درمان فیزیوتراپی ام اس (MS): ورزش، تحریک الکتریکی، آب درمانی
ام اس یک بیماری عصبی پیشرونده است که به اعصاب آسیب می‌زند. این آسیب غالباً علائمی جدی، از قبیل موارد زیر را ایجاد می‌کند:
- بی‌حسی و گزگز
- ضعف
- درد عضلانی
- اختلال‌های دید
MS برخی بیماران به سرعت پیشرفت می‌کند و تهاجمی است. حال آن که بعضی موارد بیماری خفیف است، آهسته‌تر پیشرفت می‌کند و دوره‌های طولانی بی‌تحرکی را به دنبال دارد. در هر حال فیزیوتراپی بخش مهمی از درمان ام اس است. فیزیوتراپی نورولوژیک درمانی ارزشمند برای درمان ام اس است و کیفیت زندگی را بهبود می‌دهد.
فیزیوتراپی ام اس اهداف زیر را دنبال می‌کند:
- بهبود و حفظ توانایی حرکتی
- بهبود و حفظ تعادل و هماهنگی
- به تاخیر انداختن اسپاسم و گرفتگی عضلات
- حفظ تناسب اندام کلی
- حفظ الگوی حرکتی مناسب
متخصصین ما در کلینیک توانبخشی یادمان درمان MS را برای طیف وسیعی از بیماران در مراحل مختلف ام اس ارائه می‌دهند. متخصصین ما علاوه بر ارائه درمان فیزیوتراپی، با بیماران درباره نگرانی‌هایشان صحبت می‌کنند و تمام سعی خود را برای رفع مشکلات بروز یافته به کار می‌بندند. طرح درمان در کلینیک توانبخشی یادمان به طور سفارشی و متناسب با مرحله بیماری ام اس برای هر بیمار تهیه می‌شود.
جهت آگاهی از فیزیوتراپی بیماران ام اس و روش‌های استفاده شده برای توانبخشی این بیماران می‌توانید با شماره‌های ۰۲۱۸۸۰۷۴۱۹۶ و ۰۲۱۸۸۰۸۸۵۴۱ تماس حاصل فرمائید.
علل بیماری ام اس
این بیماری علل نامشخصی دارد که احتمالا می تواند یک و یا چند عامل توأما در ایجاد آن نقش آفرین باشند که در زیر به آنها اشاره می شود:
- ویروس حاد (اکثریت ویروس ها و بعضی از عفونت های باکتریایی و یا سایر میکرو ارگانیسم ها)
- اختلال سیستم خود ایمنی
- فاکتورهای محیطی (با دور شدن از خط استوا شیوع بیماری بیشتر می شود)
- وراثت (اگرچه بیماری کاملا ارثی نیست ولی به نظر می آید اجزاء ژنتیکی برای آن وجود داشته باشد، زیرا احتمال ابتلا در بستگان درجه اول بیماران 5 تا 15 بار بیش از سایرین است)
علائم بیماری
علایم ذیل از شایع ترین علائم در افراد مبتلا به ام.اس می باشد:
علایم اولیه
- علایم چشمی شامل تاری دید، مه آلود بنظر آمدن اطراف، وجود درد در کاسه چشم به خصوص در هنگام حرکت دادن چشم ها، دوبینی و در 40 درصد موارد ایجاد التهاب عصبی که می تواند منجر به از دست دادن بینایی و یا درد معمولا در یک چشم شود.
- ضعف عضلانی در اندام های تحتانی (اختلال در راه رفتن)
- اختلال در هماهنگی عضلات (اختلال در ایستادن که ممکن است به علت فلج کامل و یا ناقص باشد)
- اختلال در حس لامسه (به صورت خارش، مورمور شدن، بی حسی، سوزن سوزن شدن در صورت، دست یا پاها)
درمان
- دارو درمانی
- فعالیت های توانبخشی و تکنیک های حمایتی (ابزارهای کمکی)
اگرچه درمانی برای بیماری ام.اس وجود ندارد اما استراتژی درمانی جهت تعدیل دوره بیماری، تشدید آ ن، درمان علایم، اصلاح فعالیت و کارکرد روزانه شخص حائز اهمیت است.
بهبود کیفیت روزانه زندگی
بیماری ام.اس یک واقعیت غیر قابل انکار است که بر زندگی شما اثر می گذارد. اما اینکه تا چه حد زندگی شما را تغییر خواهد داد تا حدود زیادی بستگی به ر وشی دارد که بطور روزانه برای خود انتخاب خواهید کرد. حفظ سلامتی عمومی و درمان علامتی در درمان جامع ام.اس نباید نادیده گرفته شود.
توصیه های ذیل ممکن است به کاهش علایم ام.اس کمک نماید:
- ورزش کنید ( به علت افزایش درجه حرارت بدن، خستگی زودرس و یا کاهش دید و تشدید علایم، بعضی بیماران از ورزش کردن دوری می نمایند)؛ ورزش منظم بخصوص ورزش هوازی ممکن است در افراد مبتلا به ام.اس که دارای علایم ملایم تا متوسط هستند مفید واقع شود. این ورزش ها نقش مفیدی در بهبود قدرت بدنی، توان عضلانی، ایجاد تعادل در هماهنگی عضلات داشته و به درمان افسردگی و تنهایی فرد کمک می نماید.
- شنا، انتخاب بسیار مناسبی برای درمان بیماران ام.اس بوده، اما توجه داشته باشید برخی بیماران مبتلا به ام.اس در هنگام قرار گرفتن در آب گرم یا هوای گرم احساس ناخوشایندی خواهند داشت. قرار گرفتن در آب گرم، هوای گرم و یا انجام فعالیت های شدید باعث افزایش درجه حرارت بدن می شود و می تواند باعث ضعف عضلانی شدید شود. برخی بیماران ام.اس در مقابل گرما با مشکل مواجه نمی شوند و حتی ممکن است از حمام گرم و دوش گرفتن لذت ببرند. (قبل از قرار گرفتن در آب گرم، هوای گرم و یا محیط داغ، تا وقتی نمی دانید که چه واکنشی خواهید داشت، بسیار مراقب باشید)
توجه: وارد وان داغ و یا حمام سونا نشوید، مگر کسی از نزدیک مراقب شما باشد . اگر متوجه بدتر شدن علایم و نشانه ها بر اثر گرما شدید، تنها چند ساعت خنک شد ن، شما را به حالت طبیعی برمی گرداند.
- در محیط خنک قرار بگیرید؛ بسیاری از بیماران ام.ا س تشدید علایم را با گرما تجربه می کنند. اگر شما در یک منطقه گرم و مرطوب زندگی می کنید، به داشتن تهویه هوا در محل سکونت خود توجه کنید. حمام نیمه گرم و یا خنک نیز ممکن است موجب تسکین شما شود.
