تزریق های مفصلی و بافتی

کاربرد تزریق های مفصلی و بافتی در علم ارتوپدی:

در برخی بیماری های سیستم حرکتی، یکی از روش های درمانی تزریق دارو به درون یا اطراف بافت های بیمار است. این تزریق همیشه توسط پزشک متخصص صورت می گیرد. هدف از این تزریق ها در غالب اوقات، کم کردن التهاب بافتی و در نتیجه کاهش درد و تورم است. متداول ترین دارویی که در این تزریق ها به کار برده می شود کورتیکواستروئیدها یا کورتون ها با اثر طولانی مدت مانند متیل پردنیزولون (دپومدرول) یا  تریامسینولون است.

تزریق موضعی برحسب بافت گرفتار می تواند در نقاط متفاوتی از بدن صورت گیرد.

تزریق درون بافتی عملی ظریف و مستلزم داشتن مهارت است. در صورتی که دارو در محل درست خود تزریق نشود تاثیر مطلوبی نخواهد داشت. البته کورتون ها داروهای قوی ضد التهاب هستند ورود آنها به بدن صرف نظر از اینکه در چه محلی وارد شوند موجب جذب آن در جریان خون و رسیدن آن به همه بدن می شود.

این پدیده موجب می گردد هر درد و التهابی از جمله درد مفصل زانو تا حدی تخفیف یابد. پس صرف نظر از اینکه تزریق درست انجام شده باشد یا خیر، درد بیمار در هر جایی از بدن باشد موقتا تسکین می یابد ولی مضاف بر اینکه بیمار عوارض مضر دارو را هم تحمل کرده است، درد بعد از مدتی دوباره شروع می شود. در مواردی که دارو درست و در محل مناسب خود تزریق شود، تاثیر آن بسیار بلند مدت تر خواهد بود و عوارض کمتری خواهد داشت.

از تزریق های درون بافتی در تشخیص بیماری های ارتوپدی مانند درمان خار پاشنه پا هم استفاده می شود. بطور مثال از تزریق داروهای بی حسی مانند لیدوکائین در درون مفاصل فاست ستون مهره می توان در تشخیص علت کمردرد استفاده کرد.

دو داروی دیگر که بصورت تزریق بافتی استفاده می شوند عبارتند از:

• تزریق اسید هیالورونیکدر درون مفصل
• تزریق پلاسمای سرشار از پلاکت (PRP) (Platelet Rich Plasma) در درمان بعضی از تاندونیت ها (التهابات تاندونی)

تزریق درون بافتی درمان قطعی یا موقتی؟

تزریق درون بافتی بسته به نوع بیماری ممکن است تاثیر موقت یا دائم داشته باشد. ممکن است با تنها یک تزریق مشکل بیمار برای همیشه از بین برود. ممکن است برای درمان نیاز به چند مرحله تزریق با فاصله چند ماه وجود داشته باشد و ممکن است هدف از تزریق تنها از بین بردن موقت درد و التهاب باشد تا بیمار بتواند بهتر در تمرین های کششی و تقویتی فیزیوتراپی شرکت کند. انجام این تمرینات و نرمش ها جزء مهمی از درمان بسیاری از بیماری  ها است.

معمولا اگر دو بار تزریق کورتون در درون بافت موثر واقع نشود تزریق بیشتر تاثیری نخواهد داشت. کلا توصیه نمی شود کورتون درون بافتی بیش از  سه بار در سال تزریق شود.

عوارض تزریق درون بافتی:

مقداری از کورتون تزریق شده به درون بافت از طریق خون به تمام بدن منتشر می شود و در صورتی که تزریق مکررا انجام شود ممکن است آثار مضر مصرف طولانی مدت مانند تخریب بیشتر مفصل را برجای گذارد. تزریق مکرر کورتون در بعضی بیماری ها مانند تنیس البو (آرنج تنیس بازان) مشکل زیادی ایجاد نمی کند ولی همین تزریق برای انگشت ماشه ای نباید زیاد انجام شود. تزریق در اطراف تاندون آشیل می تواند خطر پارگی آن را بدنبال داشته باشد.

انتظار ما از تزریق موضعی چیست؟

خود تزریق معمولا در ابتدا دردناک است و درد آن ممکن است کمی بیشتر از یک تزریق عضلانی باشد. البته برای کاهش درد معمولا مقداری داروی بیحسی مانند لیدوکائین به کورتیکواستروئید تزریقی اضافه می شود. پس درد فقط در ابتدای تزریق است و بعد از چند ثانیه و حتی زمانی که سوزن در درون بافت است متوقف می گردد.

پس از تزریق، بیمار تا چند ساعت در بافت احساس بیحسی می کند که به علت تاثیر داروی بیحسی اضافه شده به کورتون است. پس از چند ساعت تا چند روز درد اصلی بیمار که تزریق به خاطر آن انجام شده است از بین می رود. از بین رفتن درد ممکن است برای همیشه باشد و یا بسته به نوع بیماری ممکن است چند هفته تا چند ماه به طول انجامد.

تاثیر تزریق درون بافتی همیشه قابل پیش بینی نیست. گاهی اوقات ممکن است در کاهش درد بیمار بسیار موثر واقع شود و در بعضی بیماران  ممکن است تاثیر زیادی از خود نشان ندهد.

ممکن است بعد از تزریق، دردی به مدت 12 الی 24 ساعت ایجاد شود و این درد همراه با قرمز شدن محل تزریق باشد که این پدیده را Flare reaction می نامند و به علت حساسیت به کورتون است. در این موارد باید محل تزریق را چند مرتبه و هر بار 15 دقیقه با خرده های یخ سرد کرد. استفاده از یک داروی ضد درد مانند استامینوفن هم در این موارد مفید است.

بعد از بعضی از تزریقات بافتی، پزشک اندام را در بریس یا گچ خاصی قرار می دهد تا مدتی بی حرکت باشد. این بی حرکتی ممکن است جزئی از درمان بوده و یا برای پیشگیری از آسیب های بیشتر بافت انجام گردد.