عوارض احتمالی گچ گیری اندام
عوارض احتمالی گچ گیری اندام چیست ؟
گچ گیری یا استفاده از آتل و اسپلینت یکی از راه حل های بسیار موثر در درمان بسیاری از بیماری ها و آسیب های اندام است، با این حال مانند هر درمان دیگری استفاده از آنها ممکن است همراه با بروز عوارضی باشد. با آگاهی از این عوارض می توانیم به طور موثرتری از آنها پیشگیری کنیم.
وقتی اندامی در گچ یا آتل قرار دارد بروز علائم زیر نشانه خطر است :
- افزایش درد یا تورم اندام و احساس سفت شدن گچ یا آتل
- احساس بیحسی یا سوزن سوزن شدن در دست یا پا به علت فشار گچ یا آتل
- احساس سوزش در پوست زیر گچ
- تورم دست یا پا که در پایین تر از محل گچ یا آتل قرار دارد.
- از دست دادن توانایی حرکت انگشتان دست یا پا
این علائم می توانند نشانه فشار بیش از حد گچ بر روی اندام باشند. این فشار اگر از حدی بیشتر شود بسیار خطرناک بوده و می تواند مانع خون رسانی به اندام و سیاه شدن آن شود. در موارد شدید ممکن است بر اثر فشار زیاد گچ بر اندام سندروم کمپارتمان ایحاد شود. در این موارد پزشک معالج گچ را در تمام طولش از سطح تا روی پوست، برش داده و لبه های برش را از هم باز می کند. بدین ترتیب گچ گشادتر می شود. گاهی مواقع لازم است تا گچ بطور کامل باز شود.
با انجام یک آزمایش ساده می توان مشخص کرد که آیا گچ بیش از اندازه سفت بوده و به عروق اندام فشار وارد می کند یا خیر. برای این کار با انگشت شست و سبابه دست سالم، ناخن یکی از انگشتان اندامی را که در گچ است فشار می دهیم تا رنگ آن از صورتی به سفید تغییر یابد. با رها کردن ناخن باید رنگ آن مجددا و به سرعت از سفید به صورتی برگردد. در صورتی که این بازگشت رنگ به کندی صورت گیرد نشانه اختلال عروقی اندام است. می توان این بازگشت رنگ ناخن را در دو اندام مقایسه کرد تا بهتر به اختلال احتمالی آن پی برد.
با باز کردن جلوی گچ میتوان فشار آن بر اندام را کاهش داد.
برای رفع فشار گچ بر اندام برش دادن فقط قسمتی از گچ کافی نیست. همچنین برش دادن گچ ولی باقی ماندن ویبریل یا پانسمان روی پوست و زیر گچ هم درست نیست و ممکن است موجب باقی ماندن فشار بر روی اندام شود. گاهی اوقات پانسمانی که روی زخم بیمار گذاشته می شود، اگر دور تا دور اندام باشد می تواند با خون ناشی از خونریزی از زخم آغشته شده و پس از خشک شدن، سفت شده و مثل گچ دور اندام را گرفته و اندام را تحت فشار قرار دهد. در این موارد پانسمان هم مانند گچ عمل کرده و می تواند خطرناک باشد. پس وقتی گچ بر اندام فشار وارد می کند باید نیمی از گچ کاملا باز شده تا فشار به طور کامل از روی اندام برداشته شود.
از دیگر عوارض گچ و آتل فشار موضعی آن به بعضی قسمت های برجسته تر پوست است. به طور مثال هم گچ و هم آتل اندام تحتانی (پاها) می تواند به قوزک ها و یا به پوست سر استخوان فیبولا فشار آورد. چون پوست این قسمت ها مستقیما بر روی استخوان قرار داشته و برجسته تر هم هست فشار بر آنها می تواند موجب کاهش جریان خون موضعی در این نواحی شود. این کاهش جریان خون در ابتدا موجب قرمزی و احساس سوزش موضعی می شود و بعد از مدتی درد ایجاد شده و بعد از آن پوست می میرد و سیاه می شود. این آسیب بافتی در پوست می تواند منجر به عفونت هم بشود. بنابراین هرگونه احساس سوزش یا درد در زیر گچ یا آتل باید به اطلاع پزشک رسانده شود.
از دیگر عوارض احتمالی گچ فشار آن بر روی اعصاب است. در بعضی قسمت های اندام، عصب بسیار به پوست نزدیک است. به طور مثال در زیر زانو عصب پرونئال در قسمت خارجی زانو و در کنار سر و گردن استخوان فیبولا قرار دارد. گاهی اوقات گچ کوتاه یا بلند پا می تواند بر روی پوست این ناحیه فشار آورده و عصب را بر روس استخوان زیر آن فشرده کند. این وضعیت می تواند منجر به اختلال کارکرد عصب شود. علامت این اختلال کاهش یا حرکت انگشتان پا است.
مشکل دیگر گچ و آتل اینست که بروز عفونت در زیر آنها قابل ردیابی نیست. ایجاد هر گونه عفونت در زیر گچ یا آتل به خصوص در پوست، موجب بروز درد و سوزش می شود. پس احساس درد و سوزش باید هشداری باشد که در صورت ایجاد بیمار به پزشک مراجعه کند. وارد کردن اجسام خارجی به زیر گچ و آتل برای خاراندن پوست موجب افزایش احتمال بروز زخم و عفونت آن می شود.