توجه : درجه حرارت را به طریقی تنظیم کنید که دچار سرما خوردگی نشوید.
چون ابتلا به عفونت های ویروسی برای شما بسیار مشکل آفرین می شود.
- مراقب عفونت های شایع باشید. عفونت هایی مانند عفونت ادراری و یا آنفولانزا ممکن است منجر به تشدید علایم و یا حملهی ام.اس شوند . حتی تب باعث شدت یافتن علایم می شو د. با کاهش تب و درمان به موقع عفونت، تشدید علایم کاذب از بین می رود.
- از غذای مناسب و متعادل استفاده کنید. استفاده از انواع مواد غذایی ضروری و در دسترس، می تواند در بسیار ی موارد مثمر ثمر واقع شوند و موجب افزایش توان جسمی شخص در مقابله با بسیاری از بیماری ها شود.
- وزن متعادل داشته باشید. اغلب افراد با بیماری ام. اس به علت داشتن تغذیه نامناسب (مانند شرایط قبل از بیمار ) و به دلیل عدم تمرینات ورزشی و یا تحر ک، با اضافه وزن رو برو می شوند. متخصص تغذیه باید متناسب با شرایط و علایم بیماری تعداد کالری و میزان مواد مغذی را تعیین کند . ( باید از تغذیه صحیح و ورزش مناسب در حد توان و دارو در صورت نیاز استفاده شود.
- استرس و فشار روحی و جسمی نداشته باشید . همیشه امیدوار باشید ، شاید روزی به تنهایی بتوانید ام.اس را از پای در آورید.
- استراحت کافی داشته باشید . خستگی یکی از علایم شایع در بیماری ام.ا س است. استراحت کافی ممکن است باعث کاهش خستگی شود.
- خواب مناسب داشته باشید. بی خوابی یک علامت شایع در بیماران ام.اس است که می تواند منجر به خستگی شدید در طول روز شود. بی خوابی می تواند به دلیل وجود اختلالات مثانه ، اسپاسم عضلانی، افسردگی و فاکتورهای دیگری باشدکه باید مور د بررسی قرار گیرد. شناسایی فاکتورهای مستعد کننده نقش مهمی در درمان و یا کاهش عوارض خواهد داشت.
مولتیپل اسکلروزیس(MS) و توانبخشیِ جامعِ آن
ام اس، بیماری مزمن التهابی و پیشرونده است که بر سیستم اعصاب مرکزی(مغز و نخاع) اثر می گذارد. MS باعث از بین رفتن غلاف میلین در مناطقی از اعصاب مغزی به صورت تکههای کوچک (پلاک) شده و در انتقال پیامهای عصبی اختلال ایجاد می کند. غلاف ملین، رشته های عصبی را پوشانده، از آن ها در برابر آسیب محافظت می نماید و یکی از ارکان اصلی انتقال پیام در سیستم اعصاب مرکزی می باشد. اگر صدمه به غشاء میلین کم باشد، تغییرات جزیی در انتقال پیام ایجاد می شود ولی اگر صدمه به میلین زیاد باشد هرگز تمام تحریکات ایجاد شده قادر به انتقال نخواهند بود. اگرچه در حال حاضر روش مناسب و قطعی برای درمان این بیماری موجود نیست ولی با استفاده از تکنیک های توانبخشی می توان علایم بیماری را تسکین داده و پیشرفت آن را کندتر نمود.
سودمندی فیزیوتراپی برای بیماران ام اس
فیزیوتراپی انعطاف‌پذیری، قدرت، تناسب و استقلال بدنی بیمار را افزایش می‌دهد و به بیمار کمک می‌کند تا شغل خود را حفظ کند. فیزیوتراپی عوارض ام اس برای سلامت عمومی بیمار و کیفیت زندگی وی را کاهش می‌دهد. متخصص فیزیوتراپی توصیه‌هایی کاربردی را در زمینه مشکلات حرکتی فعلی و احتمالی آتی به بیمار ارائه می‌دهد. فیزیوتراپی در صورت تغییر علائم و در مرحله سکون بیماری پس از عود آن بسیار مفید خواهد بود. فیزیوتراپی غالباً به صورت گروهی برای بیماران انجام می‌شود و پشتیبانی تخصصی نیز از بیمار به عمل می‌آید تا وی به پشتوانه این کمک روند درمان را با انگیزه و استقلال بیشتری دنبال کند. شواهد متقنی در دست است که ورزش، در قالب برنامه توانبخشی، فعالیت بیمار را افزایش می‌دهد و سلامتی و رفاه را برای بیماران ام اس به ارمغان می‌آورد. مطالعات جدید نشان داده است که فیزیوتراپی، در قالب بخشی از خدمات تخصصی توانبخشی نورولوژیک، نقش مهمی در مدیریت علائم ام اس دارد. متخصص تمرین‌هایی را برای کنترل مشکلات مثانه، درد، سفتی و گرفتگی عضلات به بیمار آموزش می‌دهد. همچنین برنامه ورزشی خاصی متناسب با نیازهای بیمار تهیه می‌شود.
فیزیوتراپی نورولوژیک
برخی متخصصین فیزیوتراپی در زمینه درمان عارضه‌های نورولوژیک از مهارت بالایی برخوردار هستند و با ارائه درمان تخصصی فیزیوتراپی نورولوژیک درصدد رفع آن دسته از مشکلات ام اس برمی‌آیند که تغییر چشمگیری را در توانایی بیمار برای انجام فعالیت‌های روزمره ایجاد کرده است. هدف از درمان به حداکثر رساندن استقلال بیمار است تا وی بتواند از تفریحات و اوقات فراغت خود لذت ببرد. نخستین بخش از درمان ام اس معطوف به بهبود حالت اندامی بیمار است. یعنی این که سعی می‌شود هر عضله در زمان مناسب، در جای مناسب قرار بگیرد تا عملکرد عضلات بهبود یابد. عملکرد بهینه عضلات برای تعادل، راه رفتن و استفاده مناسب از دست و پا ضروری است. فیزیوتراپی نورولوژیک به بازآموزی تعادل نیز کمک می‌کند، حتی اگر ضعف عضلانی محسوسی وجود نداشته باشد. بسیاری از بیماران مبتلا به ام اس از درد، گرفتگی و سفتی عضلات، اسپاستیسیتی، رنج می‌برند. متخصص فیزیوتراپی به کاهش مشکلات ناشی از نقص عملکرد عضلات و ضعف پا نیز کمک می‌کند. فیزیوتراپیست از رویکردهای درمانی مختلفی مانند تمرین‌های توانبخشی و استفاده از آتل یا ارتوز بهره می‌گیرد و در زمینه تجویز دارو نیز به پزشکان مشاوره می‌دهد. درمان فیزیوتراپی ام اس یا برنامه‌های توانبخشی برای عملکرد دست و پا نیز مفید است. آخرین مورد این که خستگی مزمن مشکل مشترک بسیاری از بیماران دچار ام اس است. خستگی بزرگترین چالش برای انجام وظایف روزمره است که محدودیت‌های زیادی را ایجاد می‌کند. خستگی یکی از علائم MS است، البته بیماران به دلیل صرف نیروی زیاد برای انجام کوچکترین فعالیت‌ها نیز خسته می‌شوند. فیزیوتراپی نورولوژیک به بیمار کمک می‌کند تا خستگی خود را مدیریت کند و بتواند انرژی ذخیره کند.
