درمانِ فلج بلز

فلج بلز

فلج بل یا فلج صورت بر اعصاب و عضلات صورت اثرگذار بوده و باعث افتادگی یا فلج نیمی از صورت می‌شود. علائم این بیماری به سبب آسیب دیدن و یا التهاب عصب هفت جمجمه­ای که مسئول تحریکات عضلات صورت است رخ می­دهد. فلج بل می­تواند در هر سن و جنسیتی  اتفاق بیفتد.

علل گوناگونی همچون تصادف یا تومورها می توانند باعث فلج عصب هفتم شوند اما در اغلب مواقع این علت ناشناخته می ماند و به همین علت است که عنوان فلج بل اطلاق می­شود. بنابراین مراجعه به پزشک و انجام بررسی های لازم توسط وی به منظور حصول اطمینان از عدم وجود علل مهم مانند تومورها الزامی است. با وجود این که علت فلج بلز ناشناخته است اما می دانیم به صورت کلی چه اتفاقی می افتد. عصب هفتم پس از جدا شدن از مغز جهت رسیدن به عضلات صورت از استخوان گیجگاهی می گذرد. در واقع مسیر عصب از داخل استخوان گیجگاهی است و دقیقا از لابه لای ساختمان گوش عبور می کند. این قسمت کاملا کانالی استخوانی است و اگر عصب به هر دلیل دچار التهاب و تورم شود در این کانال فشرده می­شود و سبب بروز علایم می­گردد.

معمولا ۸۰ تا ۹۰ درصد افرادی که فلج کامل یک طرف صورت دارند، به طور کامل بهبود می یابند اما ۱۰ تا ۲۰ درصد نیز درجاتی از فلج را همیشه خواهند داشت. فرآیند بهبود در این حالت می‌تواند سریع باشد یا به چند ماه زمان نیاز داشته باشد. استفاده از روش‌های فیزیوتراپی و کسب آموزش‌های لازم می‌تواند دوره ریکاوری بیمار را تسریع بخشد.

 

از جمله تمریناتی که می توانید در منزل انجام دهید:

جلوی آینه بایستید و لب های خود را به حالت لبخند در بیاورید. سپس در حالی که سعی می کنید لب های خود را به حالت عادی برگردانید با انگشتان خود از این حرکت لب ها ممانعت به عمل آورید. این تمرین را با حالت غنچه کردن لب ها (مانند سوت زدن) نیز انجام دهید. تمرین دیگر این که جلوی آینه بایستید و به بالا نگاه کنید. دستان خود را بر روی پلک فوقانی بگذارید و سعی کنید به پایین نگاه کنید. طوری که به این حرکت مقاومت بدهبد

ورزش های صورت برای فلج بل

ماهیچه های صورت به کندی تحلیل می روند، پس نیازی به تمرین دادن آن ها مانند ماهیچه های یک دست یا پای شکسته، نیست. از تمرینات صورت بیشتر به منظور حفظ قدرت مغز در کنترل ماهیچه های صورت، استفاده می شود. این عمل به بیمار کمک می کند که پس از بهبودی و از بین رفتن این عارضه، فرد به آسانی کنترل ماهیچه های صورت را در دست بگیرد.

تمرینات صورت برای فلج بل شامل انجام حرکات عادی با ماهیچه های سرتاسر صورت می باشد. در صورت مراجعه به فیزیوتراپیست، او می تواند تمرینات مخصوصی را متناسب با میزان فلج، به شما ارائه دهد. در غیر این صورت، به تک تک عضلات در صورت خود فکر کنید و از بالا تا پایین، تمامی آن ها را حرکت دهید. روی پیشانی خود چین بیاندازید، ابرو ها را بالا برده، چشم های خود را به آرامی ببندید و به همین منوال تا چانه ی خود ادامه دهید.

هنگام انجام این تمرینات، نباید به صورت خود دست بزنید و یا نگران درست و کامل انجام دادن تمرین ها باشید و این تمرینات را با توانایی های طبیعی خود و با وجود فلج بل، انجام دهید. به یاد داشته باشید که هدف از این تمرینات، افزایش کارکرد مغز شماست، نه ماهیچه ها. تمرینات صورت را می توان در خانه انجام داد. شما می بایست هر روز سه بار این تمرینات را انجام دهید.

ماساژ دستی

ماساژ را می توان به همراه دیگر گزینه های درمانی به کار گرفت و به وسیله ی آن، ادراک و هوشیاری را افزایش داد.

