به منظور اجرای راهکارهای درمانی مناسب و حدالامکان حفظ کیفیت زندگی در سطح مطلوب، تشخیص زودهنگام و دقیق بیماری پارکینسون حائز اهمیت است. اما با هیچ آزمایشی نمی‌توان علت بیماری پارکینسون را با قطعیت تمام تشخیص داد (مگر بیمار فوت کند و بیماری پارکینسون علت آن شناخته شود). به علت شباهت علت و علائم پارکینسون با اختلالات حرکتی و سایر بیماری‌ها، ممکن است تشخیص پارکینسون بخصوص در مراحل اولیه دشوار و چالش‌انگیز شود. بعضی اوقات ممکن است پارکینسون به غلط با یک بیماری دیگر اشتباه گرفته شد و گاهی یک بیماری با علائمی شبیه به بیماری پارکینسون با پارکینسون به اشتباه گرفته شود. درنتیجه، با ارزیابی مجدد و منظم بیماران بخصوص در مراحل اولیه بیماری می‌توان سایر گزینه‌های احتمالی و مسبب علائم را کنار گذاشت.
نحوه تشخیص بیماری پارکینسون
یک پزشک مغز و اعصاب که در زمینه اختلالات حرکتی تخصص دارد احتمالا بتواند تشخیص درستی ارائه کند. معاینات اولیه براساس بررسی سوابق پزشکی، آزمایش مغز و اعصاب و ارزیابی علائم فعلی صورت می‌پذیرد. در مورد سوابق پزشکی بیمار، اطلاع از اینکه سایر اعضای خانواده به پارکینسون مبتلا بوده‌اند، بیمار چه نوع داروهایی استفاده کرده و دارد مصرف می‌کند و یا در گذشته سابقه تماس با مواد سمی یا تروما مکرر سر داشته است، از اهمیت زیادی برخوردار است. در آزمایش مغز و اعصاب هم وضعیت هماهنگی اندام، نحوه راه رفتن و عملکرد صحیح حرکت انگشتان دست مورد ارزیابی قرار می‌گیرد. چندین راهکار به منظور کمک به تشخیص بیماری پارکینسون ارائه شده است. برخی از این راهکارها شامل مقیاس هوهن (Hoehn) و یاهر (Yahr) و مقیاس یکپارچه درجه بندی پارکینسون می‌شوند. از این تست‌ها جهت سنجش سطح توانایی روانی، رفتار، خلق و خو، فعالیت‌های زندگی روزمره و عملکرد حرکتی بیمار استفاده می‌شوند. این تست‌ها می‌توانند در تشخیص اولیه، رد کردن سایر اختلالات و همچنین کنترل پیشرفت بیماری به منظور انجام برخی اصلاحات در نحوه درمان، بسیار موثر واقع شوند. در مواقعی دیگر نیز از آزمایش اسکن مغز و سایر تست‌های آزمایشگاهی جهت تشخیص سایر اختلالات شبیه به بیماری پارکینسون استفاده می‌شوند. احتمال تشخیص بیماری پارکینسون در صورت بروز علائم زیر بیشتر است:
- دست‌کم 2 تا از 3 علائم اصلی مشاهده شوند (لرزش حین استراحت، خشکی و کند شدن عضلات).
- اگر علائم در یک سمت بدن شروع شوند.
- علائم بیماری در اثر دلایل ثانویه مانند مصرف دارو یا علت و علائم سکته در ناحیه‌ای از مغز که مسئول کنترل حرکات بدن است، بروز نکرده باشد.
- علائم بیماری در صورت مصرف داروی لوودوپا پیشرفت قابل‌توجهی داشته باشد.
بیماری پارکینسون به چه طریق درمان می‌گردد؟
در حال حاضر هیچ روش درمانی قطعی برای معالجه بیماری پارکینسون وجود ندارد. چندین روش درمان پارکینسون جهت به تاخیر انداختن شروع علائم حرکتی و بهبود علائم حرکتی در دسترس قرار دارد. تمامی این روش‌های درمانی جهت افزایش مقدار دوپامین در مغز یا از طریق جایگزین کردن دوپامین، شبیه‌سازی یا طولانی‌تر کردن اثر دوپامین به کار گرفته شده‌اند. تحقیقات نشان داده است درمان زودهنگام پارکینسون در مرحله بی‌حرکتی ممکن است در به تاثیر انداختن بروز علائم حرکتی و به دنبال آن افزایش طول عمر بیمار تاثیرگذار باشد.
درمان دارویی
مصرف داروی لوودوپا که در مغز به دوپامین تبدیل می‌شود، موثرترین تکنیک جهت درمان بیماری پارکینسون محسوب می‌گردد. هرچند به دلیل اینکه درمان درازمدت با لوودوپا ممکن است با اثرات جانبی ناخوشایند همراه باشد (از جمله کمتر شدن واکنش بدن به دوز مصرفی، گرفتگی دردناک عضله و حرکات بی‌اختیار)، اجرای این روش معمولا تا زمان حادتر شدن اختلالات حرکتی به تاخیر انداخته می‌شود. گه‌گاهی هم داروی لوودوپا به همراه کاربی‌دوپا تجویز می‌شود که از تجزیه لوودوپا قبل از رسیدن به مغز پیشگیری می‌کند. از مزیت‌های دیگر درمان بوسیله این دو دارو به صورت همزمان می‌توان به کمتر شدن دوز لوودوپا و به دنبال آن کاهش اثرات جانبی اشاره کرد. در مراحل اولیه درمان بیماری پارکینسون، داروهایی که عملکردی مشابه با دوپامین دارند (آگونیست‌های دوپامین) و داروهایی که از تجزیه دوپامین جلوگیری می‌کنند (بازدارنده‌های مونو آمین اکسیداز نوع بی (MAO-B)) می‌توانند در رفع علائم و اختلالات حرکتی بسیار موثر باشند. بروز برخی اثرات جانبی ناخوشایند کاملا طبیعی است، عوارضی همچون ورم ناشی از ابقاء مایعات در بافت‌های بدن، سرگیجه، یبوست، گیجی و منگی، توهم و تهوع.