فیزیوتراپی در مراحل مختلف ام اس
فیزیوتراپی در مراحل مختلف ام اس و برای انواع ام اس مفید است.
در زمان تشخیص
به بیماران توصیه می‌شود که در زمان تشخیص ام اس، برای ارزیابی اولیه به متخصص فیزیوتراپی مراجعه کنند. متخصص در این معاینه توانایی‌های فعلی بدن را میسنجد، تا بتواند آنها را با وضعیت آتی مقایسه کند. همچنین بیمار می‌تواند محدودیت‌های جسمی خود را با متخصص در میان بگذارد و در زمینه تمرین‌ها و فعالیت‌های بدنی مناسب از متخصص راهنمایی بگیرد. احتمالاً پس از معاینه اولیه نیازی برای مراجعه به فیزیوتراپییست وجود ندارد. اما اگر بیماری ام اس به سرعت پیشرفت کند و تهاجمی شود، باید مجدداً به متخصص فیزیوتراپی مراجعه کرد.
در زمان عود بیماری
مرحله عود بیماری زمانی است که علائم ام اس شدید یا مکرر شود. در این مرحله انجام وظایف روزمره‌ای مانند کارهای زیر برای بیمار دشوارتر می‌شود:
- کار کردن
- آشپزی
- راه رفتن
- استحمام
متخصص فیزیوتراپی با انجام معاینه بالینی و مقایسه وضعیت فعلی با ارزیابی اولیه، تاثیر عود بیماری بر بیمار را برآورد می‌کند. بیمار باید پس از عود ام اس برای ادامه درمان فیزیوتراپی به متخصص مراجعه کند. فیزیوتراپی پس از عود بیماری به بیمار کمک می‌کند تا بخشی از قدرت ازدست رفته خود در اثر عود ام اس را بازیابد.
ام اس پیشرونده
در صورت ابتلا به ام اس پیشرونده اولیه، بیماری عود نخواهد کرد، در عوض بیماری روندی تدریجی و پیوسته خواهد داشت. بیماران مبتلا به این نوع ام اس باید به سرعت به متخصص فیزیوتراپی مراجعه کنند تا هر چه سریع‌تر از مزایای آن برخوردار گردند. متخصص فیزیوتراپی به بیمار آموزش می‌دهد تا تغییرات و عوارض ناشی از ام اس را مدیریت کند. همچنین بیمار باید شیوه استفاده از وسایل کمکی، مانند ویلچر یا عصا را نیز یاد بگیرد.
ام اس پیشرفته
بیماران مبتلا به ام اس پیشرفته با علائم شدیدی روبرو می‌شوند و در اکثر موارد نمی‌توانند حرکت کنند. بنابراین بیمار نمی‌تواند بدون کمک اطرافیان یا بدون وسایل موتوری راه برود و حرکت کند. همچنین احتمال بروز عوارض مختلفی مانند پوکی استخوان یا صرع برای این گروه از بیماران بیشتر است. با این حال فیزیوتراپی برای بیماران دچار ام اس پیشرفته نیز مفید است. برای مثال متخصص فیزیوتراپی شیوه صحیح نشستن، بازیابی قدرت بالاتنه و حرکت کردن با وسایل کمکی را به بیمار آموزش می‌دهد.
روش‌های فیزیوتراپی
تحریک الکتریکی
متخصص فیزیوتراپی ممکن است از تحریک الکتریکی کارکردی برای بیماران استفاده کند. اگر بیمار به دلیل آسیب دیدگی مغز یا نخاع نتواند به خوبی راه برود، در درمان تحریک الکتریکی کارکردی (FES) بارهای الکتریکی کوچک روی پا اعمال می‌شود تا توانایی حرکتی بیمار بهبود یابد. تحریک الکتریکی کارکردی در درمان MS عمدتاً برای رفع افتادگی پا یعنی حالتی انجام می‌شود که بیمار به دلیل اختلال در گذرگاه‌های عصبی بین پا و مغز، نمی‌تواند جلوی پا را هنگام راه رفتن با زاویه صحیح بلند کند. این درمان برای بیمارانی مناسب است که بتوانند، حتی برای چند متر ولو با عصا یا چوب زیربغل راه بروند. پژوهش و تجربه نشان داده است که درمان FES الگوی راه رفتن را طبیعی‌تر می‌کند و بیمار می‌تواند مسافت طولانی‌تر را سریع‌تر و با صرف نیروی کمتری راه برود. به این ترتیب بیمار می‌تواند با اعتماد به نفس و استقلال بیشتری راه برود و احتمال سکندری خوردن و زمین افتادن وی نیز کاهش می‌یابد.
آب درمانی
آب درمانی در استخر آب گرم تمرینی آرامش‌بخش است که برای بیماران دچار ام اس بسیار سودمند است. آب گرم به حفظ تعادل کمک می‌کند، وزن بدن را نگه می‌دارد، مقاومتی را در برابر حرکت اعضاء بدن ایجاد می‌کند و آزادی حرکتی بیشتری را به دست می‌دهد. بنابراین متخصص فیزیوتراپی می‌تواند بخش‌های خاصی از بدن را به نحوی موثر هدف قرار دهد. شماری از مزایای آب درمانی برای بیماران مبتلا به ام اس عبارت است از:
- تسکین موقت درد
- افزایش توانایی حرکتی
- روان‌تر شدن حرکات و افزایش کنترل روی حرکات
- هماهنگی چشمی و تعادل بیشتر
- بهبود حالت اندامی و توانایی راه رفتن
- تقویت عضلات ضعیف شده
- سبک‌تر شدن دست و پا و کاهش ورم
حرکات ورزشی فیزیوتراپی برای ام اس در منزل
لانژ: تقویت پایین تنه
لانژ تمرین فیزیوتراپی برای بیماران ام اس موثری برای پایین تنه است که عضلات چهارسر، همسترینگ و مچ پا را تقویت می‌کند و همزمان تعادل را نیز بهبود می‌دهد. نخستین حرکت لانژ را حتماً نزدیک یک وسیله ثابت و محکم یا پیشخوان آشپزخانه انجام دهید تا بتوانید تعادل خود را حفظ کنید. اگر دچار اختلال‌های تعادل جدی هستید یا به سختی راه می‌روید، از متخصص سوال کنید که آیا حرکت لانژ برای شما مناسب است یا خیر. مراحل انجام این حرکت به شرح زیر است:
- یک پا را جلو بگذارید، زانوی مخالف را تا فاصله چند اینچی زمین پایین بیاورید. پای جلو را نیز از زانو خم کنید. هر دو زانو باید با زاویه 90 درجه خم شود.
