زانو درد بر اثر آسیب دیدگی هایی مانند کشیدگی رباط صلیبی زانو، پارگی رباط های زانو یا پارگی غضروف ها ایجاد می شود. زانو درد های خفیف اغلب بعد از فیزیوتراپی و حتی بعد از مراقبت های اولیه توسط خود فرد بهبود می یابد. درمان زانو درد با فیزیوتراپی، ماساژ درمانی و به کاربردن بریس و ورزش های زانو صورت می گیرد. در بعضی موارد برای درمان زانو درد به جراحی نیاز است. آشنایی با علل زانو درد می تواند به درمان دردهای زانو کمک کند.
آسیب دیدگی های زانو می تواند روی هر کدام از لیگامنت ها، تاندون ها، کیسه های حاوی مایع (برسا) که در اطراف مفصل زانو قرار دارد همانند استخوان، غضروف و لیگامنت هایی که باعث شکل گیری مفصل شده اند تاثیر گذارد و باعث زانو درد شدید شود تعدادی از آسیب دیدگی های رایج زانو شامل موارد زیر است:
آسیب دیدگی یا پارگی رباط زانو به آسیب دیدگی لیگامنت متقاطع قدامی گفته می شود. لیگامنت متقاطع قدامی، یکی از 4 لیگامنتی است که استخوان مچ پا را به استخوان ران متصل کرده است. آسیب دیدگی و کشیدگی رباط زانو اغلب در ورزش های پر برخورد مانند بسکتبال، فوتبال و یا ورزش های دیگری که افراد به صورت ناگهانی تغییر جهت می دهند رخ می دهد و باعث پارگی رباط صلیبی زانو می گردد.
-طبق تحقیقات انجام شده در آسیب استخوانی تجمع سریع مایع در مفصل 72% ارتباط با آسیب رباط صلیبی قدامی دارد.
در صورت نیاز به جراحی معمولاً آنرا 3 هفته به تاخیر می اندازند تا التهاب کاهش یافته و از عوارضی مثل خشکی مفصل بدنبال جراحی سریع جلوگیری شود. باید در این سه هفته عضلات جلو و عقب ران و دامنه حرکتی مفصل زانو تقویت و زیاد شود که این امر می تواند به کاهش تجمع مایع مفصلی و بدست آوردن سریع توان عضلانی بعد از عمل کمک کند.
– فاز اول : دو هفته اول بعد از جراحی را گویند و هدف در آن رسیدن به بازشدگی کامل زانو ( Full extension ) و حفظ قدرت عضلانی عضله چهارسر رانی و کاهش تورم و نیز توانایی خم کردن زانو در حد نود درجه است.
– فاز دوم : هفته سوم تا پنجم بعد از عمل را شامل می شود و هدف در آن حفظ توانایی باز کردن کامل زانو و افزایش میزان خم شدن زانو به بیش از 90 درجه تا رسیدن به خم شدگی کامل زانو است.
– فاز سوم : هفته ششم را شامل می گردد و هدف در آن افزایش قدرت و سفتی عضلانی است و بدنبال این مرحله به آرامی به ورزش باز می گردیم.بدون انجام تمرینات کافی در دوره بعد از جراحی, بازگشت به ورزش به زمانی معادل ۹-۶ ماه نیاز دارد.
بعد از عمل جراحی ACL، در فازهای اولیه درمانی به منظور جلوگیری از نیروهای برشی که باعث فشار به رباط می گردد,تمرینات جهت تقویت عضلات اطراف مفصل زانو باید تحت نظارت متخصص جراحی ارتوپد و فیزیوتراپیست صورت گیرد. پس در مراحل اولیه نباید انقباض کانسنتریک عضله چهارسر(مثلا بالا آوردن فعال ساق پا درحالیکه زانو خم می باشد) صورت گیرد.
اولتراسوند اغلب برای ارائه گرمایش عمیق به ساختارهای بافت نرم بدن مورد استفاده قرار میگیرد.گرمایش عمیق تاندون ها، عضلات یا رباطهایی باعث افزایش گردش خون در آن بافتها میشود که به فرآیند درمان پارگی و کشیدگی رباط کمک میکند. افزایش دمای بافت با روش اولتراسوند همچنین برای کمک به کاهش درد مورد استفاده قرار میگیرد.