جراحی و تحریک الکتریکی مغز
اگر علائم اختلالات حرکتی بیماران در وضعیت پیشرفته و غیرقابل کنترل باشند، احتمالا گزینه جراحی به بیماران توصیه خواهد شد. جراح با استفاده از تکنیک تحریک عمیق مغز تعدادی الکترود را به قسمت‌های مورد نظر مغز متصل می‌کند تا از این طریق بتواند اختلالات حرکتی را برطرف سازد. روش دیگر جراحی به این صورت انجام می‌گیرد که نواحی خاص و مسبب علائم بیماری پارکینسون به کل از بین برده می‌شوند.
درمان با سلول‌های بنیادی
تکنیک دیگری که به‌تازگی کشف شده است استفاده از سلول‌های دوپامین ساز و مشتق شده از سلول‌های بنیادی است. درحالی که درمان با روش سلول بنیادی از پتانسل قابل توجهی برخوردار است، اما همچنان به تحقیقات بیشتر در خصوص ارزش درمانی چنین یاخته‌هایی در معالجه بیماری پارکینسون احتیاج است. علاوه بر درمان دارویی و جراحی، تغییرات کلی در سبک زندگی (استراحت و ورزش کردن)، فیزیوتراپی، کاردرمانی و گفتاردرمانی می‌تواند سودمند باشد.
درمان گیاهی و طب سنتی رعشه
در متون سنتی و اسلامی به درمان پارکینسون با طب سنتی و درمان لرزش دست و پا از طریق مصرف گیاهان خوراکی از قبیل دارچین، سکنجبین عسلی (ترکیب سکنجبین و عسل به همراه چوب نعنا روی آتش جوشانده شود)، کوبیده میخک و آب باران، آسیاب گل بابونه، ریختن روغن بنفشه در بینی و مصرف کشمش و پیاز اشاره شده است.
بیماران چطور می‌توانند با بیماری پارکینسون مدارا کنند؟
علی‌رغم اینکه بیماری پارکینسون به آرامی پیشرفت می‌کند، اما در نهایت بر تمامی ابعاد زندگی از جمله مشارکت اجتماعی، کار و فعالیت‌های روزمره تاثیر می‌گذارد. ممکن است کمک گرفتن از دیگران جهت انجام امور شخصی و روزانه آزاردهنده باشد. کسب اطلاعات و آگاهی درباره بیماری می‌تواند از اضطراب آتی بیماران بکاهد. بسیاری از مددکاران اجتماعی اطلاعات ارزشمندی را در زمینه مقابله و سازش با اختلال‌های حرکتی به بیماران مبتلا و خانواده‌یشان ارائه می‌کنند. این گروه‌ها قادرند حمایت عاطفی از بیماران به عمل آورند و همچنین توصیه‌هایی درباره نحوه پیدا کردن پزشکان مجرب، روش‌های درمان پارکینسون مناسب و مطالب مربوطه را به بیماران ارائه کنند. به منظور کنترل و کاهش پیشرفت بیماری و اصلاح روش‌های درمانی جهت حفظ زندگی در بالاترین سطح ممکن، گرفتن مشاوره و مراجعه منظم به متخصصان مراقبت درمانی اهمیت بسزایی دارد.
آیا امکان پیشگیری از بیماری پارکینسون وجود دارد؟
اخیرا محققان دریافته‌اند زنگ خطر بروز بیماری پارکینسون به واسطه برخی عوامل پیچیده ناشی‌از آسیب‌های ژنتیکی و مقاربت با عوامل زیست محیطی مانند سموم، امراض و ضربه ناگهانی به صدا در می‌آید. از آنجا که علت بیماری دقیقا مشخص نیست، درحال‌حاضر این بیماری قابل پیشگیری نمی‌باشد.
منظور از پیش بینی بیماری پارکینسون چیست؟
شدت علائم بیماری پارکینسون در هر بیمار بسیار متفاوت است و امکان پیش‌بینی سرعت پیشرفت اختلالات میسر نمی‌باشد. این بیماری به خودی خود کشنده نیست و طول عمر افراد بیمار به اندازه افراد سالم است. برخی عوارض ثانویه مانند پنومونی (ذات الریه)، صدمات ناشی از زمین خوردن یا سقوط و خفگی ممکن است به مرگ بیمار منجر شود. برخی گزینه‌های درمان پارکینسون هم مطرح هستند که می‌توانند به کاهش علائم بیماری و طولانی‌تر کردن طول عمر بیماران مبتلا به پارکینسون کمک کنند.
برای مشاوره و درمان با ما تماس بگیرید