- سپس بایستید و جای پاها را عوض کنید.
- حرکت را 10 بار برای هر پا تکرار کنید.
رژه درجا: تمرین تعادل
تمرین تعادل برای بیماران دچار ام اس بسیار مهم است. هنگام درجا زدن وزن بدن از یک سمت به سمت دیگر منتقل می‌شود و به این ترتیب توانایی حفظ تعادل به چالش گرفته می‌شود. مراحل انجام این تمرین فیزیوتراپی برای بیماران ام اس به شرح زیر است:
- بایستید و پاها را به عرض لگن باز کنید. عضلات شکم را منقبض کنید. اگر لازم است برای حفظ تعادل از صندلی یا پیشخوان آشپزخانه بگیرید.
- زانوی راست را به آهستگی خم کنید، پای راست را از روی زمین بلند کنید و پا را در وضعیت رژه قرار دهید. ران باید موازی زمین باشد.
- سه ثانیه در این حالت بمانید و سپس پا را به آرامی پایین بیاورید.
- این حرکت را برای پای چپ نیز تکرار کنید.
- حرکت را 5 بار برای هر پا تکرار کنید و سپس جای پاها را عوض کنید.
- حرکت را در کل 15 ـ 10 بار برای هر پا انجام دهید.
پرس بالای سر: تقویت بالاتنه
با انجام این حرکت فیزیوتراپی بیماران MS بالاتنه تقویت می‌شود و بهتر می‌توانید کارهای روزمره‌ای مانند برداشتن ظروف از کابینت‌های بلند را انجام دهید. برای انجام این تمرین به روش زیر عمل کنید:
- ضمن حفظ حالت اندامی مناسب بایستید یا بنشینید، سر را بالا و پشت را صاف نگه دارید.
- بازوها را به طرفین دراز کنید، آرنج‌ها را خم کنید و دستها را تا نزدیکی گوش بالا بیاورید.
- دو دمبل سبک یا قوطی کنسرو را در دست بگیرید، بازوها را رو به بالا دراز کنید و تا بالای سر ببرید، در این حالت عضله‌های دوسر باید نزدیک گوش قرار بگیرد.
- سپس بازوها را پایین بیاورید و در موقعیت اولیه قرار بگیرید.
- حرکت را ده بار پشت سر هم تکرار کنید.
تمرینات بازتوانی سر و گردن
تمرین اول
مطابق تصویر سر را به آرامی و تا حد امکان به طرف عقب ببری. پس از لحظه ای مکث سر را به طرف پائین خم نمایید. در هر حرکت لحظه ای مکث نموده و مجدداً تمرین را تکرار کنید. دقت کنید که سر را به یکباره به طرف بالا و یا پائین حرکت ندهید.
تمرین دوم
مطابق شکل سر را به طرف راست و چپ طوری حرکت دهید که گوش شما
کاملا به طرف شانه نزدیک شو د. در هر حرکت لحظه ای مکث نموده و مجدداً تمرین را تکرار کنید.
تمرین سوم
مطابق شکل سر را تا جایی که ممکن است ابتدا به سمت راست و پس از لحظه ای مکث به طرف چپ بچرخانید. سعی کنید چرخش سر را تا جایی ادامه دهید که بتوانید شانه خود را ببینید.
توجه:
چنانچه در حین انجام تمرینات با سرگیجه ، تهوع و سردرد مواجه شدید، بلافاصله تمرین را قطع کنید و با پزشک خود در این رابطه مشورت نمایید. اگر در هنگام انجام تمرینات با احساس سوزش یا حالتی شبیه به برق گرفتگی در ناحیه ستون فقرات یا دست و پای خود موا جه شدید، تمرینات را متوقف کرده و با پزشک معالج خود مشورت نمایید.
تمرینات بازتوانی شانه
تمرین اول
به پشت بخوابید و دست ها را در امتداد بدن قرار دهید. مطابق تصویر یک دست را در حالی که بازو و آرنج شما در یک خط مستقیم قرار گرفته بلند کنید و طوری به طرف بالای سر حرکت دهید که پشت دست روی زمین قرار گیرد. در این حالت پس از انجام دم و باز دم به حالت اول باز گردید. این تمرین را با هر دست 2 تا 3 بار تکرار نمایید.
تمرین دوم
به پشت روی زمین بخوابید و دستها را در امتد ا د بدن طوری قرار دهید که کف دست ها به طرف بالا باشد. مطابق شکل، دست را به آرامی به طرف خارج بدن و بالای سر حرکت دهید. در این حالت قدری مکث نموده و سپس به حالت اولیه باز گردی. این تمرین را با هر دست 2 تا 3 بار تکرار نمایید.
تمرین سوم
به پشت بخوابید و دست را روی زمین طوری قرار دهید که بازو در امتدا د شانه ها و با ساعد زاویه قائمه بساز د (کف دست به طرف پائین باشد). حال مطابق تصویر ساعد را بلند کنید و به طرف بالای سرتان طوری هدایت نما یید که پشت دست شما با تخت و یا تشک تماس بگیرد. در این وضعیت قدری مکث کنید و سپس به حالت اول باز گردید. این حرکت را 2 تا 3 بار با هر دو دست تکرار کنید.
تمرین چهارم
مطابق شکل بایستید و بازو را کمی به عقب هدایت کرده و ساعد دست خود را به صورت کشیده و به طرف پائین قرار دهید. (حالتی بخود بگیرید که گویی قصد دارید چیزی را از جیب پشتی شلوار بیرون بیاورید) در این وضعیت قدری مکث کنید و سپس به حالت اول باز گردید. این حرکت را بین 2 تا 3 بار با هر دو دست تکرار کنید.
تمرینات بازتوانی شانه (مراحل مختلف تمرینات شانه)
مرحله اول و دوم
روی تخت دراز بکشید و مطابق تصویر دست ها را به آهستگی به طرف بالای سر هدایت
کنید. پس از لحظه ای مکث دست را به حالت اولیه و در کنار بدن برگردانید.
مرحله سوم و چهارم
بازو را مطابق تصویر به صورتِ کشیده به طرف بالا هدایت کرده تا جایی که بتوانید شانه را از زمین جدا کنید. بعد از لحظه ای مکث، دست را به طرف پائین بیاورید تا شانه به حالت اول بازگردد و در امتداد بدن قرار گیرد.