مگنت تراپی با بهبود گردش خون به درمان این عارضه کمک میکند. ایجاد جریان خون نرمال به دریافت اکسیژن و مواد غذایی مورد نیاز برای فرآیند بهبودی کمک میکند. انرژی مغناطیسی همچنین فعالیتهای متابولیکی که در تخریب سلول و التهاب نقش دارند را به حداقل میرساند. مگنت تراپی سبب تسکین درد، کاهش ورم و بهبود عملکرد مفصل می شود.
فیزیوتراپ در زمینه روشهای فیزیوتراپی با دست مثل موارد زیر تخصص دارد:
فیزیوتراپ ها در زمینه استفاده از ورزش درمانی برای استحکام عضلات و بهبود عملکرد عضلانی آموزش داده شده اند. ورزشهای فیزیوتراپی یکی از موثرترین روشهای درمان پارگی رباط صلیبی زانو بدون جراحی است که باعث بهبود یا پیشگیری از درد و آسیب دیدگی مورد استفاده قرار میگیرد.
تمرینات ورزشی خاصی برای بیماران مبتلا به آسیب دیدگی های رباط زانو از جمله کشیدگی و پارگی رباط زانو در نظر گرفته شده است. شما باید قبل از شروع این حرکات ورزشی در مورد مفید بودن آنها برای مشکل خود با فیزیوتراپ مشورت کنید. عموما، این حرکات ورزشی وقتی باید انجام شوند که فیزیوتراپ، انجام دادن آنها را بی خطر بداند و مطمئن شود که انجام آنها باعث تشدید علائم نمیشود. به عنوان یک قاعده کلی، اضافه کردن حرکت ورزشی یا پیشرفت به سمت ورزشهای سنگینتر باید به شرطی اتفاق بیفتد که باعث تشدید علائم نشود.
حرکات ورزشی مقدماتی عموما باید روزی سه مرتبه انجام شوند.
با خوابیدن به پشت به شکلی که در تصویر زیر مشاهده میکنید این حرکت ورزشی را شروع کنید. زانو خود را تا جایی که دردی را احساس نکنید و کشیدگی خفیف تا متوسطی را تجربه کنید، خم و راست کنید. این حرکت را 10 تا 20 مرتبه تکرار کنید.
برای شروع این حرکت ورزشی در وضعیتی که در تصویر زیر نشان داده شده است، قرار بگیرید. عضله جلوی ران خود را با فشار دادن زانو روی یک حوله سفت کنید. انگشتان دست خود را در قسمت داخلی عضله چهار سر قرار دهید تا سفتی عضلانی در طول انقباض را احساس کنید. برای مدت 5 ثانیه در این وضعیت بمانید و این حرکت را 10 مرتبه با بیشترین شدت ممکن و به شرطی که باعث به وجود آمدن یا افزایش علائم کشیدگی و پارگی رباط زانو نشود، انجام دهید.
.
برای شروع این حرکت، بنشینید و زانوی خود را حدود 45 درجه خم کنید. پاشنه پای خود را روی زمین فشار دهید تا پشت ران شما (همسترینگ) مانند تصویر زیر منقبض شود. برای مدت 5 ثانیه در این وضعیت بمانید و این حرکت را 10 مرتبه با بیشترین شدت ممکن و به شرطی که باعث به وجود آمدن یا افزایش علائم پارگی و یا کشیدگی رباط زانو نشود، انجام دهید.
زنان 4 تا 6 برابر مردان دچار این عارضه میشوند. محققان توصیههای زیر را برای یک برنامه ورزشی پیشگیرانه ارائه کردهاند:
برنامه ورزشی باید به منظور بهبود تعادل، استقامت و عملکرد ورزشی ارائه شود. برای جلوگیری از آسیب دیدگی، استحکام عضلات شکمی در کنار استحکام عضلات ران و ساق پا اهمیت دارد. حرکات ورزشی باید هفتهای دو یا سه مرتبه انجام شوند و باید شامل حرکات خاص ورزشی باشد.
درمان پارگی رباط زانو بدون جراحی عمدتا میسر می باشد، جراحی فقط در تعداد محدودی از بیماران که به روش های درمان بدون جراحی از جمله فیزیوتراپی، ورزش و… پاسخ نداده اند انجام می شود. به منظور بهبود سریعتر و موثرتر پارگی و کشیدگی رباط زانو، با مشاهده علائم و نشانه های ذکر شده در مقاله به فیزیوتراپ مراجعه کنید.