فیزیوتراپی

بلافاصله پس از بروز فلج بل، انجام فیزیوتراپی باید آغاز شود تا بتوانید دوباره توانایی‌هایتان را تا حد نسبتا خوبی به دست بیاورید. در اینجا مشورت با یک فیزیوتراپ خبره امری ضروری است، زیرا به یک ارزیابی دقیق از وضعیت بیمار به منظور طراحی یک برنامه درمانی برای فلج بل با بهترین نتیجه، نیاز خواهد بود.  برنامه درمانی برای افراد مختلف، به شدت علائم فلج بل، میزان تأثیر عارضه بر حرکات صورت و نرخ بهبودی، بستگی دارد.

برای مبتلایان به فلج بل می‌توان از شیوه‌های مختلف فیزیوتراپی درمانی استفاده کرد. البته، ضروری است که انجام فیزیوتراپی در اولین فرصت شروع شود. گزینه‌های موجود عبارتند از:

طب سوزنی

با استفاده از طب سوزنی مجموعه‌ای از عصب‌ها و عضلات تحریک می‌شوند تا حالت طبیعی عضلات چهره حفظ شده، درد تسکین یابد و تنش‌های موجود در عضلات برطرف گردد. این شیوه احتمال آسیب‌های بیشتر به عصب‌ها را کاهش می‌دهد.

تحریک الکتریکی

تحریک الکتریکی برای بیمار مبتلا به فلج بل شامل تحریک گروه‌هایی از عضلات و عصب‌ها برای حفظ کشیدگی و حالت طبیعی عضلات و بهبود کارایی آن‌ها می باشد. در این روش میزان لاغری یا تحلیل رفتن عضلات کاهش می یابد .

در این روش، برخی سیگنال‌های الکتریکی ارسال شده که اساساً مشابه آن دسته از تکانه‌های عصبی هستند، که یک عصب سالم به عضلات صورت می‌فرستد؛ به این روش تحریک نوروتروفیک نیز هم گفته می‌شود.

ورزش دادن عضلات صورت

ورزش دادن صورت به شکل ملایم، سبب حفظ کشیدگی و حالت طبیعی عضلات صورت و کاهش ضعف عضلات میگردد. تمرینات ورزشی متناسب با نیازهای هر فرد طراحی می‌شوند. این روش باعث بهبود هماهنگی و حفظ حافظه حرکتی می‌شود.

گرما درمانی

استفاده از کیسه‌های داغ تحت نظر فیزیوتراپ، باعث بهبود گردش خون در اطراف عصب‌ها و عضلات می شود.

بایوفیدبک

به افراد کمک می‌کند تا با شناسایی و تمرکز بر عضلات درگیر، کنترل حرکت آن عضلات را دوباره به دست آورند. این روش آگاهی بیمار از وضعیت عضلات صورتش را افزایش می‌دهد.

سینکینزی

با وجود اینکه اغلب فلج بل به طور کامل بهبود می‌یابد اما در بعضی موارد ضعف همچنان باقی می‌ماند. در این شرایط می‌توان احتمال داد که سینکینزی رخ داده است. سینکینزی حرکت جمعی یا حرکت غیرارادی عضلات صورت می باشد. به عنوان مثال، هنگام لبخند چشم جمع می‌شود یا هنگام بستن چشم دهان بالا کشیده می‌شود. سینکینزی معمولاً در حدود شش ماه پس از بروز فلج بل رخ می‌دهد، البته ممکن است خیلی زودتر از آن هم رخ دهد. این مشکل در جاهایی از صورت که عضلاتشان ضعیف شده رخ می‌دهد و از لحاظ شدت از سطحی نامحسوس تا کاملاً آشکار را در برمی‌گیرد. متأسفانه این ضعف می‌تواند با بدشکل کردن حالات چهره سبب خجالت بیمار شود. اما، با فیزیوتراپی می‌توان به طور اختصاصی به درمان این عارضه ناراحت کننده پرداخت. شناسایی و رسیدگی زودهنگام به این عارضه و پایش دقیق آن حائز اهمیت است.

چند نمونه از تمریناتی که می­توانید در منزل انجام دهید به شرح زیر است:

به طرف بالا و پایین بدون حرکت گردن و سر نگاه کنید.

یک طرف دهان را بالا ببرید و نگه دارید سپس این حرکت را برای سمت دیگر دهان نیز انجام دهید.

لب ها را غنچه کنید نگه دارید.

سعی کنید هوا را در دهان نگه دارید.

اگر پلکتان بسته نمی شود از دستتان کمک بگیرید تا بسته بماند و سپس برای مدتی باز نگه دارید. در صورت لزوم از دست خود کمک بگیرید.

انگشتانتان را روی ابروی خود قرار دهید و پلک چشم مبتلا را به پایین و بالا بکشید.