مرحله پنجم و ششم
مطابق تصویر، دست را به صورت کشیده به طرف بالای سر هدایت کنید. پس از لحظه ای مکث مجدد به حالت اول برگردید و دست را در امتداد بدن قرار دهید.
مرحله هفتم و هشتم
مطابق تصویر در حالیکه بازو کشیده و در امتداد سطح شانه قرار دارد، به آهستگی و تا جایی که امکان پذیر است، به طرف پائین حرکت دهید. پس از لحظه ای مکث کردن به حالت اولیه بازگردید. سپس بازو را به طرف دیگر بدن حرکت دهید و شانه را از تخت خواب جدا کنید. پس از لحظه ای مکث کردن به وضعیت اولیه بازگردید و هر دو دست را به صورت کشیده در کنار بدن قرار دهید.
توجه : تمام مراحل این تمرین را با دست دیگر نیز تکرار نمایید.
تمرینات بازتوانی آرنج و ساعد
تمرین اول
به پشت روی زمین و یا تخت دراز بکشید و دست را در امتداد بدن قرار دهید. مطابق تصویر دست را از ناحیه آرنج خم کرده و تا حد امکان به طرف شانه هدایت کنید. در این وضعیت قدری مکث کنید و سپس به حالت اول باز گردید. این حرکت را 2 تا 3 بار با هر دو دست تکرار کنید.
تمرین دوم
به پشت رو ی زمین و یا تخت، طوری دراز بکشید که دست در امتداد بدن قرار گیر د. حالا ساعد دست را طوری بلند کنید که آ ر نج از روی زمین و یا تخت جدا نشود. سپس کف دست را به ترتیب به طرف راست و چپ بچرخانید. این حرکت را 2 تا 3 بار با هر دو دست تکرار کنید. این تمرین را می توانید به صورت نشسته و کنار میز نیز انجام دهید.
تمرینات بازتوانی دست و مچ
تمرین اول
مطابق شکل انگشتان دست را به آرامی ببندید (حالت مشت کردن). پس از لحظه ای مکث آن را باز و به حالت کشیده در آورید. این تمرین را با هر دو دست تکرار کنید.
تمرین دوم
مطابق تصویر انگشت شست را به ترتیب به طرف کف دستتان هدایت کرده و پس از لحظه ای مکث، آن را از کف دست دور کنید. این تمرین را با هر دو دست تکرار کنید.
تمرین سوم
انگشتان دست را ابتدا از یکدیگر دور و پس از لحظه ای مکث آن را به هم نزدیک کنید. این تمرین را با هر دو دست تکرارکنید.
تمرین چهارم
کف دست را به طرف بالا قرار دهید. حال مطابق تصویر، انگشت شست را باز نموده و پس از لحظه ای مکث آن را تا حد امکان به طرف اولین انگشت نزدیک کنید. این تمرین را با هر دو دست تکرار نمایید. در مرحله بعدی انگشت شست را به طرف انگشت کوچک حرکت دهید و سعی کنید نوک انگشت کوچک را لمس کند. این تمرین را با هر دو دست تکرار کنید.
تمرین پنجم
مطابق تصویر انگشتان دست را ابتدا به صورت کامل از هم باز کرده سپس آن را به ترتیب به طرف راست و چپ حرکت دهید. این تمرین را با هر دو دست تکرار کنید.
تمرین ششم
مرحله اول و دوم
مچ دست را تا حدی خم کنید که کف دست به طرف ساعد نزدیک شود. در این حالت قدری مکث کنید. سپس دست را به حالت معمولی و کشیده در آورید.
مرحله سوم
مچ دست را طوری خم کنید که پشت دست به طرف ساعد نزدیک شود در این وضعیت لحظه ای مکث کرده و سپس به حالت اول باز گردید. این تمرینات را با هر دو دست تکرار کنید.
تمرین هفتم
مطابق تصویر نوک انگشتان دست را به طرف بالا قرار دهید . حال انگشتان را از ناحیه بند آخر به طرف پائین تا جایی که ممکن است خم کنید. در این حالت لحظهای مکث کرده سپس به حالت اولیه خود بازگردید. توجه داشته باشید که در حین انجام تمرین مچ دست حرکت نداشته باشد. این تمرین را با هر دو دست تکرار کنید.
تمرینات بازتوانی تنه و ناحیه لگن
تمرین اول
مطابق تصویر ، روی لبه تخت و یا صندلی بنشینید. پا را خم کرده و تا جایی که امکان دارد به طرف بالا هدایت کنید. در این حالت لحظه ای مکث کرده، سپس به حالت اولیه خود باز گردید. این تمرین را با پای دیگر نیز تکرار کنید.
تمرین دوم
روی لبه صندلی و یا تخت بنشینید. پا را به صورت مستقیم و به موازات زمین بلند کنید. در این حالت لحظه ای مکث کرده سپس به حالت اولیه خود باز گردید. این تمرین را با پای دیگر نیز تکرار کنید.
تمرین سوم
بر روی شکم دراز بکشید . مطابق تصویر پا را به طرف بالا و تا جا یی که امکان دارد خم کنید. در این حالت لحظه ای مکث کرده سپس به حالت اولیه خود باز گردید. این تمرین را با پای دیگر نیز تکرار کنید.
تمرین چهارم
ابتدا به صورت مستقیم و کشیده به پشت بخوابید. یک پا را از پای دیگر تا جایی که ممکن است دور کنید. حال یک پای خود را ابتدا به سمت راست بچرخانید و پس از لحظه ای مکث به حالت اول بازگشته. این حرکت را برای هر دو پا چند بار تکرار کنید.
تمرین پنجم
مطابق تصویر به صورت مستقیم و کشیده به پشت بخوابید و پاها را کنار هم قرار دهی د . حال به آهستگی پاها را تا جایی که امکان دارد از یکدیگر دور کنید. در این حالت لحظه ای مکث کرده سپس به حالت اولیه خود باز گردید و مجدداً تمرین را تکرار کنید.
توجه: شما می توانید یک پا ی خود ر ا ثابت نگهدارید و پای دیگر را به طرف بیرون حرکت دهید و سپس تمرین را با پای دیگر تکرار کنید.
تمرین ششم
مطابق تصویر دراز بکشید. یک پا را از ناحیه زانو طوری خم کنید که کف پا روی زمین قرار
داشته باشد. حال به آهستگی پای دیگر را در حالی که کاملا کشیده است، تا جایی که امکان دارد از زمین بلند کنید. در این حالت لحظه ای مکث کرده سپس به حالت اولیه خود باز گردید و مجدداً تمرین را با پای دیگر تکرار کنید.
