه دهد. همچنین ممکن است روش‌های ساده قرار دادن غذا در دهان و یا قرار دادن بدن یا سر در یک موقعیت خاص برای کمک به بلع موفقیت‌آمیز به بیمار آموزش داده شود.برخی از بیماران مبتلا به اختلالات بلع با تغذیه خود مشکل دارند. یک متخصص گفتاردرمانی می‌تواند تکنیک‌های تغذیه صحیح را به بیمار و خانواده او آموزش دهد. این تکنیک‌ها بیمار را تا حد امکان مستقل می‌سازد. او می‌تواند مقدار غذا یا مایع مورد نیاز برای بدن خود را تعیین کند و مشخص کند که آیا به قرص مکمل نیاز دارد یا خیر.
هنگامی‌که علت مشخص شد، اختلالات بلع ممکن است با روش‌های زیر درمان شود:
- دارو
- درمان بلع
- عمل جراحی
جراحی برای درمان مشکلات خاص انجام می‌شود. چنانچه گلو یا مری دچار تنگی باشد، این ناحیه ممکن است به کشیدن یا گشاد کردن نیاز داشته باشد. گرفتگی بیش از حد یک عضله، ممکن است به گشاد کردن و یا آزاد کردن از طریق جراحی نیاز داشته باشد. این روش برش بافت عضلانی نامیده می‌شود و توسط یک جراح گوش و حلق و بینی انجام می‌شود.
درمان فلج و بی حسی بدن پس از آسیب نخاعی با فیزیوتراپی و کاردرمانی
برای مشاوره و درمان با ما تماس بگیرید