تمرین هفتم
مطابق تصویر به پشت دراز بکشید و پاها را به صورت کشیده و مستقیم قرار دهی. یک پا را خم کرده و آن را تا جایی که ممکن است به طرف سینه نزدیک کنید. در این حالت لحظه ای مکث کرده سپس به حالت اولیه خود باز گردید و مجدداً تمرین را با پای دیگر تکرار کنید. در صورت نیاز می توانید از دست های خود جهت انجام تمرین استفاده کنید.
تمرین هشتم
به پشت بخوابید و پاها را طوری جمع کنید که کف پاها روی زمین قرار گیرد. حال زانوها را مطابق تصویر به آهستگی به ترتیب به طرفین چپ و راست بچرخانید و تمرین را تکرار کنید. این تمرین موجب ایجاد کشش مناسب در ناحیه تنه و لگن خواهد شد.
تمرین نهم
به پشت، روی زمین دراز بکشید. پاها را به ترتیب مطابق تصویر کاملا خم کرده و با کمک گرفتن از دست تا جا یی که امکان دارد آن را به طرف سینه خود نزدیک کنید . در این حالت لحظه ای مکث کرده سپس به حالت اولیه باز گردید. برای کاهش فشار بر قسمت تحتانی پشت ابتدا یک پا و سپس پای دیگر را به حالت اولیه بازگردانید. (این تمرین را مجدداً تکرار کنید.)
توجه: در افرادی که توانایی انجام این تمرین را ندارند توصیه می شود تمرین را به ترتیب با یک پا انجام داده و سپس با پای دیگر تکرار کنند.
تمرینات بازتوانی پا و قوزک پا
تمرین اول
در حالی که روی زمین یا تخت به پشت دراز کشیده اید مطابق تصویر پا را از ناحیه مچ به ترتیب به طرف بالا و سپس به سمت پائین حرکت دهید. در این حالت لحظه ای مکث کرده، سپس به حالت اولیه خود باز گردید و مجدداً تمرین را با پای دیگر تکرار کنید. در صورت وجود اسپاسم در هر مرحله تمرین را قطع نمایید.
تمرین دوم
مطابق تصویر، پاها را طوری حرکت دهید که ابتدا ا ز یکدیگر دور شوند. در این حالت لحظهای مکث کرده سپس پاها را به طرف داخل طوری حرکت دهید که انگشتان پا بهم نزدیک شوند .این تمرین را چند بار تکرار کنید.
تمرین سوم
مطابق شکل پا را به صورت مستقیم قرار دهید . انگشتان پا را به طرف داخل فشار دهید. لحظه ای در این و ضعیت مکث کرده، سپس به حالت اول بازگردید. حال انگشتان را به طرف عقب بکشید . در این حالت چند لحظه ای درنگ کرده و به وضعیت اول بر گردید. این حرکت را بین 2 تا 3 با ر برای هر دو پا تکرار کنید.
تمرین چهارم
انگشتان پا را مطابق تصویر تا جایی که ممکن است از یکدیگر دور کنید. لحظه ای در این حالت بمانید سپس به وضعیت اولیه باز گردید. حال، انگشتان پای خود را تا حد امکان به یکدیگر نزدیک کنید. این تمرین را چند بار تکرار کنید.
تمرین پنجم
مطابق شکل سعی کنید با استفاده از انگشتان پا تکه پارچه ای را که روی زمین قرار دارد بلند کرده و آن را رها کنید. این تمرین را در صورت امکان با هر دو پا و برای چند بار تکرار کنید.
تمرینات حفظ تعادل
تمرینات زیر برای افرادی مورد استفاده قرار می گیرد که قادرند بدون مشکل در لبه صندلی و یا لبه تخت قرار گیرند.
تمرین اول
مطابق تصویر روی صندلی بنشینید. بازو را کاملا به بدن بچسبانید و ساعد را روی ران ها
قرار دهید. در صورت امکان به ترتیب پاها را از روی زمین بلند کرده و مجدداً روی زمین قراردهید. چنانچه توان انجام دادن تمرین را ندارید، سعی کنید پاشنه پا را روی زمین به طرف جلو و عقب حرکت دهید.
تمرین دوم
روی صندلی بنشینید و دست ها را طوری قرار دهید که بازوها به بدن چسبیده باشد و آرنج با ساعد، زاویه قائمه تشکیل دهد. حال، دست ها را طوری قرار دهیدکه کف دست راست به طرف بالا و کف دست چپ رو به پائین قرار گیرد. پس از لحظه ای مکث حالت دست ها را بر عکس تغییر دهید( کف دست چپ به طرف بالا و کف دست راست رو به پائین). این حرکت را به صورت متناوب تکرار کنید.
تمرین سوم
مطابق تصویر دست ها را روی سینه قرار دهید، به طور هم زمان یکی از دست ها را به طرف بالا و دست دیگر را به طرف عقب بکشید. در این حالت لحظه ای مکث کرده سپس تمرین را به عکس حالت اول تکرار نمایید. این تمرین را به تناوب تا 5 بار تکرارکنید.
تمریناتی که با کمک گرفتن از دیگران ضمن هماهنگی با بیمار انجام می شود.
باز توانی شانه
تمرین اول
مطابق تصویر، بیمار به پشت خوابیده، بازو در امتداد بدن وکف دست رو به پائین قرار گیرد .یک دست خود را طوری زیر شانه او قرار دهید که انگشت شست شما روی شانه بیمار قرار گیرد و دست دیگر زیر مچ ایشان واقع شود. حال به ترتیب مراحل زیر را انجام دهید:
مرحله اول
مطابق تصویر دست بیمار را به آهستگی و بدون خم شدن آرنج بطرف بالا بلند کنید.
مرحله دوم
در ادامه، دست را به طرف سر بیمار طوری هدایت کنید تا پشت دست او با متکا و یا تشک تماس پیدا کند (این حرکت را تا جایی ادامه دهیدکه با مقاومت از طرف بیمار مواجه شوید). در این حالت برای مدتی حدود 60 ثانیه مکث کرده و سپس به حالت اولیه باز گردید. این تمرین را 2 تا3 بار با هر دو دست تکرار کنید.
توجه
در تخت هایی که دارای لبه هستند می توان برای انجام تمرین آرنج را کمی خم کرد.
تمرین دوم
مطابق تصویر، بیمار به پشت خوابیده، بازو در امتداد بدن و کف دست او رو به پائین قرار گیرد. یک دست خود را طوری زیر شانه او قرار دهید که انگشت شست شما روی شانه بیمار قرار گیرد و دست دیگران زیر مچ بیمار واقع شو د. حال مراحل زیر را انجام دهید:
مرحله اول
مطابق تصویر بدون خم کردن آرنج، دست او را به طرف خارج بدن حرکت دهید.
مرحله دوم
مچ بیمار را بچرخانید تا کف دست او به طرف بالا قرار بگیرید.
مرحله سوم
سپس دست را به طرف بالا و سر بیمار هدایت کنید تا جایی که دست روی متکا قرار گیرد و یا اینکه بیمار در انجام حرکت بیشتر دچار مقاومت شود. به حالت اولیه بازگشته و این تمرین را با هر دو دست و برای 2 تا 3 بار تکرار کنید.
توجه: در تخت ها یی که لبه دار هستند می توانید با کمی خم کردن آرنج، دست بیمار را به طرف سر او هدایت کنید و زمانی که بیمار در هنگام حرکت دادن دست در هر مرحله از خود مقاومت نشان می دهد، حرکت را قطع کنید.
تمرین سوم
مطابق شکل با یک دست زیر شانه بیمار را طوری بگیرید که انگشت شست شما روی شانه او قرار گیرد. مراقب باشید که آرنج بیمار روی تخت و ساعد او به طرف بالا قرار داشته باشد. حال تمرینات زیر را انجام دهید:
مرحله اول
ساعد فرد را به صورت آهسته به طرف پائین هدایت کنید تا با تشک تماس بگیرد. در این وضیعت لحظه ای مکث کنید.
مرحله دوم
دست بیمار را به آرامی به حالت اولیه باز گردانید.
مرحله سوم
مطابق شکل مچ بیمار را گرفته و دست او را به طرف عقب و بالای سرش هدایت کنید تا زمانی که با تشک تماس بگیرد. به حالت اولیه برگردید و این حرکت را 2 تا 3 بار تکرار کنید.
توجه
زمانی که بیمار در هنگام حرکت دادن دست در هر مرحله از خود مقاومت نشان می دهد حرکت را قطع کنید.
تمرین چهارم
مطابق تصویر با یک دست شانه و با دست دیگر بالای آرنج بیمار را بگیرید. سپس بازو را به صورت مستقیم به عقب بکشید و اجازه بدهید که ساعد بیمار به صورت آویزان قرار داشته باشد. این حرکت را 2 تا 3 بار با هر دو دست انجام دهید.
تمرینات باز توانی آرنج و ساعد
تمرین اول
مطابق تصویر، بیمار به پشت دراز کشیده طوری که بازوی او به صور ت کشیده و در کنار و کف دست به طرف بدن او قرار گیرد. سپس با گرفتن مچ و بالای آرنج، دست بیمار را خم کرده و به آهستگی به شانه نزدیک نمایید. توجه کنید که آرنج و بازو از تخت جدا نشود. به حالت اولیه باز گردید و این حرکت را 2 تا 3 بار با هر دو دست تکرار کنید.
تمرین دوم
بیمار به پشت دراز کشیده، بازو در امتداد بدن و کف دست به طرف بدن قرار گیرد.
مرحله یک و دو
با یک دست بازوی بیمار را ثابت کرده و با دست دیگر خود، مچ او را گرفته و دست او را به آرامی به طرف بالا بیاورید. در این حالت کف دست او را به آهستگی به طرف صورت و خلاف جهت آن بچرخانید. حرکت فوق را با هر دو دست و به تعداد 2 تا3 بار تکرار کنید.
تمرینات باز توانی دست و مچ
تمرین اول
بیمار را به پشت بخوابانید، بازوی او را قدری از شانه دور کنید و آرنج او را خم نمایید تا دست بیمار به طرف بالا قرار گیرد. داخل دست بیمار را با یک دست و مچ او را با دست دیگرتان بگیرید و حرکات زیر را انجام دهید:
مرحله اول
مچ دست را تا جایی که امکان دارد به آهستگی به طرف جلو خم کنید.
مرحله دوم
مچ را تا جایی که ممکن است به آهستگی به طرف عقب خم کنید.
مرحله سوم
به حالت اولیه باز گردید.
مرحله چهارم
مچ دست او را در خلاف جهت عقربه های ساعت تا جایی که امکان پذیر است خم کنید.
مرحله پنجم
مچ دست بیما ر را تا جا یی که ممکن است در جهت عقربه های ساعت خم کنید. به حالت اول بازگشته و این حرکات را 2 تا 3 بار انجام دهید.
تمرین دوم
مطابق شکل کف دست بیمار را گرفته و انگشتان شست او را به آرامی به طرف داخل و خارج حرکت دهید.
تمرین سوم
دست بیمار را بگیرید. در حالی که مچ دست او ثا بت است انگشتان را به طرف داخل خم کنید، پس از مکثی کوتاه به حالت اولیه باز گردید.
تمرینات بازتوانی تنه و لگن
تمرین اول
بیمار را به پشت بخوابانید، در وضعیت مناسبی نسبت به او قرا ر گرفته و قدری روی او خم شوید . مطابق تصویر با یک دست زانو و با دست د یگر پاشنه پای بیمار را بگیرید.
مرحله یک و دو
تا جایی که فرد، احساس در د نمی کند پای او را از زمین بلند کنید. در مرحله بعدی پا را به آرامی به طرف خود بکشید و در این وضعیت لحظه ای درنگ کرد ه سپس به حالت اولیه بازگردید. این حرکت را 2 تا 3 بار و با هر دو پا تکرار کنید.
تمرین دوم
مطابق تصویر بیمار را به پشت بخوابانید و با یک دست، پای چپ او را گرفته و با دست دیگر پای راست بیمار را به طرف بالا و سینه او خم کنید . در این وضعیت لحظه ای درنگ کرده، سپس به حالت اولیه بازگردید. این حرکت را 2 تا 3 بار و با هر دو پا تکرار کنید.
تمرین سوم
در حالی که بیمار روی شکم خوابیده و پای او به صور ت کشیده قرار دارد با یک دست، زیر ساق پا و با دست دیگر زانوی او را بگیرید. مطابق تصویر با نگه داشتن زانو و به صورت مستقیم (زانو خم نشود) پای بیمار را از زمین به اندازه 10 تا 15 سانتیمترجدا کنید. در این وضعیت لحظه ای درنگ کرده، سپس به حالت اولیه با زگردید. این حرکت را 2 تا 3 بار و با هر دو پا تکرار کنید.
تمرین چهارم
مطابق شکل بیمار را به پشت بخوابانید. با یک دست پای چپ بیمار را ثابت نگه دارید و با دست دیگرتان پای راست بیمار را بدون آنکه از زانو خم شود به آرامی و تا جا یی که امکان دارد به طرف بالا هدایت کنید. توجه داشته باشید چنانچه بیمار در زمان حرکت دادن پا، از خود مقاومت نشان می دهد تمرین را تا همان سطح حفظ کنید. در این وضعیت لحظه ای درنگ کرده، سپس به حالت اولیه باز گردید. این حرکت را 2 تا 3 بار و با هر دو پا تکرار کنید.
تمرین پنجم
مطابق شکل در حالی که پای چپ بیمار ثابت است، با یک دست زیر زانو و با دست دیگر پاشنه پای راست بیمار را بگیرید به ترتیب حرکات زیر را انجام دهید:
مرحله اول و دوم
ساق پای بیمار را بلند کرد ه، از قسمت زانو و لگن خم کنید .سپس پای بیمار را تا جا یی که احساس درد ایجاد نشو د، به طرف سینه او هدایت کنید.
مرحله سوم و چهارم
ساق پای بیمار را به طرف پائین حرکت داده و زانوی او را به تدریج به صورت مستقیم درآورید. حالا مجدداً پای بیمار را بلند کرده و تا جایی که امکان دارد و بیمار احساس درد ندارد به طرف بالا هدایت کنید. در این وضعیت لحظه ای درنگ کرده سپس به حالت اولیه باز گردید. این حرکت را 2 تا 3 بار و با هر دو پا تکرار کنید.
تمرین پنجم
بیمار را روی زمین به پشت بخوابانید و دست های او را به صورت کشیده و در امتداد بدن و یا زیر سرش قرار دهید. مطابق شکل زانوهای بیمار را طوری خم کنید که پاشنه پای او روی زمین یا تخت قرار داشته باشد. در این حالت به آرامی زانو ها را به ترتیب به سمت راست و چپ بچرخانید و این تمرین را 2 تا 3 بار تکرار کنید.
تمرین ششم
مطابق تصویر بیمار را به پشت بخوابانید و زانوهای او را طوری خم کنید که کناره های هر دو پا با زمین تماس داشته باشد . حال به آرامی زانوها را تا حد امکان از یکدیگر دور کرده و پس از لحظه ای مکث به حالت اولیه باز گردید . این تمرین را تکرار کنید.
تمرین هفتم
بیمار را به پشت بخوابانید و مطابق تصویر، زانو های بیمار را به طرف سینه او تا جایی که امکان دارد خم کرده و فشار دهید. پس از لحظه ای مکث به حالت اولیه باز گردید. این تمرین را 2 تا 3 بار تکرار کنید.
تمریناتِ منفعلِ پا و قوزک پا
تمرین اول
بیمار ر ا به پشت بخوابانید و پاهای او را کاملا به صورت مستقیم قرار دهید و تمرینات زیر را انجام دهید:
مرحله اول و دوم
با یک دست، ساق پای بیمار را گرفته و دست دیگر را طوری زیر پاشنه او قرار دهید که کف دست، زیر پاشنه و ساعد شما با کف پای او تماس داشته باشد. در این حالت با کشیدن پاشنه پا به طرف بالا و فشار آوردن ساعد به کف پای بیما ر، پای او را به طرف داخل خم کنید. پس از لحظه ای مکث به حالت اولیه باز گردید.
مرحله سوم و چهارم
کف دست را روی انگشتان پای بیمار بگذار ید ، و کف دست دیگ ر خود را برروی پاشنه وکف پای بیمار قرار دار د ، مطابق تصویر همزمان روی پا را به طرف خارج و کف پا را به طرف داخل فشار دهید. پس از لحظه ای مکث به حالت اولیه باز گردی د . این تمرین را با هر دو پا تکرار کنید.
تمرین دوم
مطابق تصویر پای بیمار را به صورت صاف و کشیده طوری قرار دهید که پاشنه پا روی زمین و انگشتان او بطرف بالا قرار گیر د. حال با یک دست قوزک و با دست دیگرتان قسمت فوقانی کف پا را بگیرید و تمرینات زیر را به ترتیب انجام دهید:
مرحله اول و دوم
کف پای بیمار را تا جایی به طرف داخل بچرخانید که کف پای او به طرف پای دیگر قرار گیرد. به حالت اولیه باز گردید.
مرحله سوم
پای بیمار را به سمت بیرون بچرخانید و به حالت اولیه باز گردید . این تمرین ر ا با هر دو پا
تکرار کنید.
تمرین سوم
مطابق تصویر بیمار را به پشت بخوابانید و پای او را به صورت صاف قرار دهید . با یک دست پنجه پا و با دست دیگرتان کف پای او را بگیرید و تمرینات زیر را انجام دهید.
مرحله اول و دوم
مطابق تصویر انگشتان را به طرف پائین فشار دهید، سپس پا را به حالت اول باز گردانده و این بار آن را با مراقبت به طرف عقب بکشید.
موارد احتیاط در انجام تمرینات توانبخشی
- در هنگام انجام تمرینات فیزیوتراپی در ام اس از البسه پلاستیکی و تنگ استفاده نکنید. استفاده از این گونه لباس ها از تبادل هوا جلوگیری کرده و موجب افزایش دمای بدن می شود. دمای هوای محیط خود را تنظیم کنید (محیط باید خنک و مناسب باشد)
توجه
افرادی که به گرما حساسیت دارند، می توانند چند دقیقه درون آب سرد وان قرار گرفته و یا از دوش آب سرد استفاده نمایند. توصیه می شود ابتدا از آب ولرم استفاده و به تدریج دمای آن را به اندازه دلخواه تنظیم نمایند.
- افراد دچار ام اس باید فیزیوتراپی مخصوص ام اس را به آرامی و آهستگی انجام دهند به طوری که احساس خستگی و کوفتگی ننمایند. حرکات با نظم و به آرامی انجام گیرد تا فرصت استراحت به عضلات داده شو د . لازم به ذکر است انجام حرکات بدون قاعده و غیر اصولی ممکن است موجب ایجاد اسپاسم عضلانی و سفتی آنها شود.
- انجام هر حرکت انعطافی باید حداقل حدود 60 ثانیه انجام شود و سپس به حالت اولیه بازگردد.
- چنانچه در هنگام آغاز تمرینات و یا در حین انجام آن احساس درد داشتید بلافاصله تمرینات را قطع کرده و با افراد متخصص و مجرب د ر این زمینه مشورت کنید. دقت داشته باشید درد نه تنها باعث افزایش دامنه حرکتی نمی شود، بلکه برعکس موجب ایجاد صدمات بیشتر خواهد شد. چنانچه یک طرف بدن فرد بیمار با ضعف روبرو باشد، برای انجام تمرینا ت باید از قسمت قوی تر بدن برای حرکت اندام ضعیف استفاده نمایید. برای بهبود کار می توانید از نقطه نظرات پزشک و یا فیزیوتراپ استفاده کنید.
- برای انجام تمرینات خود، زمان مناسبی را تنظیم کنید، این تمرینات را می توانید در یک و یا در دو نوبت انجام دهید.
- از انجام فعالیت های اضافی خودداری کنید و برای خود زمان استراحتی ر ا مد نظر قراردهید. در حین انجام تمرینات سعی کنید از نوشیدنی ها (ترجیحاً آب خنک) استفاده کنید.
- در هنگام انجام تمرینات نفس خود را حبس نکنید و به آرامی تنفس نمایید.